Thị trường AI đảo chiều: OpenAI từ con cưng thành ‘quả tạ’, để Google vượt mặt, chênh lệch doanh thu với chi phí lên đến 207 tỷ USD không biết tìm đâu ra bù đắp

Tâm lý thị trường đang thay đổi nhanh chóng khi giới đầu tư chuyển hướng đánh giá giữa hai thế lực lớn trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. OpenAI, cái tên từng được xem như trung tâm của cơn sốt AI, đang đánh mất hào quang, trong khi Alphabet (Google) nổi lên như một đối thủ mạnh mẽ, giàu nguồn lực và có mặt ở hầu hết các mảng liên quan đến AI.

Chỉ vài tháng trước, OpenAI vẫn được xem là “đứa con vàng” của ngành công nghệ, còn Alphabet bị nhìn nhận với sự dè dặt hơn. Thế nhưng, theo Brett Ewing, chiến lược gia trưởng tại First Franklin Financial Services, tâm lý ấy giờ đã hạ nhiệt rõ rệt đối với OpenAI.

“Hồi đầu năm nay, OpenAI là đứa con cưng được săn đón, còn Alphabet lại bị nhìn nhận rất khác. Giờ đây, tâm lý đối với OpenAI đã trở nên thận trọng và ôn hòa hơn nhiều”, ông Ewing nói.

Việc nhà sản xuất ChatGPT bị đặt câu hỏi về khả năng sinh lời, tốc độ tăng trưởng và các cam kết chi tiêu khổng lồ đã khiến nhà đầu tư thận trọng hơn. Ngược lại, Alphabet lại đang gây dựng hình ảnh một đối thủ nắm ưu thế tài chính và hệ sinh thái trải rộng trong mọi lát cắt của AI.

Thay đổi này nhanh đến mức chỉ vài tuần trước, bất kỳ công ty nào liên quan OpenAI đều được hưởng lợi từ sức nóng thị trường. Giờ đây, chính mối liên hệ ấy lại khiến cổ phiếu bị bán tháo. Oracle, CoreWeave, AMD, cùng các cổ đông lớn như Microsoft, Nvidia hay SoftBank đều chịu áp lực giảm giá. Trong khi đó, đà tăng của Alphabet kéo theo những cái tên nằm trong hệ sinh thái của hãng, từ Broadcom, Lumentum đến Celestica và TTM Technologies.

Sự đảo chiều phần lớn bắt đầu từ tháng 8, khi OpenAI tung GPT-5 nhưng phản ứng thị trường không còn bùng nổ như trước. Tình hình trở nên khó khăn hơn khi Alphabet ra mắt phiên bản Gemini mới nhất và nhận hàng loạt đánh giá tích cực. CEO Sam Altman buộc phải phát động “báo động đỏ”, tập trung cải thiện chất lượng ChatGPT trước khi tiếp tục bất kỳ dự án nào khác.

Google và lợi thế hệ sinh thái

Sức mạnh của Alphabet không chỉ nằm ở mô hình Gemini mà còn ở quy mô tài chính, vốn hóa thuộc nhóm lớn nhất S&P 500, cùng lượng tiền mặt dồi dào. Công ty sở hữu Google Cloud, lực lượng nghiên cứu AI hàng đầu, mạng lưới dữ liệu khổng lồ và các mảng kinh doanh hỗ trợ như YouTube hay Waymo.

Theo chuyên gia Brian Colello từ Morningstar, đây là những yếu tố khiến Alphabet dần được xem như ứng viên số một cho vị thế dẫn đầu cuộc đua mô hình AI, danh hiệu mà OpenAI từng nắm giữ chỉ mới vài tháng trước.

“Ngày càng có nhiều người tin rằng Alphabet sở hữu tất cả các mảnh ghép để trở thành nhà xây dựng mô hình AI thống trị. Vài tháng trước, các nhà đầu tư sẽ trao danh hiệu đó cho OpenAI. Giờ đây, sự cạnh tranh gia tăng đã tạo ra rủi ro lớn hơn cho vị thế độc tôn của OpenAI”, ông Colello cho hay.

Sự thay đổi vị thế ấy mang theo hệ quả tài chính lớn. Nếu tăng trưởng ChatGPT chậm lại vì người dùng chuyển sang Gemini, OpenAI sẽ gặp khó trong việc chi trả chi phí điện toán từ Oracle hay mua chip từ AMD.

Ngược lại, các đối tác trong chuỗi cung ứng AI của Alphabet lại đang tăng trưởng vượt trội. Lumentum, Celestica hay Broadcom đều ghi nhận mức tăng giá cổ phiếu từ cao đến ngoạn mục trong năm nay, phản ánh niềm tin thị trường dành cho hệ sinh thái của Alphabet.

Mặc dù OpenAI thời gian qua đã công bố hàng loạt thương vụ lớn, nhưng thay vì tạo ra hứng khởi như trước, nhà đầu tư giờ lại lo ngại liệu công ty có đủ khả năng tài chính để thực hiện chúng.

“Các thỏa thuận đầy tham vọng được OpenAI công bố gần đây đã làm dấy lên mối lo ngại liệu OpenAI có thể tài trợ cho tất cả những điều này hay không, liệu họ có đang cố gắng ôm đồm quá khả năng,” ông Colello cho biết. “Thời điểm tạo ra doanh thu ổn định của họ còn mơ hồ, và mọi cải tiến từ đối thủ đều làm tăng rủi ro công ty không thể đạt được kỳ vọng.”

Những bình luận gây tranh cãi, từ đề xuất chính phủ Mỹ bảo lãnh các khoản tài trợ đến phát ngôn của CEO Altman khi đối mặt với nghi ngờ về mô hình tài chính, càng khiến thị trường thiếu niềm tin. Khoảng cách lên tới 207 tỷ USD giữa doanh thu và kế hoạch chi tiêu đến năm 2033, theo ước tính của HSBC, trở thành nguồn cơn gây lo ngại lớn nhất.

“Sự phức tạp trong việc huy động vốn, các thỏa thuận vòng vo, và các vấn đề nợ nần đã được đưa ra mổ xẻ phân tích,” ông Ewing chia sẻ. “Dù sự phức tạp này cũng có tồn tại ở mức độ nào đó trong hệ sinh thái Alphabet, nhưng các chuyên gia cho rằng OpenAI chịu tác động xấu nhiều hơn từ điều này so với đối thủ, và việc nhận ra điều đó đã thay đổi hoàn toàn cuộc chơi tâm lý trên thị trường.”

Thống kê cho thấy rõ sự chênh lệch: nhóm cổ phiếu liên quan đến OpenAI đã tăng 74% trong năm 2025, nhưng con số này kém xa mức tăng 146% của các cổ phiếu tiếp xúc với Alphabet. Để so sánh, chỉ số Nasdaq 100 nặng về công nghệ chỉ tăng 22%.

Dù vậy, sự suy yếu của nhóm cổ phiếu liên quan OpenAI không đồng nghĩa các công ty như Oracle hay AMD hết cơ hội. Nhu cầu AI vẫn rất lớn, các khách hàng tiềm năng vẫn đang mở rộng, và theo phân tích của Wells Fargo, nhóm gắn với ChatGPT lần đầu tiên được giao dịch với mức chiết khấu so với nhóm liên quan Gemini kể từ năm 2016, điều có thể tạo ra cơ hội cho các nhà đầu tư dài hạn.

Theo Kieran Osborne của Mission Wealth, đây vẫn là giai đoạn AI mở ra những thị trường mới trên quy mô rộng lớn. Khả năng chuyển đổi công nghệ thành doanh thu thực tế (Monetization) vẫn sẽ là nền tảng để các công ty trong cuộc đua này định vị tương lai của mình. Nhưng rõ ràng, từ thời điểm này, nhà đầu tư sẽ quan sát OpenAI với ánh mắt thận trọng hơn, trong khi Alphabet tiếp tục củng cố vị thế của một gã khổng lồ đang trỗi dậy mạnh mẽ trong kỷ nguyên AI.

*Nguồn: Fortune, BI