VIS Rating: Ngành Ngân hàng và Bất động sản sẽ dẫn dắt sự phục hồi của giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp mới trong năm 2024

Theo báo cáo mới của VIS Rating về thị trường trái phiếu doanh nghiệp, nhóm chuyên gia kỳ vọng triển vọng tín dụng năm 2024 sẽ cải thiện. Hoạt động kinh tế diễn ra mạnh mẽ hơn và môi trường lãi suất thấp sẽ hỗ trợ khả năng trả nợ và tái huy động vốn của các doanh nghiệp.

Tâm lý thị trường chung cải thiện cùng với việc thực hiện các quy định chặt chẽ hơn đối với các bên tham gia thị trường sẽ hỗ trợ hoạt động phát hành trái phiếu, đẩy mạnh thanh khoản thị trường và phát triển chiều sâu của thị trường trái phiếu nội địa.

Trong năm 2023, tỉ lệ chậm trả gốc/lãi trái phiếu toàn thị trường đạt đỉnh ở mức 15% vào tháng 10 sau đó giảm dần về mức 14.7% vào cuối tháng 12. Nhiều tổ chức phát hành đã đàm phán được với trái chủ để gia hạn trái phiếu sang năm 2024 hoặc 2025, với tổng cộng có 175 mã trái phiếu với giá trị mệnh giá là 59.000 tỉ đồng có ngày đáo hạn theo điều khoản ban đầu là năm 2023 đã được gia hạn, chiếm 14% tổng giá trị trái phiếu đáo hạn của cả năm 2023.

Cùng với phát hành mới bắt đầu hồi phục trở lại trong nửa cuối năm 2023 sau khi Nghị định 08 ra đời vào tháng 3/2023. Tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành mới trong năm 2023 đạt 336.000 tỉ đồng, tăng 22% so với năm 2022.

VIS Rating cho rằng thị trường đang ở điểm đảo chiều cho một giai đoạn phát triển mới khi các quy định chặt chẽ hơn về việc phát hành và đầu tư trái phiếu doanh nghiệp bắt đầu có hiệu lực từ năm 2024.

VIS Rating ước tính lượng trái phiếu có rủi ro cao trong năm 2024 là 40.000 tỉ đồng, thấp hơn đáng kể so với 147.000 tỉ đồng trái phiếu chậm trả gốc/lãi phát sinh mới trong năm 2023. Phần lớn trái phiếu có rủi ro cao thuộc về các doanh nghiệp liên quan đến khối Bất
động sản hoặc Xây dựng với dòng tiền yếu, tỉ lệ vay nợ cao và nguồn tiền mặt để trả nợ đến hạn rất hạn chế.

Ngoài ra, VIS Rating cho biết có hơn 60% giá trị trái phiếu rủi ro cao trong năm 2024 đến từ các doanh nghiệp được thành lập chỉ để huy động vốn (SPEs), không có hoạt động kinh doanh, khả năng trả nợ rất yếu và có liên quan đến các nhóm doanh nghiệp đang gặp khó khăn đã chậm trả gốc/lãi.

Trong năm 2024, VIS Rating kỳ vọng kỷ luật thị trường cải thiện nhờ vào các quy định pháp lý chặt chẽ hơn đối với phát hành mới, giám sát công bố thông tin chi tiết và kịp thời hơn, cùng với sự tham gia nhiều hơn của các nhà đầu tư tổ chức.

Dưới các quy định của Nghị định 65, phát hành trái phiếu riêng lẻ phải công bố thông tin đúng thời hạn về mục đích sử dụng vốn, tình hình trả gốc lãi, tình hình tài chính của tổ chức phát hành (TCPH). Trái chủ cũng sẽ có nhiều kênh thông tin hơn để đánh giá rủi ro trái phiếu bao gồm kết quả xếp hạng tín nhiệm của trái phiếu hoặc của TCPH và thông tin giao dịch trên thị trường thứ cấp.

Nhà đầu tư cá nhân sẽ được bảo vệ tốt hơn nhờ các quy định chặt chẽ hơn đối với quy trình phát hành trái phiếu mới, còn nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp và tổ chức có thêm nguồn thông tin tin cậy để đánh giá các TCPH, đặc biệt các TCPH chưa niêm yết cổ phiếu trên sàn bị hạn chế về mặt thông tin.

VIS Rating cho rằng giá trị phát hành trái phiếu mới sẽ tiếp tục phục hồi trong năm 2024 khi thị trường TPDN bước vào chu kỳ phát triển mới. 

Nhu cầu phát hành mới đáng kể từ khối Ngân hàng sẽ tiếp tục đóng góp phần lớn giá trị phát hành trong năm 2024. Quy định chặt chẽ hơn về tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn sẽ thúc đẩy ngân hàng phát hành trái phiếu nhiều hơn để bổ sung cơ cấu nguồn vốn dài hạn của mình.

Ngoài ra, ngân hàng hàng năm thường phát hành mới đủ để bù đắp lượng trái phiếu mua lại và đáo hạn trong năm. Do đó, theo VIS Rating, trong môi trường lãi suất thấp, ngân hàng sẽ có động lực để mua lại và phát hành trái phiếu có lãi suất hấp dẫn hơn.

Giá trị phát hành TPDN của các doanh nghiệp Bất động sản phục hồi cũng sẽ đóng góp cho mức phục hồi của phát hành TPDN mới
trong năm 2024. VIS Rating kỳ vọng nhu cầu vốn của các doanh nghiệp Bất động sản sẽ cao hơn trong năm 2024 khi các rào cản pháp lý được giảm bớt và cấp phép dự án được khôi phục trở lại, với các bộ luật bất động sản có hiệu lực kể từ năm 2024. Điều này có thể thấy được qua mức hồi phục của giá trị phát hành trái phiếu Bất động sản trong nửa cuối năm 2023.

Ngoài ra, thanh khoản thị trường được cải thiện sẽ hỗ trợ khôi phục niềm tin nhà đầu tư và thúc đẩy nhu cầu đầu tư TPDN trong
năm 2024. Sau khi hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ đi vào vận hành vào tháng 07/2023, giá trị giao dịch TPDN riêng lẻ tăng dần và
đạt mức 98.000 tỉ đồng vào tháng 12/2023 (~8% giá trị TPDN lưu hành). Giá trị giao dịch TPDN phát hành ra công chúng cũng hồi phục trong nửa cuối năm 2023, cho thấy sự khôi phục về thanh khoản của thị trường TPDN. Ở thời điểm tháng 1/2024, đã có gần 40% của 2700 trái phiếu đang lưu hành đã đăng ký trên VSD và có thể giao dịch trên hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ. VIS Rating dự đoán thanh khoản thị trường tiếp tục được cải thiện khi 60% trái phiếu đang lưu hành còn lại thực hiện đăng ký trên VSD trong năm 2024.

Ngày 21/03/2024 sắp tới, VIS Rating sẽ tổ chức buổi hội thảo trực tuyến với chủ đề "Triển vọng môi trường tín dụng 2024: Sau cơn mưa trời lại sáng". Buổi hội thảo này sẽ cung cấp góc nhìn chuyên sâu của các chuyên gia về triển vọng môi trường tín dụng năm 2024, cùng với phân tích chuyên sâu các ngành.