Xa hoa và từ thiện – hai “mặt nạ” đánh lừa cả thế giới
Trong nhiều năm, Robert Allen Stanford là hình mẫu của “giấc mơ Mỹ”. Sinh năm 1950 tại Texas, ông khởi nghiệp từ những dự án bất động sản nhỏ, rồi mở rộng sang tài chính, xây dựng đế chế Stanford Financial Group và Stanford International Bank (SIB) tại Antigua. Báo chí gọi ông là tỷ phú tự thân, chính quyền phong tặng tước hiệu “Sir”, cộng đồng ngưỡng mộ vì những khoản tài trợ hào phóng cho thể thao và các chương trình từ thiện.
Stanford xuất hiện tại các sự kiện đình đám, bắt tay chính khách, cười rạng rỡ bên các ngôi sao cricket và golf. Ông tiêu tiền như nước, sống trong xa hoa, lại không tiếc tiền cho cộng đồng. Đó là hình ảnh mà nhà đầu tư toàn cầu tin tưởng. Nhưng sau lớp vỏ hào nhoáng ấy, thực chất chỉ là một mô hình Ponzi quy mô 7 tỷ USD, một trong những vụ lừa đảo lớn nhất thế giới hiện đại.
Allen Stanford nhanh chóng nổi tiếng không chỉ bởi sự giàu có mà còn bởi cách ông thể hiện nó. Tại Houston, trụ sở chính của Stanford Financial được thiết kế như một cung điện: nhà hàng năm sao, bếp trưởng riêng, rạp chiếu phim, hầm rượu vang sang trọng và cả những căn phòng bí mật chỉ mở được bằng thẻ từ. Ông sở hữu phi đội trực thăng và máy bay riêng trị giá khoảng 100 triệu USD, chưa kể chiếc du thuyền xa hoa mà ông chi thêm 12 triệu USD chỉ để kéo dài vài mét.
Ở Antigua, Stanford thậm chí được ví như “ông vua không ngai”. Ông mua đất, xây sân vận động, tài trợ cho truyền thông địa phương, chi tiền vào chính trị và gần như trở thành trung tâm của mọi hoạt động kinh tế. Đỉnh cao là năm 2006, ông được phong tước hiệp sĩ – danh hiệu mang tính biểu tượng, biến ông thành niềm tự hào của cả quốc đảo Caribe nhỏ bé này.
Song song với lối sống xa xỉ, Stanford còn khéo léo khoác lên mình tấm áo từ thiện và tài trợ thể thao. Ông rót hàng chục triệu USD vào cricket – môn thể thao số một tại Caribe. Giải Stanford Twenty20 và Stanford Super Series được tổ chức hoành tráng, với giải thưởng khổng lồ, biến Stanford thành “người cứu rỗi cricket”. Chưa dừng lại ở đó, tên ông còn gắn với giải golf từ thiện Stanford St. Jude Championship, các giải polo, tennis và cả tuần lễ đua thuyền Antigua Sailing Week.
Sự hiện diện của Stanford ở mọi lĩnh vực khiến công chúng tin rằng ông không chỉ là một doanh nhân thành đạt mà còn là một nhà hảo tâm thực thụ. Với sự hào nhoáng và lòng “nhân ái” được phô bày, ít ai ngờ rằng đây chính là lớp mặt nạ hoàn hảo để che giấu một âm mưu tài chính khổng lồ.
Sự thật phơi bày và bản án thế kỷ
Trọng tâm trong hoạt động kinh doanh của Stanford là chứng chỉ tiền gửi (CDs) do Stanford International Bank phát hành. Ngân hàng hứa hẹn lợi suất ổn định ở mức cao bất thường, đôi khi vượt 10% – mức mà các ngân hàng lớn trên thế giới cũng khó có thể đạt được. Nhà đầu tư được thuyết phục rằng tiền của họ sẽ được đầu tư vào những kênh an toàn: trái phiếu chính phủ, cổ phiếu blue-chip, quỹ phòng hộ. Báo cáo tài chính được phát hành đều đặn, luôn cho thấy lợi nhuận bền vững và tăng trưởng mạnh mẽ.
Nhưng tất cả chỉ là dối trá. Thay vì đầu tư, Stanford dùng tiền của nhà đầu tư mới để trả cho nhà đầu tư cũ, trong khi phần lớn số tiền còn lại chảy vào các dự án xa hoa, vào phi đội máy bay, du thuyền, biệt thự và các giải thể thao đắt đỏ. Các báo cáo tài chính bị thổi phồng đến mức có những tài sản được định giá cao gấp hàng chục, thậm chí hàng trăm lần thực tế. Để duy trì ảo tưởng, Stanford không ngần ngại hối lộ quan chức tại Antigua, điển hình là Leroy King – người đứng đầu cơ quan giám sát tài chính nước này – để che giấu thông tin với phía Mỹ.

Hệ thống ấy vận hành trơn tru suốt hơn hai thập kỷ, cho đến khi khủng hoảng tài chính 2008 nổ ra. Dòng vốn mới ngừng chảy, các nhà đầu tư hoảng loạn đồng loạt yêu cầu rút tiền. Stanford không thể đáp ứng, và vở kịch sụp đổ. Tháng 2/2009, Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) chính thức cáo buộc Stanford điều hành một vụ Ponzi trị giá hàng tỷ USD. Tháng 6 cùng năm, FBI bắt giữ ông tại Virginia, đánh dấu sự chấm dứt cho đế chế Stanford Financial.
Cuộc điều tra sau đó hé lộ mức độ khủng khiếp: hơn 18.000 đến 30.000 nhà đầu tư ở hơn 100 quốc gia bị ảnh hưởng, với tổng thiệt hại khoảng 7–8 tỷ USD. Không chỉ cá nhân mà cả ngân hàng, quỹ đầu tư và nhiều vận động viên nổi tiếng cũng trở thành nạn nhân. Năm 2012, sau phiên tòa dài hơi, Allen Stanford bị kết án 110 năm tù giam với 13 tội danh, bao gồm gian lận chứng khoán, gian lận viễn thông, âm mưu lừa đảo và cản trở điều tra. Các cộng sự thân cận cũng lần lượt chịu trách nhiệm: CFO James Davis 5 năm tù và bồi thường 1 tỷ USD; Giám đốc đầu tư Laura Pendergest-Holt 3 năm tù; còn quan chức Antigua Leroy King phải nhận 10 năm tù vì nhận hối lộ.
Hậu quả của vụ lừa đảo vẫn còn kéo dài đến tận hôm nay. Nhiều nạn nhân mất sạch tiền tiết kiệm cả đời, không ít gia đình rơi vào cảnh khốn cùng. Antigua mất đi niềm tự hào và bị mang tiếng là “thiên đường lừa đảo tài chính”. Các giải cricket đình đám biến mất, để lại khoảng trống lớn trong thể thao Caribe.
Allen Stanford từng muốn được ghi nhớ như một tỷ phú xa hoa và nhà từ thiện toàn cầu. Nhưng cuối cùng, ông chỉ để lại một vết nhơ trong lịch sử tài chính, một minh chứng cho sự hủy diệt mà lòng tham khoác áo nhân từ có thể gây ra.
Nguồn: Tổng hợp