Chưa hết buồn vì mất khách hàng, Nga đón thêm đối thủ cạnh tranh mới tại châu Á: Âm thầm vận chuyển đến Trung Quốc qua bên thứ 3, sản lượng hơn 200.000 thùng dầu/ngày

Theo Reuters, lượng dầu thô nhập khẩu từ Indonesia vào Trung Quốc đã tăng đột biến trong năm nay. Điều này đã làm dấy lên nghi ngờ về việc dầu Iran — vốn đang chịu lệnh trừng phạt của Mỹ được đổi nhãn xuất xứ nhằm tránh giám sát. Các thương nhân và chuyên gia thị trường nhận định đây là diễn biến mới trong hoạt động thương mại dầu thô, trong bối cảnh các tuyến trung chuyển truyền thống qua Malaysia đang bị kiểm soát chặt hơn.

Theo số liệu hải quan Trung Quốc công bố, trong 10 tháng đầu năm nay, nước này đã nhập khẩu 9,81 triệu tấn dầu thô từ Indonesia, tương đương khoảng 235.570 thùng/ngày. Con số này tăng vọt so với mức dưới 100.000 tấn của năm 2024. Tuy nhiên, dữ liệu từ hải quan Indonesia lại cho thấy nước này chỉ xuất khẩu 1,7 triệu tấn dầu thô từ tháng 1 đến tháng 9, trong đó chỉ khoảng 25.000 tấn được chuyển sang Trung Quốc.

Các chuyên gia cho biết sự chênh lệch lớn giữa số liệu của hai bên là dầu thô Iran được vận chuyển qua các tuyến hàng hải ngoài khơi Malaysia, sau đó được đổi giấy tờ nguồn gốc. Một thương nhân cho biết: “Một số ngân hàng đang từ chối các tài liệu chứng minh nguồn gốc từ Malaysia”, khiến Indonesia trở thành lựa chọn thay thế thuận lợi hơn trên giấy tờ.

Dầu Iran từ lâu đã được tuyên bố là dầu Malaysia trước khi tới Trung Quốc — thị trường tiêu thụ lớn nhất đối với dầu thô Iran trong điều kiện bị Mỹ trừng phạt. Dù Trung Quốc chính thức ghi nhận không nhập khẩu dầu từ Iran từ năm 2022, số liệu hải quan của nước này thường xuyên cho thấy lượng dầu có nguồn gốc từ Malaysia vượt xa so với khả năng sản xuất thực tế của quốc gia Đông Nam Á này.

Các thương nhân cho biết hoạt động vận chuyển dầu Iran giữa các tàu vẫn diễn ra ngoài khơi Malaysia. Jianan Sun, chuyên gia phân tích của Energy Aspects, nhận định: “Hầu hết các chuyến vận chuyển dầu thô của Iran thông qua STS đến Trung Quốc vẫn diễn ra tại vùng biển ngoài khơi Malaysia.”

Theo nhóm phân tích Kpler, trong 10 tháng đầu năm nay, Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 57 triệu tấn dầu thô có nguồn gốc hoặc nghi ngờ có nguồn gốc từ Iran, tương đương khoảng 1,37 triệu thùng/ngày. Trong số này, hơn 51 triệu tấn được vận chuyển qua hình thức chuyển tải giữa tàu (STS) – cách thức thường được dùng để che giấu nguồn gốc thực sự của dầu.

Ông Pankaj Srivastava, Phó Chủ tịch cấp cao tại Rystad Energy, cho rằng các thỏa thuận hợp tác năng lượng giữa Mỹ và Indonesia cùng kế hoạch xây dựng 17 nhà máy lọc dầu tại Indonesia có thể khiến nước này trở thành nguồn cung “mềm mỏng” hơn Malaysia. Tuy nhiên, ông cảnh báo hoạt động này có thể bị điều chỉnh thường xuyên trên giấy tờ nếu công tác giám sát được siết chặt.

Diễn biến này cho thấy hoạt động thương mại dầu mỏ toàn cầu đang chịu ảnh hưởng mạnh từ các biện pháp trừng phạt và giám sát tài chính quốc tế. Việc “chuyển nhãn” xuất xứ dầu có thể tiếp tục là thách thức lớn đối với các cơ quan quản lý, nhất là khi giao dịch được thực hiện qua hình thức chuyển tải biển — vốn khó kiểm soát, nhưng lại phổ biến trong bối cảnh nhu cầu ổn định nguồn cung năng lượng của các quốc gia nhập khẩu lớn như Trung Quốc.

Theo Reuters