Theo tác giả Matt Novak của tờ Gizmodo, tác giả Napoleon Hill của cuốn tự phát triển bản thân “Think and Grow Rich” có lẽ là kẻ lừa đảo nổi tiếng nhất thời đại. Vị doanh nhân sinh ra trong một gia đình nghèo khó miền quê Virginia này đã khai sinh ra dòng sách “Self Help” (tự phát triển bản thân) đầy lôi cuốn và giúp nhiều người vươn lên từ những lời tâm huyết của mình.
Mặc dù cuốn sách của Hill đã vô cùng nổi tiếng và truyền lưu trong giới kinh doanh, đặc biệt là những người buôn bất động sản nhưng theo điều tra của Novak, cuộc đời của Hill có rất nhiều chuyện thâm cung bí sử mà những cuốn sách của ông không hề đả động tới.
Trên thực tế, những thông tin công khai của Hill cho đến trước cuộc điều tra của Novak đều mang hơi hướng quảng cáo, rằng mọi người hãy theo đuổi giấc mơ, kiên trì thực hiện rồi thành công sẽ đến. Tất nhiên có rất nhiều người làm theo và đã thực sự thành công, nhưng mục đích của bài viết này không nhằm đả kích cuốn sách mà chỉ vạch rõ cuộc đời của một trùm lừa đảo viết sách làm giàu.
Bản thân tác giả bài viết Novak đã phải giành 2 năm để theo dấu lại cuộc đời của Hill và ông đã thực sự bất ngờ với những gì mình tìm được. Mặc dù đã liên hệ với CEO Donald M Green của Quỹ Napoleon Hill Foundation nhưng Novak không hề nhận được sự cộng tác tích cực. Đổi lại, tất cả những gì CEO Green giới thiệu là quảng cáo sách và đề nghị “quyên góp” 5.000 USD để có chuyến thăm quan quê nhà của Hill tại Wise-Virginia.
“Sách của Napoleon Hill bây giờ bán được nhiều hơn cả so với thời ông ấy mất năm 1970”, CEO Green nói với nhà báo Novak khi gặp lại vào năm 2014.
Vì bài điều tra gốc quá dài, chúng tôi xin được lược dịch những ý chính về chuyện thâm cung bí sử mà Novak tìm được.
Những cú lừa đầu đời
Oliver Napoleon Hill sinh năm 1883 tại Virginia, là con trai của một bác sĩ nha khoa không có chứng chỉ hành nghề-James Hill và một kẻ buôn rượu lậu, bà Sara. Năm 9 tuổi, mẹ của Hill mất vì bạo bệnh và bố ông đi bước nữa với người mẹ kế Martha.
Theo những cuốn sách viết về cuộc đời của Hill, ông kết hôn năm 15 tuổi sau khi khiến cho một cô bé mang thai dưới áp lực của người bố đằng gái đang vô cùng giận dữ. Thế nhưng không lâu sau lễ cưới, cô dâu mới thừa nhận Hill không phải bố của đứa trẻ.
Mặc dù cuộc kết hôn này bị hủy bỏ sau đó nhưng nó đã để lại vết thương đầu đời cho Hill.
Bước sang tuổi 17, dù nhà nghèo nhưng dưới sự quản thúc của Martha, Hill đã tốt nghiệp được cấp 3 và lên Virginia học đại học. Trong khoảng thời gian này ông có đi làm thêm và được bổ nhiệm làm quản lý một khu mỏ 350 người của doanh nhân Rufus Ayres. Sự trung thực và tính toán chi li đến từng con số được cho là nguyên nhân khiến Hill được cất nhắc. Lúc này, Hill mới 19 tuổi.
Tuy nhiên theo những gì tờ New York Times ghi lại vào năm 1995, Hill liên quan đến một vụ che đậy giết người và nhờ công lao này, Ayres đã thưởng cho chàng trai 19 tuổi lên làm quản lý mỏ.
Đến giai đoạn 1903-1908, các cuốn sách viết về cuộc đời Hill trong thời gian này đều lược bỏ khá nhiều. Phần lớn đều cho biết ông tốt nghiệp đại học ngành luật, đi làm phóng viên bán thời gian và là quản lý cho một hãng gỗ.
Thế nhưng từ những tờ báo mà Novak thu thập được trong khoảng thời gian này, sự thật về Hill mới dần sáng tỏ. Năm 1903, Hill cưới bà Edith Whitman và sinh một người con gái vào năm 1905. Cuộc sống gia đình của Hill đầy bạo lực và bất ổn.
Đến tháng 6/1907, Hill đến Alabama và tham gia buôn gỗ với doanh nghiệp mang tên “The Acree Hill Lumber Company” theo hồ sơ lưu lại. Năm 1908, ông bị bắt vì dùng gian lận thanh toán bằng séc nhưng được xử thả sau đó khi đã bồi thường thiệt hại.
Thế nhưng cú lừa lớn nhất của Hill bắt đầu với ngành buôn gỗ. Cùng năm 1908, Hill mua gỗ chịu (chưa trả tiền) từ các nguồn khá xa xôi như Georgia, Florida, Indiana... để mang về bán phá giá tại Alabama. Tất nhiên, ông chỉ nhận tiền mặt chứ không lấy séc.
Đến nửa cuối năm 1908, thông tin Hill lừa đảo lan rộng trong ngành buôn gỗ và các chủ nợ nháo nhào tìm ông, nhưng Hill đã bỏ trốn khỏi văn phòng vào tháng 9/1908. Điều này được khẳng định trên tờ Pensacola Journal đăng ngày 17/10/1908: “Sự vắng mặt của O.N.Hill dưới vai trò giám đốc hãng gỗ Acree Hill Lumber đang khiến các chủ nợ lo lắng. Ông Hill đã không có mặt tại văn phòng kể từ ngày 8/9”.
Trong khi đó, bài điều tra của tờ Lumberman đăng ngày 1/11/1908 thì cho biết Hill đã nói với thư ký của mình rằng ông đi thăm vài xưởng gỗ, để rồi biến mất luôn.
Lệnh truy nã Hill đã được Tòa án bang Alabama phát ra, đồng thời công ty gỗ của ông cũng bị siết nợ. Tuy nhiên Noval chưa tìm hiểu được nhà lừa đảo này thoát tội bằng cách nào.
Tất cả những gì chúng ta biết hiện nay là vào tháng 12/1908, Hill đã bỏ chạy đến thủ đô Washington, thay đổi tên họ với một câu chuyện bịa đặt về lý lịch của mình, như chuyên gia ngành ô tô, nhà giáo dục học, chuyên gia bán hàng...
Đây là thời điểm Hill chính thức dùng tên mới Napoleon Hill thay vì có họ Oliver như trước.
Trí tưởng tượng
Theo những gì mà Hill ghi lại trong cuốn tự truyện của mình thì năm 1908 là năm bản lề khi ông được gặp tỷ phú huyền thoại Andrew Carnegie. Nhờ được truyền thụ những bí kíp làm giàu và nguyên tắc thành công từ Carnegie mà Hill phát triển được tư duy về làm giàu.
Cũng theo Hill, chính Carnegie đã giới thiệu ông với những doanh nhân thành công khác tại Mỹ để phỏng vấn cách họ làm giàu, từ Thomas Edison, henry Ford cho đến Alexander Graham Bell. Công trình này kéo dài 20 năm và Carnegie chẳng trả công cho ông, thay vào đó Hill có thể học hỏi từ những doanh nhân này.
Tất cả những lời lẽ trên của Hill theo Novak là hoàn toàn dối trá. Cuộc điều tra của nhà báo này cho thấy phần lớn năm 1908 của Hill ngập trong sự trốn tránh của cơ quan chức năng do liên quan đến những vụ kiện ly hôn, lừa đảo và tranh chấp tài sản.
Nhà báo Novak cho biết những người viết tiểu sử đáng kính nhất của tỷ phú Carnegie khẳng định 2 người đàn ông trên chưa bao giờ gặp nhau và những chi tiết trò chuyện giữa 2 người hay lời khuyên của Carnegie trong cuốn sách của Hill hoàn toàn là bịa đặt.
Đa cấp
Trên thực tế, Hill đã phải trốn chạy các chủ nợ trong năm 1908. Bước sang năm 1909, ông thành lập nên trường nghề “Automobile College of Washington” với lời quảng cáo tràn ngập trên báo rằng chỉ với 6 tuần đào tạo là có thể biến một người thường thành công nhân lành nghề lắp ráp ô tô, vốn đang cực kỳ thiếu nhân lực.
Các học viên được cam kết sẽ nhận khoảng 75-200 USD/tuần (tương đương 5.000 USD theo tỷ giá hiện nay) sau khi kết thúc khóa học và đi làm việc. Điều này được chứng thực trên tờ Washington Post đăng ngày 10/10/1909.
Tuy nhiên theo điều tra của Novak, ngôi trường này đơn thuẩn chỉ là chỗ tuyển dụng lao động miễn phí cho các công xưởng ô tô. Các học viên sẽ phải trả tiền “học phí” cho Hill để lắp ráp tại nhà máy Carter Motor Corporation chi nhánh Washington. Chính hãng Carter đã có thỏa thuận với Hill để trả tiền cho những nhân công giá rẻ này. Vậy là trùm lừa đảo Hill lấy tiền từ cả 2 phía trong suốt những năm 1910-1911.
Cũng trong thời gian này, Hill kết hôn lần thứ 3 với một tiểu thư nhà giàu.
Thế nhưng vụ lừa đảo của Hill vỡ lở vào năm 1912 khi hãng xe Carter phá sản do chất lượng quá kém, nhất là khi những công nhân toàn tay mơ chẳng hiểu mình đang làm gì, trong khi nhiều sinh viên tố cáo Hill lừa tiền họ.
Tuy nhiên Hill đã nhanh chóng xoa dịu dư luận bằng cách chuyển hướng, thay vì đào tạo họ lắp ráp xe thì chuyển sang hướng dẫn họ bán...ô tô.
Tờ Motor World năm 1912 đã đăng bài nói về khóa học bất thường của Hill khi cam kết mỗi học sinh sẽ kiếm được 4.800 USD/năm hoặc 400 USD tiền hoa hồng cho mỗi chiếc xe trị giá 2.250 USD.
Điều đáng ngờ là mỗi học viên sẽ kiếm được thêm 3 USD cho mỗi người mới họ giới thiệu vào đường dây bán hàng này. Mô hình này chẳng khác gì bán hàng đa cấp ngày nay.
Bất chấp cố gắng cũng như khoản vay 4.000 USD từ gia đình nhà vợ giàu có, trường dạy nghề của Hill vẫn phá sản trong năm 1912. Ông phải chuyển về ở rể nhà vợ tại Lumberport . Không lâu sau, nhờ mối quan hệ gia đình vợ mà ông xin được vào làm giảng viên ngành Luật trường LaSalle Extension University tại Chicago, dù bản thân Hill chưa từng tốt nghiệp cũng như làm nghề gì liên quan đến mảng này.
(Còn tiếp)
.jpg "Đề xuất các doanh nghiệp kinh doanh tại Việt Nam qua sàn thương mại điện tử, nền tảng số phải nộp thuế thu nhập, dù không hiện diện ở Việt Nam")
.jpg "Doanh nghiệp kiến nghị thay đổi thời gian hiệu lực Thông tư liên quan đến chất lượng vật liệu xây dựng")
.jpg "Công ty của ông Phạm Nhật Vượng bắt tay “đại gia” Nhà nước phát triển hệ thống trạm sạc xe điện quy mô toàn quốc")
