Nhiều Bộ ngành, địa phương góp ý sửa Luật Thuế TNCN: Bộ Tài chính nói gì?

Đề nghị mở rộng diện miễn thuế

Bộ Tài chính vừa tổng hợp ý kiến các bộ, ngành, địa phương... đóng góp cho dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế). Theo đó, nhiều ý kiến đề nghị miễn thuế đối với những khoản thu nhập từ cho tặng, thừa kế tài sản là động sản giữa vợ- chồng, cha mẹ - con cái, anh chị em...

Góp ý xây dựng dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN), TP. Đà Nẵng đề nghị miễn thuế với trường hợp: Thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là động sản (tàu cá, phương tiện giao thông...) có đăng ký sở hữu theo quy định của pháp luật giữa vợ với chồng; cha, mẹ đẻ với con; cha mẹ nuôi với con nuôi; cha mẹ chồng với con dâu; anh chị em ruột với nhau...

TP. Đà Nẵng đưa ra lý do sẽ không phù hợp theo luật định và theo thực tế việc phân biệt khoản thu nhập được miễn thuế TNCN từ nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản giữa các mối quan hệ thân thuộc (trong gia đình) mà không ghi nhận thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là động sản giữa các mối quan hệ thân thuộc.

Ngoài ra, Đà Nẵng còn đề nghị bổ sung thu nhập được miễn thuế TNCN từ chuyển nhượng cổ phần, góp vốn, quyền góp vốn vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp vi mạch...

Tỉnh Ninh Thuận ngoài đề nghị xem xét xóa bỏ quy định thu thuế TNCN đối với tài sản thừa kế quy định tại Điều 18 (vì không hợp lý và dễ gây khó khăn cho người dân, tài sản thừa kế không sinh ra thu nhập thường xuyên) còn đề nghị xem xét tăng danh mục miễn thuế với cả lãi suất tiết kiệm tiền gửi tiết kiệm, trái phiếu chính phủ và các khoản đầu tư dài hạn để khuyến khích phát triển kinh tế...

Trong khi đó, TP. Cần Thơ đề nghị với lãi tiền gửi tiết kiệm, chỉ nên miễn đối với quy mô tiết kiệm nhỏ.

Đề nghị miễn thuế với một số trường hợp đặc thù

Bộ Quốc phòng đề nghị bổ sung quy định miễn thuế đối với thu nhập từ thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, sản xuất thử nghiệm trang thiết bị phục vụ quốc phòng, an ninh... để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao vào lĩnh vực này.

Bộ Tư pháp ngoài đề nghị miễn thuế TNCN đối với nguồn nhân lực trình độ cao trong một số lĩnh vực của nền kinh tế còn cho rằng, cần bổ sung quy định trong dự thảo luật là Thủ tướng được quyền quyết định việc miễn, giảm thuế cho người lao động làm việc tại một số tổ chức quốc tế đặc thù. Theo Bộ Tư pháp, để ưu tiên phát triển nông nghiệp, môi trường khoa học và công nghệ, an sinh xã hội... bổ sung thu nhập miễn, giảm thuế là cần thiết, đảm bảo công khai và minh bạch.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu, bổ sung miễn thuế TNCN đối với các khoản thu nhập từ lợi tức cổ phần của thành viên hợp tác xã nông nghiệp, nông dân ký kết hợp đồng với doanh nghiệp tham gia “cánh đồng lớn”, trồng rừng sản xuất nuôi trồng thủy sản...

Ngoài đề nghị miễn thuế TNCN, nhiều bộ, ngành, địa phương còn đề nghị quy định giảm thuế TNCN nhiều hơn với cá nhân, thành viên trong gia đình thiệt hại vì bão, lũ.

Dự thảo Luật Thuế TNCN tiếp tục nhận được đóng góp ý kiến nhiều nhất về mức giảm trừ gia cảnh với người nộp thuế và người phụ thuộc. Nhiều ý kiến góp ý đều đề nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 18 triệu đồng/người nộp thuế và 6 triệu đồng với người phụ thuộc.

Bộ Tài Chính phản hồi

Phản hồi trước các đề xuất nói trên, Bộ Tài chính cho biết ngân sách Nhà nước định hướng cơ cấu lại để đảm bảo nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững, trong đó mở rộng cơ sở thuế, hạn chế tối đa lồng ghép chính sách xã hội trong các sắc thuế. Cùng với đó, chính sách miễn, giảm, giãn thuế đảm bảo tính trung lập. Việc này được thực hiện theo Nghị quyết 07/2016 của Bộ Chính trị.

Do đó, việc sửa đối tượng miễn giảm cần được nghiên cứu để phù hợp với chủ trương, thực tiễn và xu hướng cải cách thuế trên thế giới.

Hiện tại thuế suất từ thừa kế, quà tặng khi nộp thuế thu nhập cá nhân là 10%. Theo Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn thừa kế bất động sản có mức thuế phải nộp cao hơn thu nhập từ chuyển nhượng địa ốc (2%). Trong khi đó, thu nhập chịu thuế từ thừa kế bất động sản chưa có căn cứ xác định, do không mua bán trên thị trường.

"Giá trị bất động sản càng cao thì thuế thu nhập cá nhân càng lớn, có thể gây sức ép với người thừa kế", Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn nêu, đề nghị Bộ Tài chính xem xét lại mức thuế này để đảm bảo công bằng.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết Luật thuế thu nhập cá nhân quy định mức thu với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản là 25% trên thu nhập (giá bán trừ giá vốn và các chi phí liên quan). Trường hợp không xác định được giá vốn, các chi phí liên quan và có chứng từ chứng minh, mức thuế phải nộp là 2% giá bán.

Từ 2015, theo Luật sửa đổi bổ sung một số điều Luật Thuế thu nhập cá nhân, mức thu thống nhất là 2% trên giá chuyển nhượng bất động sản.

Theo cơ quan này, hoạt động thừa kế và chuyển nhượng khác nhau. Với chuyển nhượng, cá nhân có chi phí giá vốn. Do vậy, việc đồng nhất thuế suất giữa hai hoạt động là không phù hợp.

Thuế thu nhập cá nhân đem lại nguồn thu cao thứ 3 trong hệ thống thuế, sau VAT và thu nhập doanh nghiệp. Năm 2024, tổng thu ngân sách Nhà nước lần đầu vượt 2 triệu tỷ đồng. Trong đó, thuế thu nhập cá nhân ước đạt 189.000 tỷ đồng, tăng 20% so với năm trước đó. Tỷ trọng loại thuế này chiếm hơn 9,3% trong tổng thu ngân sách Nhà nước, tăng từ mức 5,3% vào 2011.

Với thu nhập chịu thuế từ thừa kế, quà tặng, theo Bộ Tài chính, Việt Nam đang không tính thuế thu nhập cá nhân với một loại tài sản thừa kế như nhiều nước áp dụng.

Chẳng hạn, nhiều quốc gia đánh thuế thừa kế, quà tặng theo giá trị, gồm tài sản và tiền mặt. Tại Thái Lan, tài sản chịu thuế thừa kế gồm bất động sản, chứng khoán, tài sản tài chính, tài khoản tiền gửi ngân hàng hoặc các loại tiền khác có tính chất tương tự. Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan quy định đánh thuế cá nhân với tất cả tài sản được thừa kế. Do đó, Bộ Tài chính đề xuất rà soát, nghiên cứu bổ sung quy định về thu nhập từ thừa kế, quà tặng tại luật Thuế thu nhập cá nhân cho phù hợp với thực tế.

Dự kiến, Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến về dự án luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) tại kỳ họp cuối năm nay, thông qua tại kỳ họp vào tháng 5/2026.