Kênh đào Việt Nam sở hữu hệ thống công nghệ đặc biệt

Vào 1/3/2021, kênh đào Nghĩa Hưng được khởi công gồm các hạng mục chính: Xây dựng kênh nối giữa sông Đáy và sông Ninh Cơ với chiều dài khoảng 1km, chiều rộng đáy kênh 90-100m; Xây dựng âu tàu với kích thước buồng âu rộng 17m, dài 179m, cao độ đáy -7,0m.

Kênh Nghĩa Hưng có tổng mức đầu tư khoảng 107,19 triệu USD (khoảng 2.300 tỷ đồng), đắt nhất Việt Nam, kênh nối sông Đáy với sông Ninh Cơ có điểm khởi đầu tại Km8+300 sông Ninh Cơ, xã Nghĩa Lạc, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định; điểm kết thúc tại Km35+450 sông Đáy, xã Nghĩa Sơn, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. Chiều dài của luồng đường thủy nội địa dài 1,18 Km.

Kênh đào Nghĩa Hưng có tính năng tương tự kênh đào Panama. Khi có tàu vào, một bên đóng kín, bên còn lại mở cho tới khi mực nước sông cân bằng với bên trong để tàu qua và ngược lại. Theo đó, mỗi chu kỳ một tàu qua kéo dài khoảng 15 phút, trong đó 2 phút bơm nước để cân bằng phía trong và ngoài sông.

Trong quá trình thi công đào âu tàu, vào ngày 9/11/2021 đã xảy ra hiện tượng sạt lở và trượt trồi tại mái dốc kênh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến 5 trụ cầu của đoạn cầu vượt qua kênh. Phạm vi sụt trượt rộng dẫn đến sự di chuyển địa chất, làm suy yếu kết cấu của cầu. Theo Giám đốc Ban Quản lý các dự án đường thủy – người trực tiếp chỉ đạo dự án, sự cố này dẫn đến việc buộc phải phá và làm lại hai trụ cầu.

Do sự cố kỹ thuật (sạt trượt mái dốc đào hố móng) xảy ra, công trình tạm dừng khoảng 2 tháng để khắc phục, kéo theo tiến độ các gói thầu chậm so với kế hoạch ban đầu. Sau đó, các bên liên quan đã tích cực triển khai các biện pháp xử lý triệt để, an toàn và hợp lý; sau khi có các giải pháp cụ thể và điều chỉnh hợp lý, các đơn vị chức năng lập kế hoạch thi công lại và xác định tiến độ phù hợp.

Đáng chú ý, thời điểm hoàn thành thi công kênh đào cũng là lúc kết thúc thời gian hiệp định vay vốn nên sức ép tiến độ rất lớn, Giám đốc Ban Quản lý dự án cho biết.

Vào tháng 7/2023, kênh đào Nghĩa Hưng chính thức mở luồng. Theo Cổng thông tin điện tử Đảng Bộ tỉnh Nam Đinh, sau gần 1 năm mở luồng, kênh đào Nghĩa Hưng mỗi ngày có hàng chục lượt tàu chở hàng, sà lan đi qua rút ngắn thời gian đi lại từ 8 tiếng xuống còn 20 - 30 phút. Từ khi đưa vào khai thác đến hết tháng 8/2024 kênh Nghĩa Hưng đã phục vụ gần 12.800 lượt tàu an toàn, trong đó tàu có tải trọng trên 2.000 tấn chiếm gần 15%.

Vào 9/8/2024, sau khoảng 1 năm mở luông, thông tin từ Công ty CP Quản lý bảo trì đường thủy nội địa số 10 - đơn vị quản lý Âu tàu kênh đào Nghĩa Hưng cho biết, đã có sự cố xảy ra đối với dây cáp tời kéo cánh phải cửa âu tàu. Cụ thể, trong quá trình vận hành, dây cáp tời kéo cánh phải cửa âu tàu đã bị đứt.

Ngay khi phát hiện sự cố, đơn vị quản lý kênh đào đã tạm dừng hoạt động của âu tàu để khắc phục hiện tượng rò rỉ dầu của hộp số cửa van cân bằng nước phía đầu sông Đáy và lên phương án khắc phục.

Đến 17/8/2024, Chi cục Đường thủy nội địa khu vực I cho biết, đã khắc phục xong sự cố, kết thúc thời gian hạn chế giao thông đường thủy phục vụ công tác khắc phục sự cố âu tàu Nghĩa Hưng. Theo đó, các phương tiện thủy lưu thông qua âu tàu Nghĩa Hưng bình thường.

Đáng chú ý, kênh đào Nghĩa Hưng có một hệ thống siêu đặc biệt, đó là trung tâm âu tàu. Âu tàu Nghĩa Hưng có ba cơ chế vận hành: tự động, bán tự động và thủ công để đảm bảo khai thác 24/24 giờ. Cùng với đó, bên trong nhà điều hành sẽ có hệ thống máy tính quan sát. Trong đó, phòng điều khiển được lắp hoàn toàn cửa kính, các hướng nhìn về phía âu tàu.

Tại các màn hình điều khiển, nhân viên quan sát qua camera có thể zoom cận và toàn cảnh ở các điểm khác nhau. Từ đó, toàn bộ quá trình vận hành đều được điều khiển tự động từ trung tâm chỉ huy. Các tàu được hướng dẫn qua kênh bằng hệ thống loa. Tàu có nhu cầu qua kênh có thể đăng ký trước từ hệ thống radar, điện thoại, nếu không đăng ký vẫn có thể thông thủy bình thường.

Việc đưa vào vận hành công trình kênh, âu nối sông Đáy - sông Ninh Cơ tạo thuận lợi cho các tàu tải trọng lớn từ phía nam lên hoặc tàu qua sông biển từ Quảng Ninh, Hải Phòng đi qua, phục vụ vận tải cho cụm cảng thủy Ninh Bình, Ninh Phúc.