Cú xoay chuyển ngoạn mục của Uber: Từ bước đường cùng đến khoảnh khắc nếm mùi 'có lãi' sau 15 năm khởi nghiệp

Kể từ khi thành lập, Uber khởi xướng thành công một cuộc cách mạng phương tiện và lan truyền mô hình kinh doanh mang tính đột phá; sau cùng trở thành một trong những công ty công nghệ tư nhân giá trị nhất thế giới. Tuy nhiên, điều mà công ty này khi đó không thể làm được là tạo ra lợi nhuận ổn định.

Sau đó, 7 tháng trước, Uber — hiện đã niêm yết — báo cáo lợi nhuận hoạt động hàng năm là 1,1 tỷ USD, lần đầu tiên trong lịch sử. Đây là điều mà các nhà đầu tư mong muốn từ lâu.

Tổng giám đốc điều hành Dara Khosrowshahi gọi đó là “điểm uốn”, khi một công ty từng bị bủa vây bởi tranh chấp và cáo buộc văn hóa độc hại, chính thức chuyển hướng. Khosrowshahi tuyên bố đó là bằng chứng cho thấy Uber có thể tạo ra sự tăng trưởng có lợi nhuận mạnh mẽ ở quy mô lớn.

Câu hỏi lớn đối với Uber, sau 15 năm, là làm thế nào để duy trì thành quả này. 

Khosrowshahi, người tiếp quản Uber vào năm 2017, chủ yếu tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi, cắt giảm chi phí và chuyển giao các thử nghiệm bao gồm cả đơn vị xe không người lái. Để Uber tiếp tục phát triển, công ty sẽ cần tiếp tục bổ sung thêm khách hàng cho danh sách dịch vụ mở rộng của mình.

Thông qua ứng dụng khách hàng thứ hai, Uber Eats, ra mắt năm 2015, người mua sắm có thể đặt mọi thứ từ bữa ăn đến hàng tạp hóa, đồ uống đêm khuya. Nhánh tập trung vào kinh doanh của Uber, Uber Direct, tuy nhỏ nhưng cũng đang phát triển tốt, trong khi các đơn vị chuyển phát nhanh tăng cường vận chuyển hàng hóa thay cho các thương hiệu lớn bao gồm Sephora, Walmart, Apple và McDonald's…

Một số cho rằng danh sách dịch vụ ngày càng tăng này có thể tạo ra thứ gì đó tương tự WeChat của Trung Quốc, cho phép người dùng làm mọi thứ từ thanh toán đến nhắn tin và chơi game, v.v. Các nhà đầu tư đã tìm kiếm loại siêu ứng dụng đó ở phương Tây trong một thời gian dài, theo nhà đầu tư ban đầu của Uber Bill Gurley.

Khosrowshahi, người đã tuyên bố vào năm 2019 rằng ông muốn Uber trở thành “hệ điều hành cho cuộc sống hàng ngày của bạn”, nói với FT rằng đó vẫn là mục tiêu của công ty. Ông cho biết Uber nên là lựa chọn mặc định cho việc di chuyển của con người. 

Sự cạnh tranh đang cực kỳ khốc liệt. Các đối thủ bao gồm Lyft, Bolt và DoorDash đều đang thúc đẩy các chương trình thành viên trong cuộc chiến giành khách hàng. Uber cũng phải cạnh tranh trực tiếp với gã khổng lồ thương mại điện tử Amazon, vốn thống trị lĩnh vực bán lẻ và hậu cần. Youssef Squali, nhà phân tích internet hàng đầu tại Truist Securities, cho biết các công ty rõ ràng đều đang trên đà xung đột.

Đáp lại, ông Khosrowshahi khá lạc quan.

“Công nghệ của Uber có thể cho phép các nhà bán lẻ ở mọi quy mô cạnh tranh với Amazon. Mặc dù họ là công ty dẫn đầu toàn cầu về thương mại điện tử, chúng tôi tin rằng Uber có thể là công ty dẫn đầu toàn cầu về thương mại địa phương”.

Từ 45 triệu vào cuối năm 2016, số lượng người dùng hoạt động hàng tháng của Uber trên toàn thế giới đã tăng gấp 3 lần lên hơn 150 triệu vào giữa năm 2024. Trong khi đó, các đối thủ cạnh tranh bao gồm Deliveroo, Just Eat Takeaway và Delivery Hero vẫn chưa báo cáo lợi nhuận hoạt động trong cả năm với tư cách là các công ty niêm yết.

Uber đã tung ra các sản phẩm mới, giảm giá cho sinh viên đại học và tạo tài khoản dành riêng cho thanh thiếu niên. Công ty cũng đang quảng bá các sản phẩm gọi xe giá rẻ, chẳng hạn như dịch vụ Uber Shuttle dùng chung, có thể đặt trước. Vào tháng 2, Uber cho biết họ đang hướng đến mục tiêu mở rộng hơn nữa ở các quốc gia mới lớn, bao gồm Argentina và Nhật Bản.

Các quan hệ đối tác đã phát triển mạnh mẽ. 

Uber gần đây ký các thỏa thuận với công ty giao hàng tạp hóa trực tuyến Instacart của Mỹ, BYD và các công ty xe tự hành. Mặc dù không còn muốn tự mình phát triển xe không người lái, Uber vẫn có tham vọng trở thành nền tảng chính cho những người đi xe muốn đi du lịch bằng xe tự hành; đồng thời công bố các thỏa thuận trong năm nay với công ty xe không người lái Cruise. Vào tháng 9, công ty cho biết dịch vụ gọi xe tự hành sẽ ra mắt vào đầu năm 2025 tại các thành phố Austin và Atlanta của Mỹ. 

Ngoài ra, Uber mong muốn mở rộng hoạt động giao hàng. Một dịch vụ phát triển nhanh nhưng ít được biết đến là Uber Direct: giao hàng khi người mua hàng đặt hàng trực tiếp từ nhà bán lẻ, thay vì thông qua ứng dụng Uber.

Trong khi đó, các thương gia ngày càng tận dụng cơ hội để quảng cáo trên ứng dụng. Đơn vị kinh doanh quảng cáo của Uber đã đạt tỷ lệ doanh thu hàng năm hơn 1 tỷ USD. 

Yếu tố chính của chiến lược này là chương trình thành viên Uber One, bao gồm cả dịch vụ giao hàng và di chuyển. 19 triệu thành viên của Uber — những người trả khoảng 10 USD để nhận các đặc quyền bao gồm giao hàng miễn phí và giảm giá — chi tiêu nhiều hơn 3,4 lần so với những người không phải là thành viên.

Uber thường nói về sức mạnh nền tảng. Cái gọi là lợi thế này là một trong những điểm khác biệt chính giữa Uber và các công ty sản phẩm đơn lẻ, theo các nhà phân tích tại Deutsche Bank. Theo lý thuyết, việc người tiêu dùng sử dụng nhiều hơn đồng nghĩa với tiềm năng thu nhập cao hơn cho tài xế và người giao hàng.

Khosrowshahi cho biết nền tảng này có nghĩa là “chúng tôi có thể thu hút người dùng với chi phí thấp hơn và tạo ra giá trị trọn đời cao hơn so với đối thủ cạnh tranh, đồng thời đưa sản phẩm mới ra thị trường nhanh hơn”. 

Tổng giá trị của các lượt đặt xe trên nền tảng Uber đã tăng 19% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý gần đây nhất. Vào tháng 2, Uber cho biết họ kỳ vọng mức tăng trưởng về giá trị các lượt đặt xe ở mức trung bình đến cao trong 3 năm tới.

Năm ngoái, ông Khosrowshahi cho biết muốn mở rộng Uber Direct thông qua quá trình hợp tác với mọi nhà bán lẻ địa phương. Uber Direct có thể chỉ là một phần nhỏ so với quy mô của Amazon, song ông Khosrowshahi khẳng định rằng công ty vẫn còn một con đường dài phía trước.

Liệu tất cả có khiến Uber trở nên giống một siêu ứng dụng theo phong cách Trung Quốc hơn? Các ứng dụng như WeChat đã tận dụng điện thoại thông minh để bành trướng, trong khi ở phương Tây, rất nhiều ứng dụng đã được thiết lập phục vụ từ trò chuyện đến tài chính. 

“Chiến lược phương Tây thiên về một nhóm ứng dụng hơn”, ông Khosrowshahi cho biết vào năm 2021.

Giống như Amazon, Uber hy vọng quy mô và công nghệ của mình sẽ cho phép công ty giảm chi phí, ngay cả khi nhiều dịch vụ hơn được tích hợp vào nền tảng. Song theo nhà phân tích Youssef Squali, nếu Uber thực sự muốn trở nên giống WeChat, “sẽ còn một chặng đường rất dài nữa”.

Theo: Financial Times