Chỉ có 100 trạm sạc, thành phố mất điện thường xuyên, quốc gia này vẫn nhắm có 500.000 xe điện lưu thông vào năm 2030

Ethiopia nổi lên như một cái tên bất ngờ trong cuộc cách mạng xe điện toàn cầu, dù quốc gia này vẫn còn đối mặt với nhiều hạn chế về hạ tầng và kinh tế. Câu chuyện của Deghareg Bekele, một kiến trúc sư trẻ tại Addis Ababa, phản ánh rõ nét sự thay đổi này.

Bekele từng ngần ngại khi mua một chiếc Volkswagen điện, bởi thủ đô nơi anh sinh sống mất điện rất thường xuyên. Tuy nhiên, chỉ sau vài tháng sử dụng, Bekele nhận ra mình không phải xếp hàng nhiều giờ ở trạm xăng như trước kia.

“Chiếc EV giúp tôi tiết kiệm rất nhiều thời gian. Tôi không hối hận,” anh chia sẻ, và trải nghiệm ấy đang trở thành động lực thúc đẩy ngày càng nhiều người dân đô thị tìm đến xe điện.

Bước ngoặt lớn của Ethiopia đến từ việc chính phủ áp lệnh cấm nhập khẩu xe chạy xăng và dầu, khiến xe điện dần trở thành lựa chọn mặc định. Trên các con phố Addis Ababa, hình ảnh những chiếc xe BYD nhập khẩu từ Trung Quốc xuất hiện ngày một nhiều, và theo số liệu mới nhất, khoảng 115.000 xe điện đã lưu thông trong tổng số 1,5 triệu xe trên cả nước. Chính phủ kỳ vọng con số này sẽ đạt 500.000 vào năm 2030.

Điểm khác biệt so với nhiều quốc gia khác là động cơ chính của sự chuyển đổi không chỉ nằm ở mục tiêu khí hậu, mà còn ở áp lực kinh tế. Ethiopia phải chi tới 4,5 tỷ USD mỗi năm để nhập khẩu nhiên liệu, trong khi phần lớn điện năng trong nước đến từ thủy điện, vốn rẻ hơn và ít gây hại đến môi trường.

Tuy nhiên, cuộc cách mạng này không phải không có rào cản. Mặc dù 97% điện năng của Ethiopia đến từ nguồn tái tạo, tình trạng mất điện vẫn diễn ra thường xuyên, nhất là ở các vùng nông thôn, khiến việc vận hành xe điện chưa thực sự ổn định. Cơ sở hạ tầng trạm sạc còn hạn chế, mới chỉ có hơn 100 điểm, phần lớn tập trung ở thủ đô. Chi phí xe điện, với mức giá khoảng 2,2 triệu birr cho một chiếc BYD, vẫn vượt quá tầm với của phần đông người dân có thu nhập trung bình.

Thế nhưng, khi so sánh với việc phải chen chúc xếp hàng chờ xăng trong bối cảnh nguồn cung thiếu hụt, xe điện dần được nhìn nhận như một giải pháp kinh tế hợp lý hơn về dài hạn. Niềm hy vọng lớn nằm ở dự án Đập Thủy điện Đại Phục Hưng (Grand Renaissance Dam), công trình được kỳ vọng cung cấp hơn 5.000 megawatt và gần như nhân đôi năng lực điện quốc gia. Khi đập đi vào vận hành toàn phần, tình trạng mất điện sẽ được cải thiện đáng kể, tạo tiền đề cho mạng lưới trạm sạc mở rộng và củng cố niềm tin vào giao thông xanh. Cùng với đó, kế hoạch phát triển ngành lắp ráp xe điện trong nước cũng được đẩy mạnh nhằm giảm chi phí, tạo việc làm và xây dựng nền công nghiệp hỗ trợ.

Ngay cả những tài xế taxi vốn hoài nghi nay cũng bị thuyết phục. Tài xế Firew Tilahun cho biết anh từng mất 20.000 birr (105 bảng Anh) mỗi tháng cho xăng, giờ chỉ còn dưới 3.000 birr để sạc pin cho chiếc EV Trung Quốc. “Tôi không có ý định quay lại với xe xăng”, anh nói.

CEO một công ty gọi xe lớn ở Addis Ababa cũng thừa nhận ban đầu ông nghĩ chính sách này sẽ “thất bại thảm hại” vì hạ tầng điện yếu kém. Nhưng sau khi mua thử một chiếc EV, ông đổi ý ngay lập tức: “Giờ tôi lạc quan, dù vẫn còn nhiều điều phải làm”.

Từ trải nghiệm cá nhân của Bekele, Firew Tilahun, cho đến những chính sách táo bạo của chính phủ, Ethiopia đang chứng minh rằng một quốc gia đang phát triển cũng có thể trở thành hình mẫu trong cuộc chuyển dịch năng lượng. Những khó khăn về hạ tầng, giá cả và công nghệ còn hiện hữu, nhưng nếu thành công, Ethiopia sẽ không chỉ giảm phụ thuộc vào nhiên liệu nhập khẩu mà còn trở thành biểu tượng truyền cảm hứng cho nhiều quốc gia khác ở châu Phi và châu Á trên hành trình tiến vào kỷ nguyên xe điện.

Theo: Guardian