Bộ trưởng Bộ KH&ĐT: “Hydrogen xanh nổi lên như một giải pháp trong tiến trình hướng tới “tương lai xanh”

Hiện nay, các nước đang cạnh tranh mạnh mẽ để đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hướng tới phát triển bền vững và bao trùm. Theo đánh giá gần đây của Uỷ ban châu Âu, quy mô thị trường toàn cầu hiện nay cho các sản phẩm và dịch vụ xanh ước tính đạt khoảng 5.000 tỷ USD và có tốc độ tăng trưởng cao hơn nhiều so với thị trường truyền thống.

Dự báo đến năm 2030, nền kinh tế xanh sẽ tạo ra khoảng 24 triệu việc làm mới trên toàn cầu. Tại Mỹ, kinh tế xanh tạo việc làm cho khoảng 9,5 triệu lao động, đóng góp vào GDP mỗi năm khoảng 1.300 tỷ USD. Với các nước OECD thì con số này là 17,5 triệu lao động, tương đương 2.900 tỷ USD góp vào GDP mỗi năm. Kinh tế xanh tạo cơ hội mạnh mẽ để thu hút các nhà đầu tư vào nhiều lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, giao thông - nông nghiệp thông minh, đô thị công trình xanh, tài chính xanh,... 

Với Việt Nam, tăng trưởng xanh hướng tới sự thịnh vượng về tăng trưởng kinh tế, bền vững về môi trường và công bằng về xã hội, không chỉ là lựa chọn tất yếu, mà còn là cơ hội để Việt Nam bắt kịp xu thế phát triển của thế giới. Đồng thời là hiện thực hoá cam kết của Việt Nam đưa phát thải ròng về mức “0” vào năm 2050 Tại Hội nghị Công ước khung Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26). 

Trong bối cảnh đó, chiều 28/10/2023, tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia Cơ sở Hòa Lạc (NIC Hòa Lạc), dưới sự chủ trì của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) đã phối hợp cùng các cơ quan đầu mối của Bộ Công thương, Quỹ phát triển Châu Á, Tập đoàn SK, Tập đoàn xăng dầu Petrolimex tổ chức Diễn đàn cấp cao với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng và phát triển ngành năng lượng Hydrogen xanh tại Việt Nam”.

Sự kiện nằm trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế Đổi mới sáng tạo 2023 (VIIE 2023) kết hợp Lễ Khánh thành NIC Cơ sở Hòa Lạc, nhằm đánh giá tầm quan trọng của Hydrogen xanh trước xu hướng toàn cầu trong lĩnh vực năng lượng, góp phần thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Giải pháp nổi bật trong tiến trình theo đuổi một “tương lai xanh”

Diễn đàn đã quy tụ hàng loạt nhà lãnh đạo, nhà đầu tư và doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực năng lượng nói chung và Hydrogen xanh nói riêng như Tập đoàn SK (Hàn Quốc), Quỹ đầu tư Capital Nature, Plug Power, Petrolimex, Masan,... 

Phát biểu tại diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhận định “Hydrogen xanh đã nổi lên như một giải pháp nổi bật trong tiến trình theo đuổi một “tương lai xanh”. Đây là giải pháp hứa hẹn mang lại cho các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, nâng cao giá trị của năng lượng tái tạo, áp dụng vào nhiều ngành nghề sản xuất kinh doanh và trong cả đời sống xã hội hằng ngày. Phát triển hydrogen xanh được xem là cấp thiết trong quá trình chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam”.

Hệ sinh thái hydro sạch dựa trên nền tảng năng lượng tái tạo được kỳ vọng có tiềm năng đóng góp 40-45 tỷ USD vào GDP hằng năm, tạo ra khoảng 40-50.000 việc làm cho thị trường nội địa. Việt Nam dự kiến đưa nền kinh tế xanh từ quy mô 6,7 tỷ USD đóng góp vào tổng GDP quốc gia năm 2020 lên đến 300 tỷ USD vào năm 2050.

Tại Việt Nam, việc phát triển năng lượng hydrogen đã được Bộ Chính trị chỉ đạo tại Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Diễn đàn đã tập trung thảo luận về các vấn đề chính gồm: Xu hướng toàn cầu trong lĩnh vực năng lượng – Xu hướng công nghệ và xu hướng đầu tư, Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và nội dung quy hoạch năng lượng Hydro Xanh, Tiềm năng và Yêu cầu về tiêu chuẩn xuất khẩu Hydro Xanh tại Việt Nam, Mô hình kinh tế tuần hoàn điển hình: Từ khai khoáng bền vững tới sản xuất xanh, thông minh; Tầm nhìn 2050: Net Zero & thương mại hóa trên toàn cầu sản phẩm pin sạc nhanh có thành phần vonfram cho xe điện EV, những cơ hội và thách thức phát triển Hydro tại Việt Nam.

Để xuất khẩu, cần xây dựng thị trường một địa 

Bàn về định hướng và giải pháp pháp triển Hydrogen xanh sắp tới, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT thông tin, là cơ quan đầu mối quốc gia về tăng trưởng xanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 và Kế hoạch hành động quốc gia về Tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030. 

Trong đó xác định rõ tăng trưởng xanh phải lấy con người làm trung tâm, phải dựa vào thể chế và quản trị hiện đại, khoa học và công nghệ tiên tiến, nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyển đổi số, kết cấu hạ tầng thông minh và bền vững. Đồng thời, tăng trưởng xanh cần được cụ thể hóa bằng những giải pháp chuyển đổi xanh dựa trên nền tảng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Để đạt được mục tiêu tại Chiến lược, Việt Nam cần có những bước đi đột phá, quyết liệt hơn nữa. 

Về phía các doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị và trang bị kỹ càng về vốn, công nghệ, nguồn nhân lực kỹ thuật cao để tổ chức thực hiện sản xuất, kinh doanh; không ngừng học hỏi và cập nhật kinh nghiệm từ các quốc gia, tổ chức, doanh nghiệp đi trước để tối ưu hóa trong nghiên cứu và thử nghiệm, đạt hiệu quả cao trong quá trình đổi mới sáng tạo.

Ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, Thứ trưởng Bộ Công thương cho biết trên cơ sở Quy hoạch năng lượng quốc gia và chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công thương đang khẩn trương triển khai xây dựng Chiến lược sản xuất năng lượng hydrogen giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong thời gian tới. Chiến lược năng lượng hydrogen sẽ bám sát các chủ trương, định hướng của Đảng, chỉ đạo của Chính phủ nhằm hình thành và phát triển hệ sinh thái năng lượng hydrogen với hạ tầng đồng bộ, hiện đại, dựa trên năng lượng tái tạo, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, thực hiện mục tiêu chống biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh và mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 theo lộ trình, các cam kết của Việt Nam.

Khuyến nghị với Việt Nam, nhiều chuyên gia quốc tế tại diễn đàn cho rằng, Việt Nam đã có chiến lược rõ ràng, nhưng đang thiếu yếu tố khả thi để phát triển hydrogen xanh. Việt Nam cần sớm thông qua các cơ chế, chính sách thích hợp để xây dựng cơ sở hạ tầng và chuỗi giá trị liên quan đến hydrogen. Cụ thể là tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư vào các dự án sản xuất hydrogen sạch. Bên cạnh đó, cần tập trung vào hoạt động nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực này và thiết lập quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến hydrogen. ông Asheeshs Sastry, Đối tác cấp cao, Giám đốc năng lượng châu Á - Thái Bình Dương BCG cho rằng, để phát triển được hydrogen xanh, Việt Nam cần có thị trường trong nước đủ mạnh, nếu không có thị trường trong nước đủ mạnh thì khó mà xuất khẩu được hydrogen xanh trong tương lai.

“Nếu nói đến năm 2030, tôi cho rằng chúng ta cần phải tập trung vào yếu tố công nghệ, chẳng hạn thiết bị điện phân, bởi sản xuất hydrogen xanh không chỉ đơn giản là đưa nước vào để tạo năng lượng xanh mà nó còn là xây dựng cả chuỗi giá trị”, chuyên gia khuyến nghị.

Chia sẻ từ kinh nghiệm của Tập đoàn SK (Hàn Quốc), bà Joung Lee, Trưởng nhóm Kinh doanh toàn cầu hydrogen cho biết, hydrogen xanh là năng lượng của tương lai. Muốn thu hút đầu tư vào ngành năng lượng này, cần có cơ chế, chính sách cởi mở và hành lang pháp lý sẽ giúp quá trình thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực này dễ dàng.

Công bố sáng kiến thành lập Trung tâm Công nghệ môi trường và Năng lượng Hydrogen

Trong khuôn khổ Diễn đàn cũng diễn ra Lễ công bố sáng kiến thành lập Trung tâm Công nghệ môi trường và Năng lượng Hydrogen (Trung tâm). Trung tâm có mục tiêu thúc đẩy nghiên cứu và phát triển (R&D) công nghệ môi trường và hydrogen; phát triển hệ sinh thái tập trung hướng tới mục tiêu phát thải 0 vào năm 2050. Bên cạnh đó, Trung tâm cũng bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao cho đổi mới sáng tạo, tăng cường phát triển năng lượng bền vững của Việt Nam.

Trong khuôn khổ diễn đàn, Lễ ký kết biên bản hợp tác đã diễn ra dưới sự chứng kiến của lãnh đạo Bộ GD&ĐT, Bộ Công Thương, Đại diện Chủ tịch Quỹ Châu Á, Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ), Masan High-Tech Materials, Năng lượng Châu Á Thái Bình Dương BCG, Viện Dầu khí Việt Nam, Quỹ đầu tư Capital Nature, Plug Power, Đại học Quốc gia Hà Nội cùng toàn thể đại biểu tham dự. 

Đây là một bước tiến quan trọng trong quá trình phát triển lĩnh vực năng lượng Hydrogen xanh tại Việt Nam, đặt nền tảng để các bên hợp tác, cùng nghiên cứu và triển khai các dự án về năng lượng và các mô hình kinh doanh xanh, đồng thời nghiên cứu và phát triển lĩnh vực năng lượng sạch và biến đổi khí hậu. Từ đó, thúc đẩy sự hợp tác và đổi mới trong lĩnh vực năng lượng và mô hình kinh doanh, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

“Tôi tin rằng, diễn đàn cấp cao ngày hôm nay sẽ đặt nền móng vững chắc cho các hoạt động nghiên cứu, đầu tư hợp tác sản xuất, kinh doanh trong ngành năng lượng sạch mà Việt Nam có cơ hội tham gia vào chuỗi giá trị; từ đó đóng góp vào việc tăng cường hợp tác giữa các đơn vị liên quan của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đặc biệt là Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia với các tổ chức về năng lượng sạch và khí hậu, các viện nghiên cứu và trường đại học; các quỹ đầu tư, quỹ tài chính - khí hậu để hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện việc chuyển dịch năng lượng một cách nhanh chóng và hiệu quả”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng kỳ vọng.