Tại Diễn đàn “Triển vọng Thị trường Vốn Việt Nam 2026” với chủ đề “Bứt phá trên nền tảng mới”, câu chuyện nâng hạng thị trường chứng khoán tiếp tục là một trong những tâm điểm thu hút sự quan tâm của giới đầu tư.
Tuy nhiên, thay vì nhìn nâng hạng như một “cái đích”, ông Phạm Lưu Hưng – Giám đốc Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư, Công ty Chứng khoán SSI – cho rằng đây mới chỉ là điểm khởi đầu cho một giai đoạn phát triển mới, với nhiều cơ hội song hành cùng không ít thách thức.
Theo ông Hưng, nếu Việt Nam vượt qua kỳ đánh giá vào tháng 3 tới, khả năng được nâng hạng sẽ không chỉ dừng lại ở một tổ chức xếp hạng, mà còn mở ra triển vọng được đưa vào danh sách theo dõi của MSCI trong thời gian tiếp theo, với mốc quan trọng rơi vào năm 2026. Đáng chú ý, đợt hưng phấn của thị trường trong giai đoạn tháng 8–9 vừa qua cho thấy kỳ vọng nâng hạng đã phần nào được phản ánh vào diễn biến giá, nhưng câu hỏi lớn hơn vẫn nằm ở giai đoạn “hậu nâng hạng”: nhà đầu tư quốc tế sẽ phản ứng ra sao và Việt Nam cần làm gì để giữ vững vị thế trên bản đồ thị trường mới nổi?
Từ góc độ quan sát thực tế, ông Phạm Lưu Hưng cho biết một điểm rất đáng chú ý trong năm nay là hành vi của nhà đầu tư nước ngoài đã có sự thay đổi rõ rệt. Nếu như những năm trước, dòng nhà đầu tư quốc tế thường đến Việt Nam nhiều vào nửa đầu năm, thì năm nay xu hướng lại đảo chiều. Số lượng nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam trong nửa cuối năm tăng mạnh chưa từng có tiền lệ, thậm chí tăng gấp đôi so với cùng kỳ.
Không chỉ tăng về số lượng, nguồn gốc nhà đầu tư cũng trở nên đa dạng hơn. Nhiều định chế tài chính lớn từ Mỹ, vốn trước đây ít xuất hiện trong các chuyến khảo sát thị trường Việt Nam, đã quay lại mạnh mẽ. Các tên tuổi lớn đã mang theo nhiều đoàn nhà đầu tư quốc tế đến tìm hiểu cơ hội tại Việt Nam trong thời gian gần đây. Đáng chú ý hơn, không ít quỹ từng rút lui hoặc đứng ngoài thị trường Việt Nam từ giai đoạn 2018–2019 nay đã quay trở lại với sự quan tâm rõ rệt.
Theo ông Hưng, điểm mà các nhà đầu tư quốc tế quan tâm nhất hiện nay không chỉ là câu chuyện nâng hạng theo một tổ chức, mà là liệu Việt Nam có thể tiếp tục tiến sâu hơn, đặc biệt là khả năng được đưa vào danh sách của MSCI. Bởi lẽ, với phần lớn các quỹ lớn toàn cầu, MSCI vẫn là “chuẩn tham chiếu” quan trọng hơn cả trong việc phân bổ dòng vốn dài hạn.
Việt Nam còn cách chuẩn nâng hạng thị trường của MSCI bao xa?
Phân tích sâu hơn, ông Phạm Lưu Hưng cho biết MSCI hiện có khoảng 18 tiêu chí đánh giá, và theo quan sát của SSI, Việt Nam đã đáp ứng được khoảng 10 tiêu chí. Phần còn lại không phải là những rào cản bất khả thi, đặc biệt trong bối cảnh các cơ quan quản lý đang đẩy mạnh cải cách hạ tầng thị trường.
Một số vấn đề kỹ thuật, chẳng hạn như cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP), nếu được triển khai sẽ giúp giải quyết đáng kể các tiêu chí còn thiếu. Bên cạnh đó, câu chuyện về giới hạn sở hữu nước ngoài (room ngoại) – vốn thường được xem là “điểm nghẽn” – theo ông Hưng, thực tế không còn là vấn đề quá lớn như nhiều người vẫn nghĩ.
Ông dẫn chứng, quy mô room ngoại còn lại của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện vào khoảng 90 tỷ USD – một con số không hề nhỏ nếu so với các thị trường trong khu vực. Ngay cả những quốc gia đã mở room rất mạnh như Philippines hay Thái Lan, quy mô room ngoại còn lại cũng không vượt trội hơn Việt Nam một cách đáng kể. Điều này cho thấy, xét trên thực tế dòng vốn, Việt Nam không hề kém cạnh các thị trường mới nổi khác trong khu vực.
Một điểm đáng chú ý khác được ông Phạm Lưu Hưng nhấn mạnh là không phải tất cả các tiêu chí của MSCI đều mang tính bắt buộc tuyệt đối. Thực tế, nhiều thị trường đã được nâng hạng lên thị trường mới nổi nhưng vẫn chưa đáp ứng đầy đủ một số tiêu chí nhất định. Do đó, theo ông Hưng, Việt Nam không nhất thiết phải tiếp cận câu chuyện nâng hạng theo hướng “đáp ứng 100% mọi yêu cầu”, mà cần linh hoạt, phù hợp với điều kiện phát triển và ổn định vĩ mô của mình.
Doanh nghiệp và nhà đầu tư nội là nền tảng bền vững
Bên cạnh câu chuyện thu hút dòng vốn ngoại, ông Phạm Lưu Hưng cho rằng sự chuẩn bị của doanh nghiệp niêm yết là yếu tố mang tính quyết định trong giai đoạn hậu nâng hạng. Khi dòng vốn lớn từ các quỹ quốc tế tham gia sâu hơn, yêu cầu về quản trị doanh nghiệp, minh bạch thông tin, chuẩn mực công bố – đặc biệt là công bố bằng tiếng Anh – sẽ trở nên khắt khe hơn rất nhiều.
Ông Hưng cũng nhấn mạnh một góc nhìn ít được nói đến: nhà đầu tư trong nước mới chính là động lực cốt lõi của thị trường chứng khoán Việt Nam. Trong chiến lược phát triển ngành quản lý quỹ, vấn đề đào tạo nhà đầu tư đã được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đặt lên hàng đầu, không chỉ dừng lại ở đào tạo nhân sự hành nghề, mà còn mở rộng sang cộng đồng nhà đầu tư cá nhân.
Theo ông, việc nâng cao hiểu biết, kỷ luật và tư duy dài hạn của nhà đầu tư nội sẽ giúp thị trường phát triển bền vững hơn nhiều so với việc chỉ trông chờ vào các “cú hích” từ dòng vốn ngoại. Những sáng kiến phối hợp giữa cơ quan quản lý, công ty chứng khoán và các tổ chức quản lý quỹ trong hoạt động đào tạo nhà đầu tư cần được đẩy mạnh hơn trong thời gian tới.
Điều quan trọng hiện tại là Việt Nam sẽ làm gì sau nâng hạng để duy trì sức hút, nâng chất lượng thị trường và xây dựng một hệ sinh thái thị trường vốn phát triển bền vững, đủ sức hấp thụ các dòng vốn trung và dài hạn trong giai đoạn 2026 và xa hơn nữa.
.png "Lịch chốt quyền cổ tức 15/12– 19/12: Hai ngân hàng \"lăn chốt\", cổ tức tiền mặt cao nhất 51%"){kind=avatar}
