Charlie Munger sở hữu một bất động sản có tầm nhìn lớn ra đại dương ở Montecito, California, song sau cùng lại chọn nghỉ ngơi tuổi già ở ngôi nhà cũ vốn đã gắn bó suốt nhiều năm ở Los Angeles. Nơi này thậm chí còn không có máy lạnh. Trong một đợt nắng nóng ba năm trước, bạn bè phải mang theo quạt điện và túi đá để làm mát thư viện của ông.
Munger chẳng quan tâm.
Ngôi nhà này gần gũi với những người ông yêu mến và những dự án ông thấy hứng thú. Thay vì một cuộc sống yên bình bên bờ biển, Munger dành những năm cuối đời để theo đuổi những khoản đầu tư táo bạo, xây dựng những tình bạn khó có thể ngờ tới và đối mặt với nhiều thử thách - thứ mà ở tuổi ông, nhiều người không làm được.
Khi Munger qua đời cách đây 2 năm, vài tuần trước sinh nhật lần thứ 100, nhà đầu tư tỷ phú này là một trong những doanh nhân được yêu mến nhất nước Mỹ, được ca ngợi bởi sự dí dỏm, trí tuệ, cũng như vai trò của ông trong việc giúp Warren Buffett xây dựng Berkshire Hathaway thành một tập đoàn lớn mạnh.
Người ta không biết nhiều đến chương cuối cùng bất ngờ trong cuộc đời Munger. Một năm trước khi qua đời, Munger đã kiếm được hơn 50 triệu đô la từ vụ cá cược vào một ngành công nghiệp ông vốn tránh xa suốt 60 năm. Ông đẩy mạnh hoạt động bất động sản, hợp tác với một người hàng xóm trẻ tuổi để đặt ra những khoản cược lớn, dài hạn.
Người bạn Jamie Montgomery của ông nhớ lại: “Thậm chí một hoặc hai tuần trước khi qua đời, ông ấy vẫn đặt ra những câu hỏi như: 'Liệu Định luật Moore có áp dụng trong thời đại AI không? khi đề cập đến việc liệu trí tuệ nhân tạo có đạt được những bước tiến vượt bậc như sức mạnh tính toán”.
Bạn bè và gia đình cho biết giai đoạn cuối đầy biến động của Munger mang đến nhiều bài học cho các nhà đầu tư. Đây là bản thiết kế về cách già đi một cách thanh thản, bình tĩnh và có mục đích.
“Cho đến ngày ông mất, bộ não đó vẫn hoạt động”, Hal Borthwick, con trai riêng của Munger, nói. “Ông ấy không bao giờ ngừng học hỏi”.
Tốt nghiệp Trường Luật Harvard và đồng sáng lập công ty luật Munger, Tolles & Olson tại Los Angeles, Munger nghỉ việc vào năm 1962 để tập trung vào đầu tư. Sau đó, ông đóng cửa hầu hết các công ty hợp danh đầu tư của mình và gia nhập Berkshire vào năm 1978 với tư cách là phó chủ tịch. Warren Buffett đã nói vào năm 1982 rằng: “Charlie và tôi có thể thay thế cho nhau trong các quyết định kinh doanh”.
Những năm tháng cuối đời, Munger ít tham gia vào Berkshire Hathaway, mặc dù sở hữu cổ phần trị giá 2,2 tỷ đô la vào năm 2023. Ông nói chuyện với Buffett mỗi tuần hoặc hai tuần một lần. Buffett sống ở Omaha, Nebraska, còn Munger sống ở Los Angeles. Cả hai đều có vấn đề về thính giác, khiến việc giao tiếp trở nên khó khăn hơn.
“Họ hét vào mặt nhau,” Whitney Jackson, vợ của cháu trai Munger nhớ lại. “Có lẽ họ muốn giữ bí mật, nhưng bất kỳ ai trong vòng bán kính một dặm đều có thể nghe thấy”.
Munger là thành viên hội đồng quản trị kiêm fan hâm mộ cuồng nhiệt của gã khổng lồ bán lẻ Cosco với cổ phần trị giá khoảng 100 triệu đô la khi ông qua đời. Ông đầu tư vào Himalaya Capital của Li Lu, một nhà quản lý quỹ đầu cơ, và các công ty đầu tư nhỏ hơn ở Boston và Melbourne.
Bạn bè kể rằng trong nhiều thập kỷ, ông hầu như không để mắt đến cổ phiếu than, nhưng vào năm 2023, những công ty này đã thu hút sự chú ý của ông. Munger lập luận rằng than sẽ vẫn cần thiết khi nhu cầu năng lượng toàn cầu tăng lên, bất chấp các khó khăn khi đó.
Vào tháng 5 năm 2023, Munger mua cổ phiếu của công ty khai thác than Consol Energy. Cuối năm đó, ông mua cổ phiếu của Alpha Metallurgical, một công ty sản xuất than để làm thép. Vào thời điểm Munger qua đời, giá trị của Consol đã tăng gấp đôi.
Borthwick cho biết: “Ông ấy đã đặt cược rất lớn và kết quả thực sự rất tốt”.
Munger không chia sẻ với nhiều người, nhưng trong thập kỷ cuối đời, ông bắt đầu gặp phải những vấn đề về sức khỏe. Năm 1978, một bác sĩ phẫu thuật đục thủy tinh thể đã làm hỏng ca phẫu thuật, khiến mắt trái của ông bị mù. Đến khoảng năm 2014, Munger tiếp tục gặp vấn đề ở dây thần kinh thị giác mắt phải. Ông đã đối mặt với nguy cơ bị mù—nhưng cuối cùng vẫn vượt qua khó khăn này một cách bình thản, theo lời Li Lu, một khách quen của Munger.
Munger quyết định điều chỉnh cuộc sống, nhờ người khác đọc sách cho ông nghe và cân nhắc những bước đi khác.
“Tôi sẽ phải học chữ nổi Braille”, ông nói với một người bạn.
Điều đó hóa ra không cần thiết. Mắt phải của ông dần hồi phục, nhưng cử động của Munger lại bị hạn chế. Khoảng năm 2016, ông mất khả năng chơi golf, niềm đam mê bấy lâu nay, và phải dựa vào gậy chống. Việc chơi bài bridge với người khác cũng trở nên khó khăn. Cảm giác sợ hãi, cô đơn và lạc lõng càng bủa vây sau khi người vợ thân yêu qua đời.
Ông chọn dành nhiều thời gian hơn cho bạn bè, để vực dậy tinh thần. Mỗi thứ Ba, ông gặp gỡ khoảng nửa tá đối tác kinh doanh để cùng ăn sáng, thường là tại Câu lạc bộ Đồng quê Los Angeles. Cả nhóm thường đến lúc 7:30 sáng và có thể ở lại hàng giờ. Họ thảo luận về các khoản đầu tư, tranh luận và chia sẻ những câu chuyện cười. Những người thường xuyên gặp gỡ bao gồm các nhà đầu tư John Hawkins và John Conlin, Chủ tịch Uber Ron Sugar, và sau này là Bobby Kotick, cựu giám đốc điều hành Activision.
Ông Munger qua đời vào sáng ngày 28/11/2023. Các thành viên trong gia đình của ông thông báo rằng ông ra đi thanh thản tại một bệnh viện ở California. Ông chuẩn bị tròn 100 tuổi vào ngày đầu năm mới.
Trong một tuyên bố, Chủ tịch Warren Buffett chia sẻ: “Berkshire Hathaway không thể có được ngày hôm nay nếu không có nguồn cảm hứng, trí tuệ và sự chung tay của ông Charlie Munger”.
Tình bạn giữa Warren Buffett và Charlie Munger — hai cái tên gần như đồng nghĩa với sự khôn ngoan đầu tư và giá trị bền vững — không chỉ là mối quan hệ đồng sự đơn thuần, mà là một minh chứng hiếm hoi về sự đồng điệu trong triết lý sống, tôn trọng lẫn nhau và cam kết dựng xây giá trị dài hạn. Mối quan hệ này khởi nguồn từ những năm 1960, khi Munger — một luật sư, nhà đầu tư – gặp Buffett. Họ nhanh chóng nhận ra cùng chia sẻ một cách nhìn rất giống nhau về đầu tư: tập trung vào giá trị thực, kiên nhẫn, tránh đầu tư theo đám đông, và luôn cân nhắc rủi ro — triết lý sau này trở thành kim chỉ nam của Berkshire Hathaway.
Qua nhiều thập kỷ, Munger giúp Buffett mở rộng tầm nhìn vượt ra khỏi cổ phiếu giá rẻ với tiềm năng phát triển công ty, hướng tới các doanh nghiệp có lợi thế lâu dài, từ đó thay đổi cách Berkshire mua, nắm giữ công ty. Trong một bài phỏng vấn, Buffett từng thừa nhận: Munger đã “thay đổi hoàn toàn cách tôi nghĩ về xây dựng doanh nghiệp”.
Đôi bạn có cùng chung gu sống giản dị, không chạy theo danh vọng hay hào nhoáng. Họ thường xuất hiện giản dị trong các cuộc họp cổ đông của Berkshire Hathaway, nói về đầu tư, giá trị thực và trách nhiệm dài hạn — thay vì chạy theo xu hướng hay tìm cách “đốt nóng” cổ phiếu. Họ tin vào nguyên tắc đầu tư giá trị, kỷ luật và không để cảm xúc chi phối — một triết lý đã giúp Berkshire trở thành một trong những tập đoàn lớn và ổn định nhất thế giới.
Theo: WSJ, Reuters
.jpeg "Đi tìm tri thức để viết lại số phận của chính mình")
