'Cú sốc' Trung Quốc bất ngờ trở thành 'phao cứu sinh' cho nhiều nền kinh tế

Tại Singapore, Vincent Xue, nhà sáng lập và điều hành Webuy Global, đang tận dụng tối đa làn sóng hàng hóa Trung Quốc giá rẻ để phục vụ người tiêu dùng có thu nhập trung bình và thấp. Doanh nghiệp của ông chuyên bán lẻ trực tuyến các mặt hàng thực phẩm tươi sống, đồ hộp và nguyên liệu nấu ăn tiện lợi.

Webuy Global, công ty đã niêm yết trên sàn Nasdaq, chủ yếu nhập hàng từ Trung Quốc. Kể từ cuối năm ngoái, khoảng 1/3 trong số các nhà cung cấp của ông đã hạ giá sâu, lên đến 70%, nhằm giải phóng hàng tồn kho giữa lúc sức tiêu dùng của Trung Quốc chững lại.

Không chỉ tận dụng hàng giá rẻ, năm nay Webuy Global còn ký hợp đồng hợp tác với nền tảng thương mại điện tử Trung Quốc Pinduoduo để đẩy mạnh phân phối hàng hóa tại Singapore và các nước Đông Nam Á. Mỗi tuần, công ty ông tiếp nhận 5-6 container chứa đơn hàng của Pinduoduo và đảm nhận luôn khâu giao hàng cuối cùng đến người tiêu dùng.

Trong bối cảnh thuế quan cao ngăn cản hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ, còn tiêu dùng nội địa thì u ám, các nhà máy Trung Quốc đang hoạt động vượt công suất để tìm đầu ra ở thị trường nước ngoài. Hệ quả là giá sản xuất tại Trung Quốc rơi vào tình trạng sụt giảm trong hơn 2 năm qua, lạm phát tiêu dùng gần như bằng 0.

Chuyên gia thương mại Eswar Prasad từ Đại học Cornell nhận định: “Các nền kinh tế toàn cầu đều lo sợ bị lấn át bởi hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Nhiều nước đã bắt đầu dựng hàng rào để bảo vệ sản xuất trong nước.”

Song, giữa lúc giá cả sinh hoạt leo thang khiến nhiều quốc gia đau đầu, làn sóng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc lại mang tới tia sáng cho người tiêu dùng. Chuyên gia Nick Marro từ Economist Intelligence Unit cho rằng tại những nước có nền sản xuất còn hạn chế, như Úc, hàng giá rẻ từ Trung Quốc có thể giúp giảm áp lực lạm phát và giải quyết phần nào cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt.

Tại Singapore, nơi chi phí sinh hoạt luôn là vấn đề nóng trong các kỳ bầu cử, việc hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc tràn vào có thể khiến lạm phát lõi giảm về mức thấp nhất trong khung dự báo của Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS), theo các nhà kinh tế của Nomura.

Tình trạng này không chỉ diễn ra ở Singapore. Nomura cho rằng “hàng hoá giảm phát” từ Trung Quốc sẽ tiếp tục lan rộng khắp châu Á trong những tháng tới, một làn sóng mà họ gọi là “Cú sốc Trung Quốc” phiên bản mới.

Khái niệm “Cú sốc Trung Quốc” từng được nhắc đến cuối thập niên 1990 - đầu 2000 khi hàng giá rẻ Trung Quốc tràn ngập thế giới, giúp giữ lạm phát thấp nhưng làm suy yếu ngành sản xuất nội địa tại nhiều nước.

Lần này, khi tiêu dùng trong nước yếu đi, Bắc Kinh lại đặt cược vào xuất khẩu. Dữ liệu hải quan Trung Quốc cho thấy xuất khẩu sang khối ASEAN đã tăng 11,5% trong 4 tháng đầu năm 2025, trong khi xuất khẩu sang Mỹ giảm 2,5%. Riêng trong tháng 4, xuất khẩu sang ASEAN tăng vọt 20,8%, còn sang Mỹ thì lao dốc hơn 21%.

Không chỉ tăng về số lượng, hàng Trung Quốc còn có lợi thế về giá cả. Các nhà kinh tế của Goldman Sachs ước tính hàng Trung Quốc nhập vào Nhật Bản trong 2 năm qua đã rẻ hơn khoảng 15% so với hàng từ các quốc gia khác.

Để bảo vệ sản xuất nội địa, nhiều nước như Ấn Độ, Việt Nam và Indonesia đã áp dụng các biện pháp bảo hộ, đặc biệt trong các ngành vốn chịu ảnh hưởng nặng nề từ tình trạng dư thừa công suất và cạnh tranh giá khốc liệt.

Tuy vậy, với nhiều quốc gia, dòng hàng giá rẻ Trung Quốc đang đặt ra bài toán đánh đổi giữa lợi ích ngắn hạn cho người tiêu dùng và nguy cơ dài hạn cho năng lực sản xuất trong nước. Đặc biệt, Thái Lan được dự báo sẽ chịu ảnh hưởng nặng nhất, thậm chí có thể rơi vào giảm phát trong năm nay. Trong khi đó, Ấn Độ, Indonesia và Philippines cũng có khả năng chứng kiến mức lạm phát tụt xuống dưới mục tiêu của các ngân hàng trung ương.

Tham khảo CNBC