Startup AI 10 tỷ USD khiến giới công nghệ sững sờ: 3 founder đều là những tỷ phú trẻ nhất thế giới, 22 tuổi đã làm nên điều kỳ diệu

Khi tạp chí Forbes công bố danh sách những tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới năm 2025, ba cái tên 22 tuổi đã khiến cả thế giới công nghệ sững sờ: Jakub Krajewski, Zain Raja và Ethan Fialkow – founder của công ty trí tuệ nhân tạo Mercor. 

Chỉ hai năm trước, họ vẫn là những sinh viên ăn mì gói trong ký túc xá, viết code đến sáng trong căn phòng chật hẹp ở Toronto. Giờ đây, cả ba đã trở thành những tỷ phú tự thân trẻ nhất hành tinh, mỗi người sở hữu khối tài sản hơn 1 tỷ đô la. Không phông nền xa hoa, không có hậu thuẫn từ các tập đoàn lớn, ba chàng trai bước vào lịch sử bằng thứ tài sản duy nhất họ có – trí tuệ, sự tò mò và niềm tin rằng AI có thể thay đổi mọi thứ.

Câu chuyện bắt đầu giản dị đến mức khó tin. Năm 2021, Jakub – cậu sinh viên gốc Ba Lan mê giải thuật, gặp Zain – người Pakistan đam mê tài chính và blockchain, và Ethan – chàng trai Mỹ có khiếu thiết kế và từng bán một ứng dụng game nhỏ khi mới 17 tuổi. Họ gặp nhau qua diễn đàn sinh viên của Đại học Toronto, nơi mọi người thường chia sẻ code giúp nhau qua môn học. 

Một buổi tối, Zain nửa đùa nửa thật nói: “Nếu AI có thể viết code cho chúng ta thì sao?” Câu nói ấy, tưởng chừng là trò vui trong mùa thi, đã trở thành hạt mầm của Mercor – nền tảng AI có thể lập trình, kiểm thử và tối ưu phần mềm một cách tự động.

Ban đầu, họ chỉ định tạo ra một công cụ giúp sinh viên hoàn thành bài tập nhanh hơn. Nhưng khi ChatGPT và các mô hình ngôn ngữ lớn bắt đầu gây sốt vào năm 2023, cả ba nhận ra cơ hội khổng lồ: thế giới đang cần những AI có thể hiểu và tạo ra code, chứ không chỉ viết văn. Họ thức trắng hàng đêm, kết hợp những mô hình ngôn ngữ mở với thuật toán riêng để tạo ra “lập trình viên ảo” đầu tiên – một hệ thống có thể đọc yêu cầu của con người, tự viết và triển khai ứng dụng trong vài giờ thay vì vài tuần.

Bản demo đầu tiên của họ, được đăng lên Reddit, lan truyền với tốc độ chóng mặt. Một clip dài chưa đầy một phút cho thấy AI của họ xây dựng trọn vẹn một website thương mại điện tử chỉ bằng vài câu lệnh đơn giản. Trong vòng 48 giờ, hơn 200 nhà đầu tư gửi email xin gặp. 

Ba chàng trai vốn đang lo không đủ tiền mua máy chủ bỗng phải đối mặt với một “vấn đề ngọt ngào”: chọn nhà đầu tư nào. Chưa đầy nửa năm sau, Mercor huy động thành công vòng Series A do quỹ Andreessen Horowitz dẫn đầu, đạt định giá 800 triệu USD khi ba người sáng lập còn chưa tốt nghiệp đại học.

Điều kỳ diệu là từ một ý tưởng sinh viên, Mercor đã lớn lên thành công ty AI trị giá hơn 10 tỷ USD chỉ trong hai năm. Sản phẩm chủ lực của họ – Mercor Studio – đang được xem như công cụ thay đổi cách các doanh nghiệp phát triển phần mềm. Thay vì thuê đội ngũ lập trình hàng chục người, giờ đây chỉ cần đăng nhập vào Mercor, nhập yêu cầu, hệ thống AI sẽ tự động viết code, phát hiện lỗi, cải thiện hiệu suất và triển khai ứng dụng trong vài giờ. Hàng nghìn công ty nhỏ, ngân hàng và startup khắp châu Âu, Mỹ và Đông Nam Á đã sử dụng Mercor để rút ngắn thời gian phát triển dự án xuống còn 10% so với thông thường.

Điều ấn tượng hơn cả là Mercor vận hành với chỉ khoảng 200 nhân viên, phần lớn là kỹ sư dưới 25 tuổi. Trong trụ sở tối giản tại San Francisco, các cuộc họp diễn ra trên Discord, còn AI đảm nhiệm phần lớn quy trình kỹ thuật. 

“Chúng tôi là thế hệ Gen Z làm việc với tốc độ Gen AI,” Ethan nói đùa. Thực tế, đó không chỉ là khẩu hiệu – chính nhờ tự động hóa bằng AI mà Mercor đạt tốc độ tăng trưởng kỷ lục, doanh thu năm 2025 dự kiến vượt 650 triệu USD, theo Financial Times.

Khác với nhiều công ty AI theo đuổi tham vọng tạo ra “trí tuệ nhân tạo tổng quát”, Mercor chọn con đường thực tế hơn: xây AI phục vụ con người, không phải thay thế họ. “Chúng tôi không muốn AI cướp việc làm của lập trình viên,” Zain chia sẻ với Business Insider, “chúng tôi muốn biến mọi người thành lập trình viên, dù họ chưa biết code.” 

Triết lý “AI để trao quyền” này giúp Mercor chiếm được lòng tin của cộng đồng kỹ sư và người dùng toàn cầu. Trên GitHub, hàng trăm nghìn lập trình viên đã thử nghiệm API của Mercor, còn công ty mở chương trình học bổng “Mercor Scholars” để tài trợ nghiên cứu AI nguồn mở cho sinh viên khắp thế giới.

Với tinh thần cởi mở và tốc độ thần tốc, Mercor trở thành hiện tượng mới của Thung lũng Silicon. Các quỹ đầu tư lao vào như thiêu thân: Tiger Global và SoftBank Vision Fund dẫn đầu vòng gọi vốn trị giá 1,2 tỷ USD vào tháng 8/2025, đưa định giá công ty vượt mốc 10 tỷ USD – một kỷ lục hiếm có với startup do sinh viên sáng lập. Cùng lúc đó, ba chàng trai trẻ chính thức trở thành tỷ phú tự thân ở tuổi 22, vượt qua mọi kỷ lục trước đây của giới công nghệ.

Nhưng thành công của họ không chỉ đến từ công nghệ, mà còn từ một tầm nhìn khác biệt. Thế hệ sáng lập Mercor là những đứa trẻ lớn lên trong thời đại AI – nơi ranh giới giữa con người và máy móc trở nên mờ nhạt. Họ hiểu rằng sức mạnh của AI không nằm ở việc thay thế trí óc con người, mà ở khả năng mở rộng nó. 

“AI là đồng nghiệp của chúng tôi”, Jakub nói trong cuộc phỏng vấn với The Guardian. “Chúng tôi không sợ nó – chúng tôi dạy nó để nó dạy lại chúng tôi”.

Mercor ngày nay được ví như “GitHub của kỷ nguyên AI” – nơi AI và con người cùng nhau viết code cho tương lai. Dĩ nhiên, vẫn có những hoài nghi: liệu định giá 10 tỷ USD có phải là bong bóng mới? Nhưng bất kể câu trả lời, không ai phủ nhận rằng ba chàng trai trẻ đã chạm đúng vào mạch thời đại – khi AI không còn là lĩnh vực xa vời của các phòng thí nghiệm, mà là công cụ định hình lại nền kinh tế toàn cầu.

Từ căn phòng ký túc xá Toronto đến trụ sở ở San Francisco, hành trình của Mercor là biểu tượng cho tốc độ khủng khiếp của thời đại AI. Thế hệ trước cần mười năm để tạo ra một tỷ phú công nghệ; thế hệ này chỉ cần hai năm. Nhưng điều khiến họ đáng nể hơn không phải tài sản, mà là cách họ định nghĩa lại thành công – không bằng quyền lực hay tiền bạc, mà bằng khả năng truyền cảm hứng cho thế hệ kế tiếp.

Khi được hỏi điều gì khiến họ hạnh phúc nhất, Jakub không nói về siêu xe hay cổ phiếu. Anh chỉ cười: “Thật kỳ lạ khi thấy sinh viên ở Kenya hay Việt Nam dùng Mercor để tạo ra sản phẩm của riêng họ. Đó là điều mà chúng tôi từng mơ ước – công nghệ không thuộc về người giàu, mà thuộc về bất kỳ ai có ý tưởng”.

Theo: Forbes