Sinh ra từ startup 1.000 tỷ, người máy của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đa năng nhưng làm được những gì?

Trong Báo cáo Thường niên 2024 công bố mới đây, Tập đoàn Vingroup của tỷ phú Phạm Nhật Vượng cho biết mảng công nghệ - công nghiệp là một trong ba trọng tâm của năm 2025. Trong đó, Vingroup nhấn mạnh sẽ bắt tay vào thiết kế và phát triển các thế hệ "robot hình người đa năng" (general-purpose humanoid robot) đầu tiên mang thương hiệu "Made in Vietnam". 

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Vingroup đã thành lập công ty con VinMotion ngay đầu năm 2025 với vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng (tập đoàn Vingroup nắm 51%, còn lại do Phạm Nhật Vượng và hai con sở hữu). VinMotion được giao trọng trách phát triển nguyên mẫu humanoid robot đa nhiệm, tiến hành thử nghiệm, tinh chỉnh thiết kế và xác thực thị trường trước khi đưa vào sản xuất hàng loạt .

Kế hoạch chế tạo robot hình người đa năng là bước tiếp theo trong chiến lược mở rộng sang công nghệ cao của tập đoàn, bên cạnh các công ty như VinRobotics, VinAI, VinBigdata… 

Dù vậy, thực tế, Vingroup lại chưa tiết lộ kế hoạch chi tiết hơn về việc ứng dụng robot hình người vào lĩnh vực nào trước tiên. Song, có nhiều khả năng để đoán định rằng ngay trong các thế hệ robot hình người đầu tiên này, Vingroup sẽ dành nhiều ưu tiên để tạo ra người máy làm việc tại VinFast. 

Hiện nay, VinFast đang ghi dấu ấn mạnh khi trở thành hãng xe bán chạy nhất Việt Nam năm 2024, đồng thời có nhiều bước tiến trên trường quốc tế, tạo đà để Vingroup tái đầu tư mạnh vào AI và nền tảng robot học với kỳ vọng nâng tầm đổi mới sáng tạo trong nước.

Sau đây là một bản vẽ bằng AI dựa trên một số thông tin tổng hợp về năng lực mà những loại robot hiện hữu có thể làm được ở một số hãng xe trên thế giới. 

Robot hình người là gì?

Theo Nvidia, robot hình người (humanoid robot) là những cỗ máy hai chân được thiết kế bắt chước vóc dáng và chuyển động của con người, với mục tiêu chính là làm việc cùng (hoặc thay thế) con người trong các môi trường vốn được xây dựng cho con người. 

Chúng có thể học và thực hiện đa dạng nhiệm vụ như cầm nắm vật thể, di chuyển thùng hàng, xếp dỡ kiện hàng hay vận hành dụng cụ chuyên dụng mà không cần phải thay đổi kết cấu xưởng hay phòng ốc vốn dành cho con người.

Humanoid robot hoạt động dựa trên một tổ hợp phức hợp giữa cảm biến, bộ truyền động (actuators) và hệ thống tính toán nội bộ trang bị AI. Chúng được "dạy" trong môi trường giả lập (simulation) thông qua các kỹ thuật như học tăng cường (reinforcement learning) và học bắt chước (imitation learning), rồi triển khai các mô hình đã tối ưu lên hệ thống phần cứng trên thân robot. 

Nhờ vậy, robot có thể tự cảm nhận không gian, lên kế hoạch di chuyển, và thực hiện những động tác tương tự con người với độ linh hoạt ngày càng cao.

Lợi ích lớn nhất của robot hình người là tính linh hoạt và khả năng hòa nhập vào môi trường làm việc hiện hữu mà không cần tái cấu trúc. Chúng có thể cộng tác với công nhân trong dây chuyền sản xuất, giảm bớt công việc lặp đi lặp lại, đảm nhận các tác vụ nặng nhọc hoặc nguy hiểm và tăng năng suất tổng thể. 

Ngoài sản xuất công nghiệp, tiềm năng ứng dụng của humanoid robots còn rất rộng mở trong kho vận, dịch vụ khách hàng, y tế và ngay cả trong gia đình tương lai.

Robot hình người đang làm gì trong ngành xe? 

Robot hình người đang dần trở thành “công nhân đa năng” trong các nhà máy sản xuất ô tô lớn trên thế giới nhờ khả năng thao tác linh hoạt, hòa nhập ngay vào dây chuyền vốn thiết kế cho con người. 

Thay vì chỉ đảm nhận một nhiệm vụ cố định như robot công nghiệp truyền thống, humanoid robot có thể cầm nắm, di chuyển vật liệu, kiểm tra chất lượng và thực hiện các công đoạn lắp ráp phức tạp. Điều này mở ra tiềm năng giảm thiểu thời gian đổi cấu hình máy móc và giảm rủi ro tai nạn lao động.

Tại Tesla, hai robot Optimus đầu tiên đã được đưa vào hoạt động thử nghiệm tại một nhà máy nội bộ kể từ tháng 6/2024, thực hiện các tác vụ tự động mà trước đây chỉ do con người đảm nhận. 

Elon Musk từng cho biết Optimus sẽ sẵn sàng được bán ra ngoài thị trường vào cuối năm 2025, với mục tiêu triển khai 1.000 - 2.000 robot phục vụ nội bộ trước khi xuất khẩu sang các doanh nghiệp khác.

Ở châu Âu, BMW Group đã hợp tác cùng startup Figure AI thử nghiệm robot Figure 02 tại nhà máy Spartanburg (Mỹ). Trong đợt chạy thử kéo dài hai tuần, Figure 02 đã lắp chính xác các tấm kim loại vào khung xe, một công đoạn đòi hỏi độ khéo léo và lực phù hợp, giúp giảm bớt các thao tác nặng nhọc cho công nhân và cải thiện tính nhất quán của quy trình. 

Việc thử nghiệm này là bước đầu để BMW đánh giá khả năng mở rộng ứng dụng humanoid robot trong sản xuất quy mô lớn.

Tại Trung Quốc, chính sách khuyến khích phát triển công nghệ cao đã thúc đẩy hàng chục doanh nghiệp như UBTech Robotics hay Shanghai Kepler Exploration Robotics giới thiệu các mẫu humanoid robot chuyên dùng cho các nhà máy ô tô điện (NIO, BYD, Zeekr), với mục tiêu thay thế lao động phổ thông và nâng cao độ chính xác lắp ráp. 

UBTech Walker S đã được thử nghiệm tại nhiều dây chuyền lắp ráp pin và khung gầm, còn các mẫu thử khác đang được tinh chỉnh để đáp ứng yêu cầu khắt khe của ngành. 

Mặc dù vẫn ở giai đoạn tiền thương mại và chi phí đầu tư cao, các dự án thử nghiệm ban đầu cho thấy robot hình người có thể cải thiện độ ổn định, giảm sai sót lắp ráp và bảo vệ sức khỏe công nhân khi đảm nhận những công đoạn nặng nhọc hoặc nguy hiểm. 

 Sự kết hợp giữa AI, cảm biến và cơ cấu linh hoạt hứa hẹn sẽ ngày càng thu hẹp khoảng cách giữa con người và robot, mở ra kỷ nguyên mới cho tự động hóa trong sản xuất ô tô.