Sáng 19/6, chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính trước Quốc hội, đại biểu Lã Thanh Tân đặt vấn đề trong số hơn 5 triệu hộ kinh doanh hiện nay, nhiều hộ có quy mô hoạt động rất lớn nhưng vẫn chưa chính thức ra nhập khu vực doanh nghiệp do còn e ngại về chi phí, thủ tục và nghĩa vụ tài chính.
Theo ông Tân, thực tế này cho thấy cần có những chính sách đột phá khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho hộ kinh doanh chuyển đổi sang doanh nghiệp, nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng to lớn của khu vực này.
Về những vấn đề được đại biểu Lã Thanh Tân nêu ra, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, các hộ kinh doanh có doanh thu rất lớn nhưng chưa chuyển đổi sang doanh nghiệp là tiềm năng rất lớn để Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp năm 2030.
Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ đã quy định chính sách hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi sang doanh nghiệp. Tuy nhiên, sau hơn 7 năm triển khai luật, có thể nói số lượng hộ kinh doanh chuyển đổi sang doanh nghiệp "không nhiều".
Nguyên nhân, theo ông Thắng là chi phí tuân thủ của hộ kinh doanh và doanh nghiệp vẫn còn khoảng cách lớn. Hộ kinh doanh chưa nắm rõ pháp luật về doanh nghiệp và chưa quen với quản lý sổ sách, kế toán, do đó có tâm lý e ngại chuyển đổi. Hộ kinh doanh được áp dụng thuế khoán ưu đãi, chế độ sổ sách, hóa đơn, chứng từ... đơn giản hơn doanh nghiệp nhiều.
Để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, ông Thắng cho biết sẽ rà soát, hoàn thiện khung pháp lý về hộ kinh doanh để thu hẹp tối đa khoảng cách về tổ chức quản trị và sổ sách kế toán, tài chính giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.
Đồng thời, Bộ sẽ tham mưu sớm hoàn thiện khung pháp lý về nâng cấp hạ tầng kỹ thuật để triển khai bãi bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh từ 1/1/2026. Đây là giải pháp căn cơ để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.
Nhiều chính sách hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi sang doanh nghiệp được đưa ra như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 3 năm đầu thành lập, bãi bỏ lệ phí môn bài, cung cấp miễn phí nền tảng số, hệ thống kế toán dùng chung.
"Khi chuyển đổi sang doanh nghiệp, hộ kinh doanh sẽ được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ hơn", ông Thắng nói.
Tâm lý e ngại của các hộ kinh doanh
Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) nói Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân đã đề cập đến việc phát triển hộ kinh doanh thông qua bỏ thuế khoán. Chính sách này tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh, mang đến tâm lý e ngại.
"Các hộ không ngại việc nộp thuế, nhưng e ngại về thủ tục hoặc cách tính toán làm thế nào cho đúng. Chính phủ có kế hoạch và giải pháp gì để chuẩn bị cho các hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, để các hộ cảm thấy thuận lợi, chuyên nghiệp và hứng khởi trong việc nộp thuế", ông Cường nêu vấn đề.
Về vấn đề được đại biểu Hoàng Văn Cường đặt ra, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng hệ thống thuế đã được cơ quan quốc tế đánh giá tiệm cận với thông lệ quốc tế, song tính minh bạch trong một số loại thuế đang thu thủ công đang là rào cản lớn tạo sự không minh bạch. Vừa qua, Nghị quyết của Quốc hội đã yêu cầu bỏ thuế khoán trong 2026. Cơ chế thuế khoán chỉ phù hợp trong giai đoạn nhất định, nhưng không còn phù hợp, dễ bị lạm dụng, gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh. Hình thức này không tạo động lực để các hộ kinh doanh lớn lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc bãi bỏ thuế khoán từ 2026 là chủ trương rất đúng là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh; thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và khu vực chính thức.
Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, quá trình triển khai sẽ có tác động lớn. Do đó, hiện Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công cụ để thực hiện đảm bảo thuận lợi, giảm gánh nặng về thủ tục, chi phí cho người dân.
Cũng theo ông Thắng, Bộ đang Tài chính hiện rà soát, sửa luật quản lý thuế, thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện; đơn giản hóa sổ sách, hóa đơn chứng từ.
"Đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp", ông Thắng nói.
.png "Chủ tịch Fed Jerome Powell gióng hồi chuông cảnh báo lạm phát: ‘Sẽ có người phải trả giá cho thuế quan’")
