Chủ tịch FiinRatings: Khơi thông thị trường vốn là "chìa khóa" để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng GDP 8%

Sáng 27/2, FiinRatings và S&P Global Ratings đã tổ chức Hội thảo: "Tâm điểm Tín dụng Việt Nam 2025" với các nội dung thảo luân chuyên sâu đến từ các diễn giả, chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế về các giải pháp huy động vốn, phát triển thị trường tín dụng và tối ưu hóa nguồn lực tài chính trong "kỷ nguyên mới".

Tại Hội thảo, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc FiinRatings, nhận định: Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm nay và hướng đến mức hai con số trong những năm tiếp theo là thách thức không hề nhỏ.

"Từ góc độ xếp hạng tín nhiệm, chúng tôi mong muốn vị thế của Việt Nam ngày càng được nâng cao, nhưng điều quan trọng là phải đảm bảo tăng trưởng bền vững và an toàn. Hiện nền kinh tế vẫn phụ thuộc lớn vào tín dụng ngân hàng, với mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16%", ông Thuân nói.

Thị trường trái phiếu đã có dấu hiệu phục hồi khá tốt, tuy nhiên, trái phiếu doanh nghiệp phi ngân hàng, đặc biệt là nguồn huy động vốn quan trọng cho sản xuất kinh doanh vẫn còn hạn chế. Trước những thách thức mới, đặc biệt là nhu cầu phát triển hạ tầng và sự hồi phục của thị trường bất động sản, ông Thuân cho rằng vai trò của thị trường vốn càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Ông Thuân cũng đề cập một vấn đề quan trọng với Việt Nam là mục tiêu nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia. Hiện nay nợ công của Việt Nam khoảng hơn 150 tỷ USD. Xếp hạng tín nhiệm quốc gia được nâng cao sẽ giúp VIệt Nam có khả năng huy động vốn với chi phí thấp hơn. Lãi suất cho các khoản nợ vay nước ngoài của các doanh nghiệp tư nhân trong nước cũng dựa trên xếp hạng này.

Được biết, S&P Global Ratings hiện đang thực hiện đánh giá tín nhiệm quốc gia cho Việt Nam. Gần nhất vào tháng 6/2024, S&P Global Ratings công bố xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam ở mức BB+ với triển vọng ổn định.

Ông Thomas Jacobs – Giám đốc Quốc gia, Việt Nam, Cambodia, Lào – Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) cho rằng, bằng cách đa dạng hóa công cụ tài chính, Việt Nam có thể huy động các nguồn vốn mới và giảm sự phụ thuộc vào các thị trường cho vay truyền thống. Việc mở rộng thị trường vốn sẽ tạo ra một hệ thống tài chính linh hoạt và năng động hơn, điều này rất quan trọng để đạt được các mục tiêu về khí hậu và phát triển bền vững của Việt Nam.

Bên cạnh đó, các chuyên gia tại sự kiến nhấn mạnh việc thị trường vốn của Việt Nam đang phụ thuộc nhiều vào hệ thống ngân hàng. Trong khi, ngành ngân hàng cũng đang đối mặt với một số thách thức, ảnh hưởng tới tham vọng tăng trưởng.

Ông Ivan Tan, Giám đốc, Xếp hạng Định chế Tài chính, S&P Global Ratings cho hay, so với các nước trong khu vực, Việt Nam có tốc tăng trưởng tín dụng khá ổn định, đồng thời mặt bằng tăng trưởng cũng cao hơn. Các ngân hàng Việt Nam cũng có khả năng sinh lời ổn định so với các ngân hàng khác trong khu vực, ROA đạt trên 1% là điểm mạnh của Việt Nam. Tuy nhiên, một thách thức đang hiện hữu là tăng trưởng sẽ bị hạn chế bởi độ đệm vốn.

Theo ông Ivan Tan, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) của các ngân hàng Campuchia là 22,6%, của Thái Lan là 20,5%, các ngân hàng Trung Quốc là 15,6%. Trong khi ở Việt Nam, CAR của các ngân hàng là 12,4%. Khi các ngân hàng Việt muốn tăng trưởng tín dụng cao, họ cần rất nhiều vốn để đảm bảo tỷ lệ trên.

Ông Ivan Tan cho rằng, có một giải pháp cho vấn đề trên là sự tham gia của các ngân hàng nước ngoài vào sở hữu cổ phần ngân hàng Việt. Tuy nhiên, các nhà đầu tư nước ngoài đang bị hạn chế bởi ngưỡng sở hữu tối đa.

Cũng theo ông Ivan Tan, ở những ngân hàng tốt hiện nay, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài hầu hết đã đạt mức tối đa, rất khó để làm thêm được gì nữa. Nhiều cổ đông nước ngoài cũng không hài lòng vì các ngân hàng Việt ít trả cổ tức tiền mặt những năm gần đây, khác biệt khá nhiều so với các nước khác. Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu vẫn đang được duy trì, tuy nhiên theo vị chuyên gia thì bản chất không làm tăng vốn.

Trước những thực trạng trên, thị trường trái phiếu doanh nghiệp được cho sẽ có nhiều dư địa để phát triển, giúp thị trường vốn phát triển tốt hơn.

Fiin Ratings  dự báo giá trị dư nợ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ tăng 15-20% được thúc đẩy bởi nhu cầu tái cấp vốn cao và nhu cầu mạnh mẽ từ các ngành có mức độ thâm dụng vốn lớn trong các quý tới. Tuy nhiên, sẽ cần có những nỗ lực lớn hơn để khai thông thị trường vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và giảm chi phí vay. Trong đó, cần phải tạo nền tảng thu hút và mở rộng cơ sở nhà đầu tư, thiết lập khung chiến lược cho phân bổ vốn dựa trên mức độ rủi ro. Ngoài ra, cần thiết mở rộng phạm vi và tác động của các hoạt động bảo lãnh tín dụng.