Trong bối cảnh thị trường tài chính đang chứng kiến những chuyển dịch mạnh mẽ về hành vi của người tiêu dùng, việc tiên phong tạo ra xu hướng sản phẩm mới đem lại cho ngân hàng cơ hội kinh doanh, nhưng cũng đồng thời đặt họ vào nhiều thách thức.
Chia sẻ tại podcast "Giải mã làn sóng Sinh Lời Tự Động" – dự án hợp tác giữa CafeF và Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank), TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng, thách thức đối với những ngân hàng tiên phong, là sớm hay muộn sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh từ những ngân hàng đi sau. Do đó, muốn tồn tại, phát triển nhanh và mạnh hơn, thậm chí vươn lên chiếm lĩnh thị phần, thì bắt buộc phải có đổi mới sáng tạo và tạo ra sự khác biệt.
Trong tập Podcast này, không chỉ TS. Lê Xuân Nghĩa mà một vị khách mời khác là CEO Ru9 – Đặng Thuỳ Trang, đại diện cho khách hàng của nhà băng cũng có những chia sẻ thú vị về xu hướng đang được quan tâm trên thị trường ngân hàng.
MC Ngọc Nhi: Thưa TS. Lê Xuân Nghĩa, ông đã nghe đến “Làn sóng Sinh Lời Tự Động”?
TS. Lê Xuân Nghĩa: Tôi đã nghe đến từ lâu rồi. Ở châu Âu và Mỹ, họ đã triển khai mô hình này từ vài chục năm trước. Tôi vẫn mong chờ mãi mới thấy Việt Nam bắt đầu làm.
Xu thế của tín dụng trong tương lai là sinh lời tự động, chứ không phải chỉ đi gửi tiết kiệm như trước đây ở Việt Nam. Khi tín dụng tiêu dùng trở thành xu thế chủ đạo toàn cầu, thì nền tảng quan trọng nhất chính là sinh lời tự động. Có vậy thì tín dụng tiêu dùng mới phát triển mạnh mẽ được.
Vì vậy, tôi đánh giá rất cao sáng kiến của Techcombank. Đây là một trong những ngân hàng tiên phong trong lĩnh vực này ở Việt Nam.
MC Ngọc Nhi: Tiến sĩ có nhận xét như thế nào về sự tiên phong của Techcombank?
TS. Lê Xuân Nghĩa: Techcombank là một trong những ngân hàng tiên phong trong ứng dụng công nghệ thông tin tại Việt Nam. Họ đầu tư rất mạnh vào hạ tầng công nghệ, dữ liệu, và các hệ thống phân tích – đánh giá khách hàng để triển khai sản phẩm.
Techcombank Sinh Lời Tự Động có chỗ dựa quan trọng là một nền tảng công nghệ thật sự tốt. Nếu Techcombank muốn phát triển trở thành một dòng tiền gửi lớn, Techcombank phải có cơ sở dữ liệu mạnh và ứng dụng công nghệ AI để phân tích, lựa chọn khách hàng, tạo ra một hệ sinh thái tối ưu.
Ví dụ như bản thân tôi đang có 6 tài khoản ở 6 ngân hàng khác nhau, mỗi nơi chỉ vài chục triệu. Nhưng nếu tôi gom tất cả về Techcombank và được hưởng chính sách Sinh Lời Tự Động, thì đó sẽ là một động lực lớn. Dĩ nhiên điều này cũng sẽ tạo áp lực và sự cạnh tranh lên các ngân hàng khác.
MC Ngọc Nhi: Ở góc độ doanh nghiệp, chị Thùy Trang nhận xét như thế nào?
CEO Đặng Thuỳ Trang: Ở vị trí của người điều hành doanh nghiệp, nơi có dòng tiền liên tục ra – vào và có phần tiền nhàn rỗi, tôi thấy việc có sản phẩm Sinh Lời Tự Động của Techcombank thật sự rất thuận tiện.
Và sự tiên phong trong bất kỳ lĩnh vực nào, đặc biệt là kinh doanh, là yếu tố thiết yếu cho sự tồn tại của doanh nghiệp. Trong thời đại hiện nay, mọi thứ thay đổi rất nhanh, đặc biệt là hành vi của người tiêu dùng. Nếu doanh nghiệp không đi đầu trong lĩnh vực của mình, thì rất dễ bị bỏ lại phía sau. Việc tiên phong trong công nghệ, sản phẩm hay dịch vụ khách hàng đều là yếu tố sống còn.
MC Ngọc Nhi: Theo quan điểm của Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, khi trên thị trường xuất hiện những sản phẩm tài chính ưu việt, tiên phong như vậy, thì điều đó sẽ mang lại lợi ích gì cho chính ngân hàng và cho cả khách hàng?
TS. Lê Xuân Nghĩa: Các ngân hàng có vai trò quan trọng, là những tổ chức kinh doanh tiền và phân bổ nguồn lực cho nền kinh tế.
Tôi rất tâm đắc với một câu nói nổi tiếng của một Tổng thống Mỹ: “Sai lầm thì có thể xảy ra, nhưng đừng bao giờ thất bại mà vẫn tiếp tục mắc sai lầm”. Nếu đi theo hướng sai thì càng đi càng xa.
Còn nếu đi đúng hướng, như Techcombank đang làm, thì đó là sự đóng góp rất lớn cho nền kinh tế – đặc biệt đối với lĩnh vực tài chính, đầy triển vọng trong tương lai. Cụ thể là tạo ra một xu hướng huy động mới. Tôi cho rằng đây là một mô hình cực kỳ tiềm năng. Nếu đúng như tôi dự đoán, thì chỉ trong một vài năm tới, người dân sẽ không còn quá quan tâm tới sổ tiết kiệm truyền thống nữa. Họ chỉ cần để tiền trong ví – và ví đó tự sinh lời. Chênh lệch lợi nhuận giữa tiết kiệm truyền thống và hình thức sinh lời tự động sẽ không còn đủ lớn để khiến người ta phải bận tâm. Đó cũng chính là xu hướng hiện tại ở châu Âu, và nó đang tạo ra hiệu ứng cực kỳ mạnh.
Theo đánh giá của tôi, hiệu ứng đó giúp hệ thống ngân hàng có tính thanh khoản cao đến mức các doanh nghiệp không còn cần phát hành trái phiếu nữa. Vì họ có thể vay ngân hàng bất cứ lúc nào, với kỳ hạn dài bao nhiêu cũng được. Chẳng hạn như ở một số nước Châu Âu, kỳ hạn cho vay mua nhà có thể lên tới 88 năm.
MC Ngọc Nhi: Vậy Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa đánh giá như thế nào về sự khác biệt – đặc biệt là đối với những sản phẩm cụ thể như Techcombank Sinh Lời Tự Động?
TS. Lê Xuân Nghĩa: Cuối cùng thì các ngân hàng khác chắc chắn sẽ tham gia vào và cạnh tranh với Techcombank. Do đó, muốn tồn tại, phát triển nhanh và mạnh hơn, thậm chí vươn lên chiếm lĩnh thị phần, thì bắt buộc phải có đổi mới sáng tạo và tạo ra sự khác biệt.
Ví dụ như hạ thấp ngưỡng được hưởng “Sinh Lời Tự Động”, hoặc mở rộng cho cả khách hàng doanh nghiệp chứ không chỉ khách hàng cá nhân là những điểm khác biệt.
Tuy nhiên, còn điểm khác biệt lớn nữa, đó là khi ngân hàng có đủ cơ sở dữ liệu để phân loại từng nhóm khách hàng, tương ứng với mức sinh lời khác nhau, dựa trên dữ liệu tài khoản thanh toán.
MC Ngọc Nhi: Cụ thể hơn, sự khác biệt đó sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh như thế nào trên thị trường?
TS. Lê Xuân Nghĩa: Vì đây là một sản phẩm mang tính xu thế, nên nhiều ngân hàng sẽ nhanh chóng vào cuộc. Công nghệ hiện nay rất phát triển, nên người ta có thể sao chép rất nhanh, có thể chỉ vài ngày là sự khác biệt bị thu hẹp.
Nhưng Techcombank có lợi thế lớn về nền tảng công nghệ và dữ liệu. Do đó, điều quan trọng là phải đầu tư dài hạn – đặc biệt vào cơ sở dữ liệu và nền tảng AI – để tạo ra khác biệt mang tính lâu dài.
Nếu chỉ “nhúc nhích” thay đổi một vài chính sách thì sớm muộn, các ngân hàng cũng có thể làm được. Ví dụ như việc bỏ giới hạn số dư để được Sinh Lời Tự Động, đây là điểm giúp Techcombank chiếm lợi thế trong ngắn hạn. Hay việc xây dựng đội ngũ để chạy các chiến dịch marketing, nhiều nơi cũng có thể làm được.
Trong khi đó, việc mở rộng diện áp dụng “Sinh Lời Tự Động” cho doanh nghiệp tạo ra khác biệt thực sự. Thực tế thì tiền nhàn rỗi trong doanh nghiệp là rất lớn, nhất là với doanh nghiệp vừa, nhỏ, hay hộ kinh doanh. Họ có tiền và chưa biết làm gì, đặc biệt trong những giai đoạn khó khăn.
Tuy nhiên, doanh nghiệp có nhiều tiền, nhưng cũng nhiều rủi ro. Nên ngân hàng phải có hệ thống phân tích thật tốt, sử dụng AI kết hợp với dữ liệu sâu để chấm điểm, dự báo rủi ro.
Techcombank có lợi thế lớn ở đây, nhờ nguồn vốn mạnh, công nghệ tiên tiến, và dữ liệu khách hàng đồ sộ. Những ngân hàng thương mại nhỏ không dễ gì đầu tư được hệ thống AI đủ sức xử lý hàng triệu dữ liệu như vậy. Đó chính là điểm giúp Techcombank có thể đi trước và tạo ra sự khác biệt rõ nét.
Một máy chủ đủ mạnh để chứa hàng triệu cơ sở dữ liệu là chuyện không đơn giản, nên ứng dụng AI để phân tích ra khách hàng tốt, khách hàng xấu là vấn đề thách thức. Techcombank là một trong những ngân hàng có vốn tự có lớn, nên đó có thể là điểm giúp Techcombank chiếm lợi thế khi đầu tư mạnh mẽ cho câu chuyện này.
MC Ngọc Nhi: Người tiên phong thì sẽ có những thuận lợi và khó khăn. Vậy với chị Đặng Thùy Trang, chị đánh giá như thế nào về việc duy trì vị thế tiên phong? Những yếu tố nào là tiên quyết để giữ vững vị trí đó?
CEO Đặng Thùy Trang: Đầu tiên, vẫn là đặt khách hàng ở trung tâm – luôn tìm hiểu những nhu cầu mới và liên tục thay đổi của khách hàng, rồi làm sao để đáp ứng tốt nhất.
Thứ hai là phải không ngừng đổi mới và sáng tạo. Bởi vì làm người tiên phong không chỉ là làm đầu tiên, mà còn là duy trì được vị thế đó trong thời gian dài.
Và thứ ba là về dữ liệu và công nghệ. Hiện nay, kể cả doanh nghiệp bình thường cũng cần tối ưu dữ liệu khách hàng và ứng dụng công nghệ vào vận hành. Điều quan trọng không chỉ là sản phẩm hay dịch vụ tốt, phù hợp, mà còn phải đảm bảo tính an toàn dữ liệu, bảo mật và thích ứng nhanh với thay đổi liên tục trong thói quen người tiêu dùng.
MC Ngọc Nhi: Techcombank được đánh giá là một ngân hàng có chiến lược kinh doanh đặc biệt. Họ từng tiên phong với chính sách Zero Fee – miễn phí giao dịch, và sau đó nhiều ngân hàng khác đã bước theo, tạo nên một làn sóng, khiến Techcombank trở thành người dẫn dắt và đứng đầu thị trường về cashless (giao dịch không tiền mặt). Đến hiện tại, một lần nữa, Techcombank Sinh Lời Tự Động cũng tạo nên một làn sóng mới và được đón nhận rất mạnh mẽ. Vậy, dưới góc độ là một chủ doanh nghiệp, CEO Đặng Thùy Trang đánh giá như thế nào về chiến lược đặc biệt này của Techcombank?
CEO Đặng Thùy Trang: Cá nhân mình, lúc chưa mở công ty đã là khách hàng cá nhân của Techcombank. Đến khi mở công ty Ru9, cũng là khách hàng của Techcombank từ những ngày đầu. Một trong những điểm hay nhất về mặt chiến lược kinh doanh của Techcombank từ trước đến nay là luôn tối ưu hóa lợi ích cho khách hàng – tức là luôn đặt khách hàng làm trọng tâm.
Đối với Trang, ấn tượng với Techcombank không chỉ chiến lược Zero Fee hay Sinh Lời Tự Động. Trong mảng khách hàng doanh nghiệp, Techcombank là một trong những ngân hàng đầu tiên cho phép doanh nghiệp chuyển tiền ngoại tệ ra nước ngoài online nhanh chóng, thay vì phải làm thủ tục rườm rà tại quầy giao dịch. Khi công ty cần chuyển tiền mua nguyên vật liệu từ nước ngoài, Techcombank luôn đi đầu hỗ trợ điều đó.
Qua những việc đó, Trang thấy chiến lược của Techcombank thực sự rất khác biệt. Họ tập trung vào việc làm sao để tối ưu lợi ích cho khách hàng, tạo ra sự tiện lợi và hiệu quả. Điều đó rất đáng để các doanh nghiệp như Trang học hỏi, để tìm cách trở nên khác biệt trên thị trường.
MC Ngọc Nhi: Là khách hàng của Techcombank, chị Trang có những kỳ vọng gì từ ngân hàng trong thời gian tới?
CEO Đặng Thuỳ Trang: Với tư cách là một khách hàng, thì Trang luôn mong muốn sự tiện lợi. Đồng thời, yếu tố bảo mật thông tin cũng rất quan trọng.
Bây giờ mình đã có sản phẩm Techcombank Sinh Lời Tự Động cho cá nhân, thì biết đâu sau này sẽ có Techcombank Sinh Lời Tự Động cho tài khoản doanh nghiệp? Nếu dòng tiền nhàn rỗi của doanh nghiệp có thể tự sinh lời, thì đó thật sự là một bước tiến rất hay.
Ngoài ra, về phần thanh toán hoặc các sản phẩm ngân hàng nói chung – với việc Techcombank có nhiều dữ liệu hơn về khách hàng cá nhân, khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ – thì hoàn toàn có thể phát triển các sản phẩm cá nhân hóa hơn, phù hợp hơn với từng nhóm khách hàng, và tạo ra trải nghiệm tiện lợi hơn nữa.
MC Ngọc Nhi: Những gì ưu việt và hiệu quả sẽ luôn được học hỏi và sao chép. Vậy, với góc nhìn từ Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, ông nghĩ như thế nào về việc làm sao để một chiến lược kinh doanh luôn là phiên bản vượt trội và khó bị sao chép?
TS Lê Xuân Nghĩa: Chiến lược cạnh tranh đầu tiên– nếu được chọn cho Techcombank – là phải lựa chọn những khách hàng lớn, tạo ra giá trị lâu dài cho họ. Thậm chí, ngân hàng cần hỗ trợ họ trong những thời điểm khó khăn, để giữ bằng được một tập khách hàng doanh nghiệp lớn về phía mình.
Ngân hàng không chỉ hỗ trợ tài chính, mà còn phải đồng hành cùng chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Sẽ có lúc doanh nghiệp có doanh thu tốt, nhưng cũng có lúc doanh thu kém. Có lúc lợi nhuận tưởng là tốt, nhưng lại có vấn đề về dòng tiền.
Doanh thu cao, nhưng nếu khách hàng chưa trả tiền thì thanh khoản sẽ gặp khó khăn. Khi đó, ngân hàng cần nhảy vào hỗ trợ. Hoặc ngân hàng có thể giúp doanh nghiệp xây dựng mô hình quản trị dòng tiền tương thích, đây là sự khác biệt mà chỉ những ngân hàng lớn mới có khả năng thực hiện.
Thứ hai là về huy động vốn. Đây chính là chỗ mà Techcombank có thể tạo ra sự vượt trội – dùng kỹ thuật số, công nghệ thông tin để đơn giản hóa toàn bộ quy trình. Người dùng có thể ngồi tại nhà, vào app, đăng ký mở tài khoản một cách dễ dàng.
Ngoài ra, Techcombank còn có hệ thống bảo mật thông tin vượt trội – điều mà nhiều ngân hàng khác không dễ đuổi kịp. Đó chính là điểm tạo nên sự khác biệt bền vững.
MC Ngọc Nhi: Vậy theo Tiến sĩ, với những ngân hàng tiên phong như Techcombank, khi liên tục đổi mới và mang đến các sản phẩm tài chính ưu việt như vậy, liệu có nên có những chính sách khuyến khích từ các cơ quan quản lý để tạo động lực chung hay không?
TS. Lê Xuân Nghĩa: Thực ra trong ngành ngân hàng, hàng năm vẫn có các cuộc bình chọn ngân hàng uy tín trên thế giới. Techcombank là một trong những ngân hàng Việt Nam được bình chọn "Best Bank" nhiều lần. Đó là một vinh dự, nhưng tôi cho rằng cần nhiều hơn thế.
Chính phủ nên có các hình thức khuyến khích thực tế hơn. Ví dụ trước đây, tiền gửi của Kho bạc Nhà nước chỉ dành cho các ngân hàng quốc doanh, thì nay nên xem xét mở rộng cho một vài ngân hàng lớn, như Techcombank. Việc này sẽ giúp họ giảm được chi phí huy động vốn.
Hay như tiền gửi của Bảo hiểm xã hội – hiện cũng chỉ cho gửi tại ngân hàng quốc doanh – tôi nghĩ nên cân nhắc để các ngân hàng tư nhân như Techcombank được tham gia. Đó là những ưu đãi hợp lý.
Nhà nước cũng nên kéo các ngân hàng thương mại lớn, ngoài bốn ngân hàng quốc doanh, như Techcombank và một vài ngân hàng lớn khác để cùng xây dựng nền tảng tài chính vững mạnh cho quá trình công nghiệp hóa.
Thêm một điểm nữa, khi ngân hàng lớn cần vay vốn nước ngoài, Chính phủ hoặc Ngân hàng Nhà nước hoàn toàn có thể bảo lãnh. Đây là cách Hàn Quốc đã làm, cho phép doanh nghiệp lớn vay vốn quốc tế có bảo lãnh của Chính phủ. Tôi nghĩ đây là một mô hình đáng tham khảo.
Xin cảm ơn hai vị khách mời về cuộc trò chuyện này!