"Trái đắng" của ASA: Tăng khống vốn, đổi kiểm toán "xoành xoạch", vẫn không thoát được cảnh Tổng Giám đốc lao lý, bị UBCK hủy 7 triệu cổ phiếu

Ngày 28/01/2022 Chi nhánh Hà Thành - Công ty TNHH Hãng kiểm toán và định giá ATC có công văn thông báo thu hồi Báo cáo kiểm toán của Công ty cổ phần ASA vào các năm 2019 ký ngày 2/07/2021 và năm 2020 ký ngày 5/7/5021 vì nhận thấy có thể có rủi ro phát sinh và không phù hợp để phát hành Báo cáo tài chính.

Cụ thể, trong hai ngày, mùng 2 và  mùng 5 tháng 7/2021, ATC đã phát hành tổng cộng 02 báo cáo kiểm toán, một đưa ra ý kiến ngoại trừ với BCTC năm 2019 và một đưa ra ý kiến chấp nhận toàn phần với BCTC năm 2020 của ASA.

ATC cho biết đã rà soát lại hồ sơ kiểm toán và nhận thấy ý kiến chấp nhận toàn phần là chưa phù hợp vì nhận thấy có các dấu hiệu rủi ro cao phát sinh từ ASA và có thể có gian lận trong lập BCTC năm 2019, 2020 của ASA.

Do đó, ATC thông báo thu hồi báo cáo kiểm toán năm 2019 và 2020 và hai BCTC này của công ty ASA do ATC kiểm toán không còn giá trị sử dụng từ ngày công bố (28/01/2022).

Đồng thời ATC cũng tuyên bố hủy hợp đồng kiểm toán ngày 25/11/2020 giữa ASA và ATC - chi nhánh Hà Thành (ATC).

Thông báo của ATC diễn ra vài ngày sau khi UBCKNN ban hành Quyết định về việc hủy 7 triệu cổ phiếu ASA từ đợt chào bán cổ phiếu riêng lẻ tăng vốn từ 30 tỷ đồng lên 100 tỷ đồng của CTCP ASA căn cứ trên kết quả kiểm tra của UBCKNN đối với CTCP ASA, kết quả điều tra, xác minh của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an.

Trong diễn biến có liên quan trước đó, ngày 24/1, trung tướng Tô Ân Xô - chánh văn phòng kiêm người phát ngôn Bộ Công an - cho biết Cơ quan cảnh sát điều tra của bộ (C03) đang điều tra hành vi tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá cổ phiếu Công ty cổ phần liên doanh SANA WMT (nay là Công ty cổ phần ASA).

Kết quả điều tra xác định ông Nguyễn Văn Nam - nguyên Tổng Giám đốc Công ty cổ phần ASA - đã có hành vi làm giả hồ sơ, tài liệu để tăng khống 7 triệu cổ phiếu ASA, tương đương 70 tỉ đồng. Ông Nam đã niêm yết bổ sung 7 triệu cổ phiếu ASA tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội để bán và thu tiền bất chính.

Cơ quan cảnh sát điều tra đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, lệnh khám xét, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với ông Nguyễn Văn Nam để điều tra về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

CTCP ASA, trước đây là CTCP Liên doanh Sana WMT, niêm yết và chính thức giao dịch trên HNX từ năm 2012. Việc phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ diễn ra vào năm 20213, được mô tả trong BCTC năm này như sau:

Năm 2013, Công ty tăng vốn điều lệ từ 30 tỷ đồng lên 100 tỷ đồng.

• - Ngày 05/03/2013, UBCK Nhà Nước đã nhận hồ sơ đăng ký chào bán cổ phần riêng lẻ theo nội dung công văn số 07/2013/CV-ASA ngày 04/03/02013 của Công ty Cổ phần Liên doanh SANA WMT.

• - Ngày 22/03/2013 UBCK Nhà Nước đã có công văn số 995/UBCK-QLPH thực hiện công bố các nội dung liên quan đến việc chào bán cổ phần riêng lẻ của Công ty trên trang thông tin điện tử của UBCK Nhà Nước. Theo đó, Công ty thực hiện việc chào bán 7.000.000 cổ phần với giá chào bán 10.000/ cổ phần cho 18 cổ đông chiến lược theo Nghị quyết Đại hội cổ đông thường niên năm 2012 số 13/2012/NQ-ĐHĐCĐ ngày 16/06/2012, Nghị quyết Hội đồng quản trị số 03/2013/NQ-HĐQT ngày 05/02/2013. Ngày 15/4/2013, Công ty hoàn thành việc phát hành cổ phiếu nói trên.

Trong quá trình giám sát, kiểm tra, UBCKNN đã phát hiện có một số dấu hiệu bất thường trong báo cáo tài chính, trong đợt chào bán cổ phiếu riêng lẻ tăng vốn từ 30 tỷ đồng lên 100 tỷ đồng của CTCP ASA và giao dịch cổ phiếu ASA nên đã phối hợp, đề nghị Cục Cảnh sát kinh tế – Bộ Công an xác minh, làm rõ.

Theo BCTC gần nhất công bố, ASA có trụ sở tại Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, lĩnh vực hoạt động kinh doanh là bán buôn thực phẩm đông lạnh và thực phẩm tổng hợp. Đáng nói, mặc dù vốn điều lệ của công ty theo báo cáo là 100 tỷ đồng nhưng nhân viên chỉ có 7 người.

Một điều bất thường khác trong cơ cấu tài sản của công ty (theo BCTC) là mặc dù kinh doanh thương mại nhưng tài sản không tập trung đầu tư vào hàng tồn kho, khoản phải thu khách hàng (tài sản lưu động) hay kho bãi, phương tiện vận tải, chuyên chở (tài sản cố định) phục vụ cho hoạt động kinh doanh cốt lõi mà lại nằm chủ yếu ở các khoản góp vốn hợp tác kinh doanh (BCC).

Tại 30/06/2021, công ty có 71 tỷ đồng góp vốn hợp tác kinh doanh, chiếm tới gần 70% tổng tài sản. Các khoản BCC còn số dư tại 30/06/2021 bao gồm:

- Khoản góp vốn hợp tác kinh doanh với công ty TNHH TMDV MIVI Hòa Bình thực hiện dự án mỏ đá vôi Núi Rạng (KV1) xã Liên Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. ASA góp vốn 31 tỷ đồng và được hưởng 50% lợi nhuận sau thuế.

- Khoản góp vốn hợp tác kinh doanh với công ty TNHH Dịch vụ du lịch Trung Á thực hiện dự án khu du lịch Trung Á thuộc xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận. Công ty góp vốn bằng tiền 40 tỷ đồng.

Nhìn kết quả kinh doanh cả một quá trình từ sau khi tăng vốn năm 2013, doanh thu và lợi nhuận của ASA giảm nhiều sau 5 năm từ 2013 - 2018. Lợi nhuận của công ty sụt giảm mạnh từ năm 2017.

Theo BCTC gần nhất công ty công bố, doanh thu 6 tháng đầu năm 2021 giảm tới 59% so với cùng kỳ 2020, đạt gần 30 tỷ đồng. Không chỉ doanh thu sụt giảm, lợi nhuận gộp nửa năm 2021 của công ty cũng chỉ vẻn vẹn gần 37 triệu đồng, lợi nhuận sau thuế 320 triệu đồng chủ yếu nhờ doanh thu hoạt động tài chính.

Có thể thấy quy mô doanh thu và lợi nhuận của ASA là rất nhỏ so với quy mô vốn chủ sở hữu.

Trong quá khứ, cổ phiếu ASA từng có "vết đen" khi vào ngày 13/6/2019 bị HNX hủy niêm yết do vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ công bố thông tin, sau đó ASA đã chuyển xuống giao dịch trên hệ thống giao dịch Upcom từ ngày 21/6/2019 và bị đưa vào diện hạn chế giao dịch.

ASA thay đổi các đơn vị kiểm toán khá thường xuyên hàng năm. Trước ATC, ASA đã làm việc với nhiều đơn vị kiểm toán khác. Và không phải đơn vị nào cũng đưa ra ý kiến chấp nhận toàn phần, có những đơn vị đã từ chối thẳng thừng đưa ra ý kiến. 

Chẳng hạn, công ty TNHH Dịch vụ tư vấn tài chính kế toán và kiểm toán phía Nam (AASCS) từ chối đưa ra ý kiến kiểm toán đối với BCTC của ASA năm 2018 vì một loạt các lý do:

- Kiểm toán không tham gia kiểm kê tiền mặt tồn quỹ, hàng tồn kho, tài sản cố định thời điểm 31/12/2018, bằng các thủ tục kiểm toán thay thế khác cũng chưa thể xác định được tính chính xác của các số liệu này.

- Các khoản công nợ phải thu, phải trả chưa được đối chiếu, xác nhận. Bằng các thủ tục kiểm toán thay thế cũng chưa xác định được tính chính xác, hiện hữu của các số liệu này.

- Khoản hợp tác kinh doanh (BCC) với cá nhân ông Trần Quốc Tuấn trị giá 40 tỷ đồng chưa thu thập được hồ sơ liên quan đến việc thực hiện dự án như hợp đồng BCC.

- Trong năm 2018, chi phí tiền lương chỉ chi trả cho 1 nhân viên??!!