Chuyên gia an ninh mạng Hiếu PC: Trên 50% vụ sập bẫy lừa đảo sang Campuchia, Myanmar là... "tình nguyện"

Liên hợp quốc cảnh báo về các trung tâm lừa đảo trực tuyến đang lan rộng tại nhiều quốc gia Đông Nam Á như Campuchia, Lào, Malaysia, Myanmar và Philippines.

Theo Liên hợp quốc ước tính, bằng cách nhắm vào nạn nhân thông qua các cuộc gọi điện thoại và lừa đảo trực tuyến, các trung tâm lừa đảo xuất hiện tại khu vực Đông Nam Á đang tạo ra doanh thu hàng tỷ đô la mỗi năm cho các mạng lưới tội phạm. Điều đáng ngạc nhiên là nhiều người làm việc trong các trung tâm lừa đảo thực chất cũng chính là nạn nhân. Theo đó, họ bị dụ dỗ bằng những lời hứa về công việc hợp pháp lương cao và sau đó bị ép buộc tham gia vào các hoạt động lừa đảo nhằm trục lợi từ người khác.

Sau khi bị đưa vào "ổ lừa đảo", nạn nhân bị tước quyền tự do và chịu nhiều hình thức tra tấn, bạo hành nghiêm trọng như đánh đập, chích điện, biệt giam và bạo lực tình dục. Theo Báo cáo của Liên hợp quốc, nạn nhân chỉ được thả khi có người trả tiền chuộc. nếu bị phát hiện cố gắng bỏ trốn, nạn nhân có thể bị tra tấn hoặc giết chết một cách công khai.

Trong thời gian qua, cũng có nhiều vụ việc người Việt bị sập bẫy ổ lừa đảo bên Campuchia, Myanmar. Về vấn đề này, anh Ngô Minh Hiếu, chuyên gia an ninh mạng, cùng với dự án "Chống lừa đảo" do anh sáng lập, đã trực tiếp tham gia giải cứu một số nạn nhân. Chúng tôi vừa có cuộc phỏng vấn nhanh với chuyên gia Ngô Minh Hiếu.

-Trong thời gian qua, anh và dự án "Chống lừa đảo" đã giúp hỗ trợ cơ quan chức năng điều tra truy vết tội phạm, giải cứu nạn nhân tại các ổ lừa đảo bên Campuchia, Myanmar ra sao?

Không chỉ hỗ trợ điều tra và truy vết tội phạm các vụ án trong nước và xuyên quốc gia, chúng tôi còn giúp đưa các nạn nhân từ các trung tâm lừa đảo trở về nước. Tính đến nay, nhóm của tôi cũng đã đưa được vài nạn nhân trở về từ các trung tâm lừa đảo tại các nước như Campuchia, Myanmar... Gần đây nhất, chúng tôi vừa đưa được một người từ Myanmar trở về.

-Anh và "Chống lừa đảo" nhận tín hiệu của nạn nhân tại các trung tâm lừa đảo từ đâu?

Thông thường, các nạn nhân sẽ nhắn tin cho chúng tôi qua Telegram của nhóm. Sau khi họ cung cấp thông tin, định vị số phòng, tòa nhà đang ở hoặc bằng chứng gì đó trong khu vực... thì nhóm chúng tôi sẽ kết nối với cơ quan chức năng để lên kế hoạch. Thường chúng tôi sẽ vận động hoặc bỏ tiền túi của chính nhóm "Chống lừa đảo" để hỗ trợ chuộc nạn nhân trở về.

"Chúng tôi cố gắng giúp nạn nhân giữ được mạng sống để chờ ngày trở về"

-Thời gian để giải cứu một nạn nhân tại các trung tâm lừa đảo là bao lâu, thưa anh?

Chúng tôi mất từ 3 – 4 tháng để giải cứu nạn nhân tại các trung tâm lừa đảo là chuyện bình thường. Vì thế, khi những người đã bị dẫn dụ sang các trung tâm lừa đảo thông thường phải ở lại bên đó và phải 'giả vờ' đang làm việc. Bởi nếu không làm việc, họ sẽ bị đánh đập hàng ngày, bị chích điện. Nạn nhân sau khi nhắn tin sẽ xóa tin nhắn. Chúng tôi vẫn giữ liên lạc thường xuyên.

Với những trường hợp này, chúng tôi cố gắng hướng dẫn họ giữ được mạng sống để chờ đến ngày, thời điểm trở về và tìm cách để chuộc họ ra. Đến nay, chúng tôi đã giải cứu được 3 - 4 người từ Campuchia và 2 người từ Myanmar trở về.

-Khi được giải cứu trở về, các nạn nhân có chia sẻ gì với anh và nhóm "Chống lừa đảo"?

Họ có chia sẻ và có tâm huyết muốn đóng góp cho cộng đồng "Chống lừa đảo". Tuy nhiên, chúng tôi cũng khuyên các nạn nhân là nên có công việc ổn định, "có thực mới vực được đạo" mà. Vì giờ các bạn vào "Chống lừa đảo" thì chắc chắn sẽ không có tiền vì làm việc thiện nguyện, làm việc cho cộng đồng, xã hội. Ngoài ra, chúng tôi cũng hỗ trợ về mặt tâm lý hoặc vấn đề gì trong khả năng của "Chống lừa đảo".

-Là người trực tiếp tham gia nhiều vụ giải cứu các nạn nhân bị lừa đảo, theo anh, đâu là nguyên nhân khiến không ít người bị sập bẫy trong thời gian qua?

Theo tôi, thứ nhất, những người bị lừa sang các trung tâm lừa đảo xuyên biên giới là do họ thiếu hiểu biết. Thứ hai, đôi khi cũng vì lòng tham. Các trung tâm lừa đảo đánh vào lòng tham của nạn nhân, sẵn sàng trả lương rất cao, thậm chí 50 – 100 triệu cho các bạn trẻ làm IT. Thứ ba, có thể họ bị rơi vào hoàn cảnh khó khăn. Có người bố mẹ bị bệnh, con cái ốm đau, họ phải tìm cách bán nội tạng và sau đó bị dẫn dụ sang các trung tâm lừa đảo. Thứ tư, có một số người có tiền án tiền sự tại Việt Nam hoặc đang bị lệnh truy nã, họ trốn sang các trung tâm lừa đảo và thực hiện hành vi lừa đảo.

Thực ra trong giai đoạn 2020- 2021, đa phần các nạn nhân là những người bị lừa sang ổ lừa đảo nhiều vì chạy theo "việc nhẹ lương cao". Còn bây giờ số người bị lừa sang các trung tâm này ít lắm, đa phần họ tình nguyện sang đó, với tỷ lệ trên 50%. Vì vậy, để giải quyết vấn đề lừa đảo trên không gian mạng tại Việt Nam thì phải giải quyết vấn đề về các trung tâm lừa đảo tại đây thì mới hết được. Gốc rễ của "bài toán này" chính là ở đây.

-Theo anh, làm sao để giảm bớt tình trạng lừa đảo, đặc biệt là lừa đảo qua mạng hiện nay?

Thực ra có 2 loại nạn nhân bị lừa đảo. Đó là nạn nhân bị lừa sang các trung tâm lừa đảo và nạn nhân bị lừa đảo trên mạng. Để giải quyết cốt lõi vấn đề lừa đảo mạng hiện nay là phải giải quyết những người ở trong các trung tâm lừa đảo đó. Giải quyết được việc này thì vấn đề lừa đảo trên không gian mạng sẽ giảm xuống.

Gần đây, lễ công bố Công ước của Liên hợp quốc về phòng chống tội phạm công nghệ cao, tội phạm mạng diễn ra tại Hà Nội vừa qua (25 - 26/10 – PV) là một trong những việc rất tốt. Hơn nữa, trong thời gian gần đây, các cơ quan chức năng ở các nước trong khu vực cũng đang càn quét các ổ nhóm lừa đảo rất nhiều. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ổ lừa đảo. Hy vọng, trong thời gian tới chúng ta sẽ càn quét được nhiều hơn nữa.

Bên cạnh đó, với các bạn trẻ, chúng ta cần phải giáo dục, nâng cao hiểu biết ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, từ giai đoạn THCS, THPT và ĐH. Chúng ta cần phải cho các bạn biết về thực trạng lừa đảo như thế nào và hậu quả mà nó để lại ra sao.

Xin cảm ơn anh đã chia sẻ!

Bắt đầu ra mắt và triển khai từ cuối năm 2020, tính đến nay, dự án "Chống lừa đảo" do anh Hiếu PC sáng lập đã hỗ trợ hàng nghìn nạn nhân bị lừa trực tuyến, trở thành lá chắn hữu ích cho người dân trước những nghi ngại về lừa đảo.

`

`