Trong việc phát triển các ngành công nghiệp hướng tới tương lai, 178 khu công nghệ cao quốc gia của Trung Quốc đang ngày càng đóng vai trò không thể thay thế.
Các khu công nghệ cao quốc gia là công cụ quan trọng để nuôi dưỡng các ngành công nghiệp tương lai, liên tục bơm động lực công nghệ cao vào nền kinh tế Trung Quốc. Tính đến cuối năm 2024, các khu công nghệ cao quốc gia đã tập hợp 33% số doanh nghiệp công nghệ cao, 46% các doanh nghiệp chuyên biệt và tinh nhuệ, cùng 67% các doanh nghiệp kỳ lân của Trung Quốc.
Theo số liệu từ Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, năm 2024, tổng giá trị sản xuất của các khu công nghệ cao quốc gia đạt 19,3 nghìn tỷ nhân dân tệ (NDT), tăng trưởng danh nghĩa 7,6% so với cùng kỳ, chiếm 14,3% tổng sản lượng quốc gia. Trong đó, giá trị gia tăng công nghiệp đạt khoảng 9,8 nghìn tỷ NDT, chiếm 24,1% tổng giá trị gia tăng công nghiệp toàn quốc, tăng trưởng danh nghĩa 5,8%.
Lưu Hội Vũ, Phó Nghiên cứu viên tại Viện Tư vấn Chiến lược Khoa học Công nghệ thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc kiêm Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khu Công nghệ Cao Trung Quốc, chia sẻ với Tân Hoa Xã rằng các khu công nghệ cao quốc gia đang từng bước hình thành mô hình phát triển mới “mỗi khu một ngành chủ lực” thông qua các chiến lược khác biệt.
Trung Quan Thôn (Zhongguancun) tại Bắc Kinh là đại diện tiêu biểu cho mô hình phát triển này. Tại Trung Quốc, “Trung Quan Thôn” gần như đã trở thành biểu tượng của công nghệ thông tin. Gần đây, “Chỉ số Trung Quan Thôn 2024” do Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Phương Địch Bắc Kinh và Viện Nghiên cứu Phát triển Sáng tạo Trung Quan Thôn công bố cho thấy Khu Thử nghiệm Sáng tạo Tự chủ Quốc gia Trung Quan Thôn Bắc Kinh đã hình thành cụm ngành công nghệ thông tin thế hệ mới với quy mô “nghìn tỷ” NDT.
Hà Ni Lệ, Giám đốc Nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Phương Địch Bắc Kinh, cho biết đặc trưng khởi nghiệp công nghệ cứng tại Trung Quan Thôn ngày càng nổi bật. Năm 2023, khu vực này ghi nhận 51.497 doanh nghiệp công nghệ mới được thành lập, trung bình mỗi ngày có khoảng 141 doanh nghiệp công nghệ mới ra đời.
Trương Vũ Lôi, Phó Giám đốc Ủy ban Khoa học và Công nghệ Bắc Kinh kiêm Ủy ban Quản lý Trung Quan Thôn, nhấn mạnh rằng trước bối cảnh trong nước và quốc tế ngày càng phức tạp, trong giai đoạn “Kế hoạch 5 năm lần thứ 15” (2026-2030), Trung Quan Thôn sẽ hướng tới mục tiêu tổng thể xây dựng khu công viên khoa học công nghệ hàng đầu thế giới, tiên phong đạt được vị trí dẫn đầu trong các lĩnh vực nền tảng tiên tiến và đột phá công nghệ cốt lõi, phát triển mạnh mẽ nhóm doanh nghiệp công nghệ và kiến tạo các cụm ngành có tầm ảnh hưởng toàn cầu.
Trong khi đó, Khu Công nghệ Cao Đông Hồ Vũ Hán, được mệnh danh là “Thung lũng Quang học Trung Quốc”, đã hình thành cụm ngành lấy công nghiệp thông tin quang điện tử làm trọng tâm, với quy mô ngành này chiếm 50% tổng quy mô cả nước. Năm 2024, doanh thu ngành thông tin quang điện tử tại Đông Hồ đạt hơn 6000 tỷ NDT, thúc đẩy GDP toàn khu vực tăng trưởng 7,1% so với cùng kỳ. Trong khu vực này, sợi quang rỗng đã lập nhiều kỷ lục truyền thông tin quang học, đồng thời tấm wafer tích hợp quang điện tử màng mỏng niobi axit liti dựa trên silicon 8 inch đầu tiên trên thế giới đã được sản xuất, đánh dấu thành tựu dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực tích hợp quang điện tử hợp chất dựa trên silicon.
Chu Quang Dũng, Phó Giám đốc Ủy ban Quản lý Khu Công nghệ Cao Đông Hồ Vũ Hán, cho biết khu vực này không ngừng thúc đẩy nâng cấp và chuyển đổi cụm ngành lấy thông tin quang điện tử làm trọng tâm, hỗ trợ “Thung lũng Quang học Trung Quốc” nhanh chóng trở thành “Thung lũng Quang học Thế giới”.
Trong việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp tương lai tại các khu công nghệ cao, chính phủ đang liên tục tăng cường cung cấp chính sách và định hướng chiến lược. Lưu Hội Vũ chỉ ra rằng hiện nay, việc thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp tương lai dựa trên chính sách thể hiện ba đặc điểm chính:
Thứ nhất, tăng cường việc thử nghiệm công nghệ trong thực tế. Chẳng hạn, Khu Công nghệ Cao Hàng Châu tận dụng chính đô thị này làm nơi thử nghiệm cho ứng dụng công nghệ tương lai và hội tụ thành ngành công nghiệp, tạo ra các hình mẫu tiêu biểu về ứng dụng công nghê.
Thứ hai, hoàn thiện hỗ trợ tài chính. Ví dụ, Khu vực Mới Giang Bắc Nam Kinh đã thiết lập quỹ thiên thần ngành công nghiệp tương lai trị giá 10 tỷ NDT nhằm nuôi dưỡng chuỗi ngành, hỗ trợ xây dựng hệ thống ngành công nghiệp tương lai tự chủ và kiểm soát được.
Thứ ba, chú trọng xây dựng hệ sinh thái. Khu Công nghệ Cao Đông Hồ Vũ Hán thông qua việc xây dựng “Hành lang Khoa học và Sáng tạo Quang học” đã mở rộng bán kính lan tỏa yếu tố đổi mới sáng tạo lên 100 km, hình thành mạng lưới hợp tác “nghiên cứu và phát triển - thử nghiệm giữa kỳ - sản xuất”.
Tháng 1 năm nay, Trung Quốc đã ban hành kế hoạch hành động nhằm nuôi dưỡng các hướng đi mới cho các khu công nghệ cao quốc gia. Một loạt các lĩnh vực tiên phong hướng tới tương lai như robot hình người, giao diện não-máy, metaverse, internet thế hệ tiếp theo, 6G, công nghệ lượng tử sẽ tiếp tục được hình thành tại những khu vực này.