Trao đổi với MarketTimes, ông Phan Đức Trung bày tỏ sự lo ngại về chính sách phân tách nhà đầu tư trong nước và nước ngoài vì điều này có thể làm giảm tính thanh khoản và tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân.
“Việt Nam đang tiến tới thiết lập các sàn giao dịch tài sản số tập trung, nhưng cơ chế quản lý và chính sách thuế vẫn là bài toán lớn cần giải quyết", ông Phan Đức Trung nhận định.
Ông Phan Đức Trung cho rằng, theo Nghị quyết 05 về thí điểm tài sản số, Nhà nước sẽ thay đổi cách tổ chức sàn giao dịch tài sản số, nó sẽ không giống sàn chứng khoán. Sẽ có tiêu chuẩn rõ ràng cho việc niêm yết, nhưng không nên kỳ vọng có một bảng giá thống nhất. Thực tế, có thể sẽ có sự chênh lệch giá Bitcoin giữa các sàn. Sức hấp dẫn của mỗi sàn sẽ nằm ở việc niêm yết token nào, giá cả và các chính sách ưu đãi đi kèm.
Ở các nước khác, để chuẩn hóa thị trường, họ thường niêm yết các sản phẩm như Bitcoin ETF Spot để làm tham chiếu, giúp đánh giá công nghệ và kết nối giữa sản phẩm tài chính truyền thống với Bitcoin. Việc này đồng thời tạo ra sự kết nối giữa sàn chứng khoán và sàn giao dịch tài sản mã hóa tập trung. Tuy nhiên, Việt Nam hiện chưa nhìn thấy đề án kết nối Bitcoin ETF, trong khi Thái Lan và Hồng Kông đã có. Bitcoin ETF thực sự là động lực để thay đổi công nghệ của tất cả các sàn chứng khoán.
Về biến động thị trường, ông Trung nhận định giao dịch liên tục không dành cho nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ mà là cho các nhà giao dịch có tổ chức và thị trường đủ lớn để tạo ra giao dịch nhanh và rộng. Đó là đặc tính chung của giao dịch crypto toàn cầu.
Các dòng tweet tạo hiệu ứng có thể bị dẫn dắt bởi bot hoặc các tổ chức tài chính chuyên nghiệp. Do đó, nhà đầu tư nhỏ lẻ cần dần trở thành người đầu tư thông qua các tổ chức tài chính, có phương pháp quản trị rủi ro. “Giao dịch nghiêm túc, có tầm nhìn dài hạn mới là cơ sở để đảm bảo hoạt động có hiệu quả, chứ không phải sự giao dịch nhanh”, ông Trung nhấn mạnh.
Về vấn đề kê khai và đóng thuế, ông Trung cho biết, chúng ta cần chờ thông tin chính xác từ cơ quan chức năng. Trước đó, ông Trung có chia sẻ khi UBCKNN đưa ra quyết định xử phạt chứng khoán mà áp dụng cho giao dịch tài sản mã hóa thì có sự chưa chính xác.
Liên quan đến phí, phí giao dịch tài sản mã hóa và phí chứng khoán là hai việc khác nhau. Ông cho rằng, nếu áp dụng mô hình đánh thuế 0,1% trên mỗi giao dịch, mức này sẽ siêu cao, thậm chí còn cao hơn bất kể mức phí giao dịch nào khác, vì các sàn quốc tế có mức phí cao nhất cũng chỉ khoảng 0,1% và nhiều sàn còn giảm phí.
“Tôi đã chia sẻ với Bộ Tài chính, nhưng theo tôi được biết thì đây nó cũng mới đang là dự thảo và hy vọng các sàn giao dịch sẽ có mức phí cạnh tranh với sàn quốc tế, mức thu thuế cũng phải cạnh tranh để thu hút khách hàng trong nước và nước ngoài”, ông Trung nói.
Theo kinh nghiệm quốc tế, các nước thường đánh thuế trên lợi nhuận thu về được hiện thực hóa, chứ không nên đánh trên giao dịch. Ví dụ, Bitcoin tăng giá nhưng nhà đầu tư chưa phải đóng thuế cho đến khi rút ra và hiện thực hóa lợi nhuận. Thuế sẽ tính trên phần chênh lệch lợi nhuận. Không nên đánh trên giao dịch vì tần suất giao dịch tài sản mã hóa rất lớn và thường được thực hiện bằng bot.
Trong Nghị quyết 05, ông Trung cho biết, không nhìn thấy những nhà đầu tư mới vào thị trường bằng cách nào. Bởi vì đối với tất cả người Việt Nam muốn vào thị trường phải có tài khoản ở nước ngoài chuyển về, như vậy không thể là nhà đầu tư mới được.
Đối với nhà đầu tư đang nắm giữ tài sản số ở nước ngoài, nếu họ không chuyển tài sản về nước theo quy định và tiếp tục giao dịch trên sàn quốc tế, giao dịch đó sẽ là bất hợp pháp, có thể bị vi phạm hành chính, thậm chí liên đới hình sự. Quyền lợi khi chuyển về sàn trong nước là sẽ có những quyền lợi cạnh tranh mà các sàn nội địa đưa ra.
Theo quan điểm của ông Trung, nếu họ nắm giữ tài sản ở các ví cá nhân (không phải ví sàn) thì chưa có gì đáng lo vì quyết định này đang nhắm vào giao dịch trên sàn. Chúng ta cũng phải chờ đến lúc có các sàn cụ thể để biết token mình đang nắm giữ có chuyển về được không. Trong trường hợp token đó không có trên sàn Việt Nam thì thực sự họ cũng không thể chuyển về được.
“Chính sách này đương nhiên sẽ làm giảm tính thanh khoản do chia đôi tệp khách hàng. Hơn nữa, nhà đầu tư Việt Nam chưa có tài khoản ở nước ngoài sẽ không được vào thị trường giao dịch, điều này cần xem xét lại”, ông Trung cho biết.
Bên cạnh đó, ông lo ngại đối với chính sách ngăn cấm người Việt Nam và người giao dịch nước ngoài giao dịch với nhau, cho rằng đây là một chính sách hơi đặc biệt mà các nước chưa thử nghiệm.
Việt Nam có đặc thù về quản lý ngoại hối tập trung và điều tiết tỷ giá. Nếu có sự liên thông giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, có thể dẫn đến sự chuyển đổi giữa ngoại tệ và tài sản số, tác động đến tỷ giá và làm thâm hụt vãng lai.
“Tôi lo ngại điều này có thể vô hình trung tạo ra một thị trường mà ở đó có dịch vụ ‘mở hộ tài khoản’ ở nước ngoài, sau đó chuyển về, gây ra hệ lụy nguy hiểm về lộ thông tin cá nhân. Mặc dù vậy, tôi tin rằng chính sách này là đúng để ngăn chặn các kẻ xấu khai thác thị trường”, ông Trung băn khoăn.
Để khuyến khích nhà đầu tư đã quen với các sàn quốc tế tin tưởng và chuyển tài sản về nước, Nhà nước phải có những chính sách đủ tốt. Nhà đầu tư sẽ phải cân nhắc giữa việc giao dịch trên một thị trường có rủi ro pháp lý (sàn quốc tế) hay một thị trường an toàn pháp lý nhưng có thể ít thuận lợi hơn (sản phẩm ít hơn, chi phí cao hơn).
Bài 3: Không nên coi Bitcoin là xổ số và chỉ đầu tư dưới 5% tổng tài sản cá nhân
Nội dung: Dương Trang - Thiết kế: Việt Hưng