Hành trình toàn cầu hóa của FPT bắt đầu từ mùa hè năm 1998, thời điểm sau khi xảy ra cuộc khủng hoảng kinh tế - tài chính châu Á, và xuất phát từ 2 lý do. Thứ nhất, khi đó, anh Trương Gia Bình cùng các lãnh đạo FPT nhận ra rằng nếu chỉ tập trung vào thị trường Việt Nam thì khi thị trường rơi vào chu kỳ khủng hoảng, doanh nghiệp dù có giỏi đến mấy, dù nỗ lực cao độ cũng khó thoát ra khỏi vòng xoáy ấy. Điều này đến bây giờ vẫn đúng.
Thứ hai, thị trường Việt Nam lúc đó quá bé so với tham vọng của FPT. Anh Trương Gia Bình nhìn thấy Ấn Độ, một quốc gia đi đầu trong việc làm dịch vụ phần mềm cung cấp 24/24h cho toàn cầu, đặc biệt là Mỹ và Châu Âu rất thành công.
Trong Hội nghị Chiến lược đầu tiên của FPT sau 10 năm thành lập mà chúng tôi gọi là "Hội nghị Diên Hồng" vào mùa hè năm 1998, FPT đã ra nghị quyết mở hướng kinh doanh xuất khẩu phần mềm. Lúc đó chúng tôi không biết làm phần mềm cho nước ngoài như thế nào, nguồn lực phần mềm chỉ có 16 người, khách hàng không có, thương hiệu quốc gia, thương hiệu FPT cũng không có, làm cách nào để kiếm được hợp đồng cũng không biết nốt. Biết là rất khó khăn, nên FPT đã đưa ra những câu khẩu quyết như "Xuất hay là Chết" (anh Nguyễn Thành Nam).
Theo Nghị quyết của "Hội nghị Diên Hồng", FPT quyết định cấp ngân sách 1 triệu USD cho việc mở đường ra nước ngoài. Nghĩa là FPT Software có quyền chi 1 triệu USD, nếu hết ngân sách mà chưa thành công thì xem xét lại xem có nên đi tiếp hay không. Một triệu USD bây giờ rất bé, nhưng vào năm 1998 thì là một khoản tiền vô cùng lớn, bởi nó bằng 2,5 lần doanh số phần mềm của FPT ở trong nước (khoảng 400.000 USD).
Bước đầu tiên, FPT quyết định mở công ty phần mềm ở Ấn Độ với mục tiêu là học người Ấn Độ về cách làm họ làm phần mềm và quy trình làm phần mềm xuất khẩu.
Bước thứ hai là đào tạo nguồn lực. FPT mở chương trình đào tạo lập trình viên quốc tế Aptech, mang chương trình từ Ấn Độ về cho các trung tâm Aptech ở Việt Nam với mục tiêu nhanh nhất có số lượng nhân lực làm phần mềm đủ lớn theo chuẩn quốc tế phục vụ cho công cuộc xuất khẩu phần mềm.
Bước thứ ba là FPT sang chính Thung lũng Silicon, trung tâm công nghệ lớn nhất nước Mỹ để mở công ty và bước tiếp nữa là sang châu Âu. FPT loay hoay mất mấy năm để "tìm đường", tất cả đều nỗ lực cao độ, nhưng kết quả là chỉ ký được những hợp đồng rất bé, cỡ dăm nghìn USD/hợp ồng. Chúng tôi đã tuyển cả người Mỹ chính gốc, tốt nghiệp MBA Harvard làm giám đốc kinh doanh, nhưng cho đến khi 1 triệu USD được cấp cạn kiệt mà vẫn chưa tìm được đường ra.
Khi gần hết 1 triệu USD thì FPT mới phát hiện ra Nhật Bản mới là cơ hội sáng nhất, ở đó mới "có cửa" cho Việt Nam mình. Bởi trước đó, đến thị trường nào, dù Mỹ hay Châu Âu, chúng tôi đều bị khách hàng mang các công ty Ấn Độ ra để đối sánh. Cái gì Ấn Độ cũng hơn, nguồn nhân lực đông hơn, thương hiệu tốt hơn, kinh nghiệm hơn, tiếng Anh giỏi hơn. Nhưng khi sang Nhật, người Nhật ít nói tiếng Anh, họ dùng tiếng Nhật trong giao tiếp thương mại, nên về ngôn ngữ Việt Nam và Ấn Độ là ngang nhau. Về văn hóa thì dân Việt Nam ăn đũa nên gần gũi với người Nhật hơn Ấn Độ, hai bên dễ hiểu nhau hơn, thân nhau hơn.
Kết quả là FPT được người Nhật chấp nhận và bắt đầu có những hợp đồng có giá trị đầu tiên, doanh số và lợi nhuận tăng dần. Sau khi đã thành công ở Nhật Bản, FPT quay trở lại thị trường Mỹ và châu Âu, nhờ có tham chiếu các khách hàng danh tiếng ở Nhật Bản, các khách hàng Mỹ và châu Âu tin và chấp nhận chọn FPT. Cứ như vậy FPT phát triển tiếp sang thị trường Singapore, Malaysia, Australia, Hàn Quốc, Trung Đông, Nam Mỹ, Philippines.
Trong giai đoạn đầu, nhiều năm liền, thị trường Nhật Bản luôn chiếm đến 70%, sau đó mới giảm dần xuống 60%, 50% doanh số của FPT Software ở nước ngoài. Đến năm 2024, thị trường Nhật Bản đạt 500 triệu USD, thị trường Mỹ đạt 400 triệu, sự chênh lệch giữa Mỹ và Nhật Bản đã gần cân bằng. Hiện nay, nhân sự của FPT Software trên 32.600 người, trong đó, số nhân sự ở nước ngoài là 6.600 người, lớn nhất là ở Nhật Bản, Mỹ, Malaysia, Slovakia, Mexico và Hàn Quốc.
Giờ đây FPT đã trở thành doanh nghiệp toàn cầu, có công ty, văn phòng tại hơn 50 thành phố của 30 quốc gia trên thế giới, có 3.400 nhân viên là người nước ngoài với hơn 75 quốc tịch khác nhau. FPT cũng đã mua, hợp nhất thành công và đang quản trị một công ty ở Đức - Slovakia, hai công ty ở Mỹ, một công ty ở Nhật Bản và một công ty ở Pháp.
Giấc mơ tưởng như viển vông của FPT giờ đây đã thành sự thật. Không những người Việt có thể kiếm được tỷ USD từ làm dịch vụ phần mềm ở nước ngoài mỗi năm mà còn quản trị, điều hành nhiều công ty con có gốc nước ngoài cũng như hàng nghìn nhân viên người nước ngoài. Chẳng hạn, ở Slovakia, công ty FPT Slovakia có đến 300 nhân viên, 12 tiến sĩ, trong đó 99% là người Châu Âu.
Chỉ cách đây dăm năm thôi, người FPT vẫn còn băn khoăn với câu hỏi "bao giờ thì FPT trở thành công ty Global?". Giờ thì chúng tôi chuyển sang một số câu hỏi khác "bao giờ thì FPT có những hợp đồng tỷ USD, khách hàng tỷ USD", "bao giờ thì FPT có những sản phẩm hàng đầu thế giới?".
Giấc mơ tưởng như viển vông của FPT giờ đây đã thành sự thật. Không những người Việt có thể kiếm được tỷ USD từ làm dịch vụ phần mềm ở nước ngoài mỗi năm mà còn quản trị, điều hành nhiều công ty con có gốc nước ngoài cũng như hàng nghìn nhân viên người nước ngoài. Chẳng hạn, ở Slovakia, công ty FPT Slovakia có đến 300 nhân viên, 12 tiến sĩ, trong đó 99% là người Châu Âu.
Chỉ cách đây dăm năm thôi, người FPT vẫn còn băn khoăn với câu hỏi "bao giờ thì FPT trở thành công ty Global?". Giờ thì chúng tôi chuyển sang một số câu hỏi khác "bao giờ thì FPT có những hợp đồng tỷ USD, khách hàng tỷ USD", "bao giờ thì FPT có những sản phẩm hàng đầu thế giới?".
Không (cười). Lúc đó công ty còn bé, doanh thu phần mềm trong nước của FPT chỉ có hơn 400.000 USD. Cho nên không chỉ các anh Trương Gia Bình, Nguyễn Thành Nam mà tất cả chúng tôi đều không có ai tưởng tượng được sau này FPT sẽ lớn như thế nào. Chúng tôi chỉ biết rằng lúc đó dứt khoát phải tiến ra nước ngoài, dứt khoát phải làm được dịch vụ phần mềm cho Mỹ, Châu Âu và Nhật Bản, nhất định phải trở thành công ty toàn cầu. Chúng tôi chỉ có niềm tin sắt đá là Ấn Độ làm được thì mình cũng phải làm được, còn quy mô như thế nào thì không biết.
Tôi nhớ, khoảng năm 2000-2001 gì đó, anh Bình có đề ra mục tiêu là 528, tức là FPT có 5.000 lập trình viên, 200 triệu USD doanh số phần mềm xuất khẩu và giá trị của công ty tại thị trường chứng khoán là 8 tỷ USD. Đến bây giờ, mục tiêu 528 đã vượt rồi khi mà công ty có giá trị trên thị trường chứng khoán là 8,5 tỷ USD, doanh số dịch vụ phần mềm xuất khẩu đã đạt 1,25 tỷ USD, số lập trình viên đã đạt 35.000 người.
Giấc mơ tiếp theo của FPT vẫn còn nhiều lắm. Bây giờ FPT đang đặt mục tiêu doanh số dịch vụ phần mềm từ nước ngoài năm 2026 đạt 2 tỷ USD, năm 2028 đạt 3,2 tỷ USD, năm 2030 đạt 5 tỷ USD và tiếp sau sẽ là con số hàng chục tỷ USD. Ngoài ra, FPT đặt mục tiêu về nhân sự tập đoàn sẽ đạt 1 triệu người. Riêng nhân sự làm cho nước ngoài FPT đặt mục tiêu là khoảng 500.000 người.
Về chất lượng dịch vụ phần mềm, ban đầu là những hợp đồng có giá trị dăm ngàn, dăm chục ngàn, dăm trăm ngàn USD, tiến tới những hợp đồng hàng triệu USD và đã có những hơp đồng có giá trị 100 triệu USD, 150 triệu USD và 225 triệu USD. Thay vì chỉ làm các hợp đồng theo đơn đặt hàng, tính theo người ngày, người tháng thì giờ đây FPT chuyển sang làm các hợp đồng trọn gói, giá trị hợp đồng được tính theo qui mô, tính chất và phạm vi công việc, trong đó có những hợp đồng managed service (bao gồm hạ tầng, phần cứng, mạng, bảo mật, phần mềm và dịch vụ), hợp đồng theo nghiệp vụ (automotive-ô tô, bảo hiểm, ngân hàng, chăm sóc sức khỏe) hoặc các sản phẩm phần mềm của FPT bán theo licence (chẳng hạn như các sản trí tuệ nhân tạo (FPT.AI).
Sản phẩm FPT.AI, một nền tảng trí tuệ nhân tạo AI của FPT đã được cung cấp cho các khách hàng ở 15 quốc gia trên thế giới với 3.125 chatbot, 3.200 Trợ lý ảo, phục vụ hơn 200 triệu tương tác giữa doanh nghiệp và khách hàng mỗi tháng, giúp tăng đến 67% năng suất và giảm đến 40% chi phí cho doanh nghiệp, mỗi năm mang về tiền bản quyền lên đến nhiều triệu USD.
Ngoài ra, FPT cũng cung cấp các phần mềm phục vụ cho việc điều khiển lùi tiến, giải trí trên xe ô tô cho vài chục thương hiệu ô tô lớn trên thế giới, hoặc cung cấp các phần mềm hỗ trợ cho các phi công trên các máy bay thương mại trên toàn cầu.
Khó khăn rất nhiều, nhất là thời kỳ đầu. Lúc đó, có rất nhiều thứ FPT không biết. FPT không biết làm phần mềm xuất khẩu thế nào, không biết qui trình làm phần mềm chuẩn quốc tế ra sao, không biết lấy đâu ra nhân lực phần mềm, không biết bán phần mềm thế nào, làm cách nào để người ta tin, chấp nhận FPT?
Quả thật lúc đầu người nước ngoài chẳng tin là người Việt Nam làm được phần mềm. Rất nhiều khách hàng khi gặp đã hỏi: "Ô, tao tưởng Việt Nam vẫn còn đang chiến tranh? Việt Nam cũng làm phần mềm cơ à?" .
Niềm tin Việt Nam làm được phần mềm là rất khó và tại sao lại là FPT? Có lẽ khó khăn lớn nhất chính là thuyết phục khách hàng để họ trao cho FPT những hợp đồng đầu tiên, có được những hợp đồng đầu tiên thì những khách hàng sau mới tin dần và mới có những hợp đồng tiếp theo.
Khó khăn nữa là FPT không có đủ nguồn lực phần mềm. Ở Việt Nam khi đó, nguồn lực về phần mềm cho nước ngoài rất ít, gần như bằng không. Nguồn lực do các trường đại học trong nước đào tạo ra lại không đủ năng lực làm phần mềm cho nước ngoài.
Điều này dẫn đến khi gia nhập FPT, tất cả đều phải qua giai đoạn đào tạo. Cuối cùng FPT quyết định tự mở trường đại học đào tạo kỹ sư phần mềm theo chuẩn quốc tế. Trường ĐH FPT giảng dạy bằng tiếng Anh, sau đó thêm tiếng Nhật, sinh viên mất một năm đầu đào tạo ngôn ngữ cho đến khi nghe giảng được trực tiếp bằng tiếng Anh/Nhật. Việc thành thạo ngoại ngữ nhằm giúp nhân viên ra nước ngoài có thể giao tiếp trực tiếp với khách hàng. Trong giai đoạn quá độ, FPT phải sinh ra vị trí kỹ sư cầu nối (kỹ sư biết ngoại ngữ và biết làm phần mềm, làm nhiệm vụ cầu nối giữa khách hàng và kỹ sư phần mềm của FPT). Ngoài ra, FPT đưa những công nghệ mới nhất, các kỹ năng cần thiết như làm việc nhóm - teamwork, kỹ năng mềm vào giảng dạy. Nhờ vậy, FPT đáp ứng được đủ nguồn lực theo nhu cầu phát triển của mình.
Nhờ việc tìm ra lời giải cho câu hỏi tại sao là Việt Nam, tại sao là FPT, chúng tôi ký được nhiều hợp đồng ở Nhật, Mỹ và châu Âu. Việc có ý nghĩa nhất mà FPT làm được cho đất nước, tôi cho rằng là việc đã tạo ra hàng chục nghìn công ăn việc làm có giá trị gia tăng cao hơn nhiều lần mức trung bình của xã hội (44.000 USD/người/năm), đồng thời tiên phong mở đường cho ngành xuất khẩu phần mềm của Việt Nam.
Hành trình dò đường đi trước, tạo và giữ được sự tin cậy của khách hàng Mỹ, Nhật Bản, Châu Âu của FPT đã giúp các doanh nghiệp phần mềm Việt Nam đi sau không còn phải trả lời cho khách hàng của họ câu hỏi "tại sao lại là Việt Nam" nữa. Các công ty phần mềm Việt Nam khi ra nước ngoài, các khách hàng đã tin người Việt Nam làm được phần mềm, thậm chí nhiều khách hàng nước ngoài còn tự tìm đến Việt Nam để đặt hàng.
Ngay từ những ngày đầu tiến ra nước ngoài, FPT chúng tôi tin rằng, muốn thành công lớn, nhất định Việt Nam phải trở thành địa chỉ làm phần mềm cho cả thế giới tìm đến. Để làm được việc này, một mình FPT thì không xuể mà phải có hàng trăm, hàng nghìn công ty cùng làm (nói nôm na là Việt Nam phải là cái siêu thị hay cái chợ phần mềm của thế giới). Đến giờ, Việt Nam đã có khoảng 1.500 công ty làm dịch vụ phần mềm xuất khẩu ra nước ngoài. Trong đó, riêng Nhật Bản có tới 500 công ty và có cả một Hiệp hội DN CNTT Việt Nam tại Nhật Bản.
Giai đoạn sau, khi FPT lớn hơn rồi thì chúng tôi lại muốn làm những việc khó hơn. Để làm được thì FPT phải tuyển dụng các chuyên gia cao cấp người nước ngoài. Việc chiêu mộ chuyên gia cao cấp người nước ngoài cũng là một cách để hội nhập văn hóa bản địa nhanh hơn, tạo sự tin cậy của khách hàng cao hơn. Ngoài ra, để tăng trưởng nhanh, FPT đã mua những công ty của nước ngoài.
Tuy nhiên, khi đó lại phát sinh khó khăn là quản trị người nước ngoài thế nào? Ví dụ, ở châu Âu, người dân có lòng tự tôn rất cao. Thời kỳ đầu, thấy công ty có ông Việt Nam "thấp bé, nhẹ cân" sang làm lãnh đạo thì có kha khá nhân viên người châu Âu không chấp nhận, có một số người đã rời công ty. FPT phải cử "tướng tài" sang, nghiên cứu, tìm hiểu tâm lý, văn hóa, nói chuyện, tâm sự với họ, cùng ăn, cùng chơi, cùng làm việc với họ, tìm mọi cách thuyết phục họ về văn hóa FPT là tôn trọng cá nhân, đổi mới và đồng đội. Cứ như vậy, tình hình sáng sủa dần, nhiều người quay trở lại làm việc, nhiều người mới gia nhập công ty, đến nay thì cả công ty, mấy trăm người là một tập thể rất thống nhất.
Khi quy mô của công ty lên tới mấy chục nghìn người thì việc quản trị thế nào là vấn đề rất phức tạp. Nguồn lực ở Việt Nam là chưa đủ. FPT đã mở thêm nhiều cơ sở sản xuất ở nhiều quốc gia trên thế giới, đi đến đâu thì tuyển người ở đó. Điều này nảy sinh ra nhiều ngôn ngữ và văn hóa trong công ty. Việc quản trị, hội nhập văn hóa và xây dựng văn hóa quốc tế là khó khăn ở giai đoạn sau này của FPT.
Ở thị trường nước ngoài, cơ bản FPT đang định hướng chuyển dần sang làm các hợp đồng theo chuyên ngành - domain, tức ngoài phần mềm ra phải cần thêm kiến thức nghiệp vụ chuyên môn theo từng lĩnh vực. Trước mắt là chuyên ngành về ô tô (automotive). Công ty FPT Automotive trụ sở ở Texas Mỹ có đến 4000 – 5.000 người chuyên làm về mảng phần mềm cho ô tô. Tiếp theo là bảo hiểm, ngân hàng, chăm sóc sức khỏe, logistic, trí tuệ nhân tạo AI.
Ở mỗi một domain, ngoài kỹ năng, kinh nghiệm làm phần mềm ra, FPT cần có các chuyên gia có hiểu biết sâu về nghiệp vụ, kỹ thuật, công nghệ của lĩnh vực đó. Ngay cả các kỹ sư phần mềm cũng cần phải biết nghiệp vụ của domain đó, trở thành chuyên gia vừa giỏi phần mềm vừa giỏi chuyên sâu của lĩnh vực.
Việc xây dựng các công ty, đơn vị kinh doanh phần mềm theo chuyên ngành như vậy không những tạo ra phần mềm chất lượng mà còn nâng cao năng xuất lao động, hạ giá thành, nâng sao sức cạnh tranh của FPT.
Riêng về AI, FPT có 3 định hướng. Thứ nhất, áp dụng AI, đưa AI vào trong tất cả các công việc để nâng cao năng suất lao động của chính người FPT. Thứ hai, FPT sẽ làm các sản phẩm AI "made by FPT" để bán ra thị trường Việt Nam và thế giới. Thứ ba, FPT dùng AI để nhúng vào trong các phần mềm ứng dụng khác, nhờ đó giúp các phần mềm, ứng dụng đó thông minh hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dùng, có sức cạnh tranh cao hơn.
Ngoài ra, FPT có hợp tác với Nvidia, Landing AI và nhiều hãng AI, hãng bán dẫn khác. FPT và Nvidia đã hợp tác để xây dựng hai "AI factory" (nhà máy trí tuệ nhân tạo), gồm một ở Hà Nội và một ở Tokyo (Nhật Bản). Mỗi AI factory được đầu tư 200 triệu USD để cung cấp hạ tầng, nền tảng AI cho chính FPT và các khách hàng, đối tác của FPT. Khi các AI Factory này đi vào vận hành, sẽ giúp các nhà phát triển ứng dụng AI có thể phát triển phần mềm AI của họ nhanh chóng và dễ dàng hơn (dựa trên nền tảng AI của hệ sinh thái CUDA của Nvidia và của chính FPT), đồng thời dùng cho việc huấn luyện các mô hình AI để từ đó phát triển các giải pháp AI tiên tiến hơn.
Tại sự kiện FPT Techday 2024 (13 – 14/11), đại diện của Nvidia nói là họ chỉ có 8 cơ sở địa phương (AI Factory) trên thế giới và Việt Nam là một trong số đó, ở Châu Ấ chỉ có Nhật Bản, Singapore và Việt Nam. Còn về trung tâm R&D thì Nvidia chỉ mới đặt ở 3 địa điểm, bao gồm một ở Santa Clara (Thung lũng Silicon), một ở Đài Loan (Trung Quốc) và một ở Việt Nam.
Điều này cho thấy là việc thuyết phục Nvidia, hãng bán dẫn lớn nhất thế giới, đang thống trị chip AI toàn cầu là vô cùng khó. Chúng tôi đã mất rất nhiều thời gian chuẩn bị, điều này anh Trương Gia Bình đã từng chia sẻ nhiều lần với truyền thông. Khó khăn là vậy, nhưng anh Bình đã hiểu được chính xác đâu là sức mạnh cốt lõi của Nvidia. Nhiều người lầm tưởng Nvidia cần bán nhiều máy chủ GPU của họ cho Việt Nam. Thực ra không phải.Sức mạnh cốt lõi giúp Nvidia "thống trị chip AI thế giới" trong 5 - 10 năm tới, không thể lay chuyển chính là hệ sinh thái CUDA.
Cách đây 12 năm, ngay khi AI chuẩn bị bùng nổ, Nvidia đã tập trung xây dựng hệ sinh thái CUDA, một hệ sinh thái bao gồm nhiều người phát triển các ứng dụng AI, với nhiều nền tảng AI, nhiều thư viện AI. Hiện tại hệ sinh thái CUDA có đến trên 4 triệu nhà phát triển phần mềm, nhờ đó trên CUDA có sẵn rất nhiều các ứng dụng AI và các hàm thư viện AI. Chính vì thế mà việc phát triển các sản phẩm AI trên nền tảng CUDA của Nvidia dễ dàng, nhanh chóng hơn rất nhiều lần phát triển sản phẩm AI trên các hệ sinh thái của hãng khác. Do vậy, CUDA trở thành nhân tố chính quyết định vị trí thống trị chip AI của Nvidia.
Anh Bình nhận ra rằng cái Nvidia cần ở Việt Nam chính là càng nhiều người tham gia vào hệ sinh thái CUDA càng tốt. Việt Nam là quốc gia thứ hai ở Châu Á, sau Ấn Độ có lực lượng làm phần mềm xuất khẩu đông đảo. Việt Nam có thể góp phần không nhỏ trong việc xây dựng hệ sinh thái CUDA to lên, giống như tham gia đắp móng cho ngôi nhà CUDA của Nvidia vững chắc hơn. Thông điệp của anh Bình đưa ra là "Việt Nam đang có 500.000 người làm phần mềm và sẽ chuyển số người làm phần mềm này sang làm về AI, nếu tăng cường đào tạo thêm nữa thì trong 5-10 năm tới Việt Nam có thế có đến 1 triệu người làm về AI".
Tất nhiên Nvidia không dễ tin vào những gì FPT nói, họ cần kiểm chứng qua thực tế. Và kiểm chứng cho thấy là đúng: Việt Nam có nguồn lực thật làm phần mềm, người Việt Nam có tố chất làm AI. Bởi câu chuyện FPT có doanh thu xuất khẩu dịch vụ phần mềm trên 1 tỷ USD là đúng, 1.500 doanh nghiệp Việt Nam làm về dịch vụ phần mềm xuất khẩu là đúng. Chính ông Narayana Murthy, chủ tịch sáng lập Infosys, cha đẻ của ngành phần mềm Ấn Độ, một trong 12 doanh nhân vĩ đại nhất thời đại (theo Fortune) vào dịp thăm Việt Nam tháng 5/2024 cũng nhận xét: "Ở Châu Á, ngoài Ấn Độ, không phải Nhật Bản, Singapore hay Malaysia mà chỉ có Việt Nam mới tạo ra được những công ty phần mềm có doanh số xuất khẩu tỷ đô".
Hơn nữa, ông Jensen Huang, CEO Nvidia, là người gốc Đài Loan (Trung Quốc), nên ông hiểu rõ về tố chất của người Đông Bắc Á, của nhóm các dân tộc ăn đũa, có thể ông ấy hiểu và tin rằng người Việt Nam làm được. Ở vị trí như Nvidia, họ được nghe rất nhiều lời mời chào, kêu gọi hợp tác, đầu tư, nhưng trên thực tế ở khu vực Đông Nam Á không có doanh nghiệp nào làm dịch vụ phần mềm có qui mô lớn như FPT cả. Cộng cả thực tế và tố chất con người thì Nvidia tin rằng Việt Nam và FPT là nơi Nvidia có thể đặt niềm tin. Có lẽ đấy chính là lý do Nvidia đồng ý hợp tác với FPT, tư vấn, hỗ trợ cho FPT trong việc xây dựng hai AI Factory (một ở Hà Nội, một ở Tokyo). Tiếp đó, Nvidia làm việc với Chính phủ và đặt trung tâm R&D của Nvidia ở Việt Nam.
Thực ra FPT đang đặt cược vào AI và còn "đặt cược" cả vào bán dẫn nữa. Trong lĩnh vực AI, Nvidia đang là đối tác lớn nhất, nhưng FPT cũng không loại trừ hợp tác với nhiều tổ chức khác như Landing AI của Andrew Ng và các tổ chức của các "Bố già AI" khác. Trong lĩnh vực bán dẫn, FPT đang khởi động bằng việc làm các con chip IoT trong y tế. FPT đã có hợp đồng cung cấp 70 triệu con chip IoT y tế cho các khách hàng ở Đông Bắc Á, đã thiết kế, sản xuất mẫu, kiểm thử, đặt hàng sản xuất và đang giao dần cho các khách hàng. Ngoài ra, FPT đang trong quá trình thỏa thuận hợp tác với các hãng Đài Loan (Trung Quốc) trong việc lập các nhà máy sản xuất chip, kiểm thử và đóng gói chip, đặc biệt là trong lĩnh vực thiết kế chip có qui mô nhân sự lớn.
Các công đoạn làm chip bán dẫn bao gồm thiết kế, sản xuất, kiểm thử, đóng gói và cuối cùng là bán hàng. Nhiều người Việt Nam cứ nghĩ rằng đã làm chip thì nhất định phải có nhà máy sản xuất chip. Nhưng thực tế không hẳn như vậy.
Điển hình là Apple, một trong hai công ty có vốn hóa lớn nhất thế giới, họ không có bất cứ nhà máy sản xuất điện thoại, máy tính bảng, máy tính xách tay nào, đến iPhone họ cũng không sản xuất. Apple chỉ thiết kế, làm phần mềm, làm thương hiệu và bán hàng, còn sản xuất chip, iPhone, iPad, iPod, MacBooks đều thuê sản xuất hết.
FPT cũng sẽ làm thế thôi. Chỉ có điều, khi bắt đầu, chúng tôi làm những sản phẩm nhỏ, chưa có giá trị cao. Nhưng chúng tôi tin, cứ đi rồi sẽ thành đường, cứ làm dần sẽ thành công, và sau đó FPT sẽ liên doanh làm nhà máy sản xuất, nhà máy kiểm thử. Chúng tôi sẽ chấp nhận đi từng bước, tích lũy dần các công nghệ cốt lõi và sau đó mới bắt đầu làm những việc lớn hơn, chứ không thể đốt cháy giai đoạn được.
Tất cả các lĩnh vực mới, ngoài nghiên cứu, phát triển ra thì đều phải cần có thực hành, thực tiễn. Người FPT phải đi học, tự học, công ty tổ chức đào tạo, rồi các đội nhóm tự đào tạo lẫn nhau qua thực tiễn công việc và quan trọng nhất là phải có công cụ để thực hành. Chẳng hạn, hai AI Factory được thành lập, một phần cũng là để chính người FPT có công cụ để thực hành, để phát triển các sản phẩm AI của chính mình. Nếu như không có môi trường đó thì không khác gì "luyện chay". Khi luyện thật, làm thật thì chúng tôi sẽ đào tạo được người thôi. Tôi thấy công đoạn đào tạo qua thực tiễn là công đoạn đào tạo hiệu quả nhất.
Từng có một nhà báo hỏi tôi rằng "anh nghĩ sao khi mà các chiến lược của FPT thì ở bên ngoài có nhiều người không đồng tình hay tin tưởng lắm". Tôi trả lời họ rằng "Chuyện đó rất bình thường, bởi vì thông tin đầu vào của anh Bình, của lãnh đạo FPT và người FPT khác với thông tin đầu vào của mọi người. Thông tin vào khác nhau rất xa nên dẫn tới nhận định, đánh giá về cơ hội cũng rất khác. Chúng tôi nhận được nhiều thông tin từ chính các hãng công nghệ lớn nhất thế giới hơn nên sẽ hành động và hành động rất nhanh để chớp lấy cơ hội, còn việc thuyết phục người khác tin theo phải dần dần. Thực tế này cũng giống như FPT làm phần mềm ngày xưa, cách đây 20-25 năm, có ai tin FPT làm được phần mềm xuất khẩu đâu. Việt Nam còn chẳng ai tin, World Bank không tin, khách hàng quốc tế cũng không tin. Nhưng chúng tôi tin, chúng tôi cứ làm, cứ nỗ lực cao nhất, đến bây giờ đã chứng minh là chúng tôi đúng".
Đương nhiên, trong kinh doanh, không phải lúc nào nói 100 thì cũng được cả 100. Chúng tôi có một kinh nghiệm, đó là luôn đặt ra khát vọng và mục tiêu vô cùng khó và cao, đến mức không tưởng, không ai tin. Khi đó, nếu muốn đạt mục tiêu thì buộc chúng tôi phải có quyết tâm đặc biệt, nỗ lực đặc biệt, hành động và biện pháp đặc biệt. Với nhiều cái đặc biệt như vậy thì chắc chắn mình sẽ đạt được kết quả lớn hơn gấp vài lần nếu như chỉ đặt mục tiêu bình thường rồi hoàn thành để nhận được nhiều tràng vỗ tay và khen là đã hoàn thành kế hoạch.
Chẳng hạn, thay vì đặt mục tiêu là 10, chúng tôi đặt mục tiêu là 50, và sau đó quyết tâm, nỗ lực và hành động, cùng biện pháp đặc biệt, kết quả là không đạt được 50 mà chỉ được 30 thì sẽ nhận được lời chê là nói phét hay "nổ", nhưng rõ ràng 30 vẫn tốt hơn hơn 10, 12 hay 15. Đấy là cách đặt ra khát vọng, mục tiêu của FPT chúng tôi đã làm mấy chục năm nay. Điểm khác biệt giữa "nổ" và "khát vọng", "mục tiêu lớn" của FPT chính là hành động thực tế, nỗ lực cao độ để thực hiện khát vọng và mục tiêu lớn mà mình đã đặt ra.
