.png)
.png)
Sau hơn 1 năm ra mắt, Xanh SM đã hợp tác với hơn 50 hãng taxi truyền thống. Chúng tôi là lính mới, có thể nói là “trẻ” nhất trong ngành vận tải, nhưng lại dẫn dắt những đối thủ có thâm niên trở thành đối tác của mình… Đó là một hành trình tương đối dài và khó khăn.
Các đối tác ban đầu đều từ chối thẳng. Đứng trước cuộc chuyển đổi mang tính cách mạng, người ta thường e ngại. Hai chữ tiên phong - vốn không phải chuyện nhiều người dám làm, nhất là trong lĩnh vực vận tải đã có lịch sử hàng mấy trăm năm.
Mọi người nghĩ: Ồ, chắc gì Xanh SM đã tốt, trong khi bản thân họ cũng đâu có tệ. Nếu chuyển đổi và rồi phải đối mặt rủi ro, chẳng thà đứng im để an toàn. Gặp 7-10 đối tác, tất cả đều đặt câu hỏi như vậy. Không ai dám tin một đối thủ cùng ngành như Xanh SM sẽ dốc sức, thật lòng giúp họ cùng phát triển.
Làm thế nào để đập tan hoài nghi, biến đối thủ thành đối tác và cùng mình tạo ra một thế trận mới mà đôi bên đều thắng? Việt Nam có tới hơn 100 hãng taxi đang hoạt động. Xanh SM phải nghiên cứu thật kỹ, tìm ra một số hãng có khả năng thuyết phục được. Đó sẽ là những “ca” để chứng minh: Nếu hợp tác với Xanh SM, các hãng xe truyền thống sẽ có lợi và bứt tốc như thế nào?
“Căn cứ địa” đầu tiên cho sự hợp tác này là Lado (Lâm Đồng). Tôi bay từ Hà Nội lên đó 4 lần để gặp gỡ và thuyết phục. Rất thú vị vì Lado đã có thâm niên hơn 20 năm trong khi Xanh SM mới thành lập. Họ cũng là hãng đầu tiên dùng xe điện để kinh doanh (từ năm 2022). Khi gặp anh Nguyễn Ngọc Đồng – TGĐ Công ty TNHH Đồng Thúy, đơn vị vận hành Lado Taxi, tôi nói họ cứ lấy xe dùng thử và hãy để tôi là người dẫn dắt dự án hợp tác này.
Nhưng họ rất e ngại vì lúc đó Lado chưa phải hãng taxi quá lớn, thị phần chỉ đứng top 3-4 ở tỉnh. Đối thủ vẫn dùng xe xăng, vậy tại sao họ cần chuyển toàn bộ sang xe điện? Hơn nữa, hầu hết tài xế Lado đều cảm thấy xe điện quá mới lạ. Muốn vận hành tốt, hãng thậm chí phải tuyển thêm. Quan trọng nhất, khách hàng chưa thực sự ưu tiên xe điện… Vì vậy, dù đã dùng phương tiện này từ năm 2022 nhưng họ chỉ duy trì như một cách tạo tiếng vang.
Xanh SM phải chứng minh: nếu chỉ dùng xe điện ở quy mô nhỏ thì không thể nhìn thấy hết lợi ích của nó. Tôi đã lên đó nhiều lần không chỉ để thuyết phục anh Đồng mà cả vợ anh và đội ngũ đồng hành với họ nhiều năm. Khi họ tin: Xe điện là tương lai, họ quyết định dùng thử.
Chúng tôi đã sát sao với Lado từng ngày, từng giờ và dốc hết gan ruột vì họ. Mỗi tuần, chúng tôi đều họp với lãnh đạo Lado để xem trong tuần phát sinh những vấn đề gì. Họ cần rút kinh nghiệm gì và Xanh SM có thêm bài học gì? Đội ngũ đã truyền đạt hết những gì mình biết, từ cách marketing, xây dựng chính sách với tài xế đến đào tạo nhân sự… không có gì giấu giếm.
Lần đầu tiên tôi gặp hai vợ chồng anh Đồng trong bữa cơm tối, họ đã bật khóc. Hai anh chị kể cho tôi nghe họ đã làm ngành này bao năm và Covid-19 khiến công ty lao đao như thế nào. Sau 3 năm mọi thứ gần như đóng băng (2019-2022), 2023 tiếp tục là năm đầy thử thách khi thị trường chạm đáy. Xe “đắp chiếu” nhưng vẫn phải gồng gánh chi phí cố định cực lớn và lãi ngân hàng.
Giọt nước mắt của họ khiến tôi nhớ mãi. Vì giữa tôi và họ vẫn chỉ là người lạ, nhưng anh chị lại trút hết tâm sự giống như ruột thịt. Đấy là cuộc trò chuyện rất chân tình, đôi bên sẵn sàng hết lòng vì nhau.
Với sự hỗ trợ hết mình từ Xanh SM, vài tháng sau, Lado lột xác hoàn toàn. Trong ngày hội “Mãnh liệt tinh thần Việt Nam - Vì tương lai xanh” do Vingroup tổ chức, lần đầu tiên quy tụ toàn bộ hơn 100 hãng taxi của Việt Nam, anh Đồng đứng lên kể lại hành trình của mình. Từ bờ vực phá sản, Lado đã vươn mình thành hãng taxi chiếm thị phần lớn nhất và gần như tuyệt đối tại Lâm Đồng.
Số xe điện họ có đã là gần 1.000 xe. Nếu không cực kỳ quyết tâm thì Lado đã không thể nào tạo được chuyển biến lớn như vậy.
Câu chuyện của họ truyền cảm hứng cho rất nhiều người. Anh Đồng thậm chí dám khẳng định trước các hãng taxi khác: “Hãy dùng xe điện đi, hãy tạo nên cuộc cách mạng xanh như Lado đi, vì nếu làm mà không có lãi thì chúng tôi sẵn sàng đứng ra hỗ trợ”. Sau đó, riêng Lado đã trở thành nơi tiếp đón đại diện gần 30 hãng taxi lên tham quan, học tập về mô hình xe điện. Gặp ai, anh Đồng cũng hỗ trợ thật lòng, y như cách mà Xanh SM đã dành cho họ.
Sau này, tôi có một buổi gặp khác với vợ chồng anh và chứng kiến họ bật khóc lần thứ hai. Cả hai quá xúc động khi nhớ lại Lado từng chênh vênh thế nào và giờ đây vững mạnh ra sao. Anh chị nói, chặng đường vượt cửa tử ấy, nếu không có cuộc chuyển đổi xanh và sự đồng hành của chúng tôi, Lado đã không thể bước qua và trở nên rực rỡ như hôm nay.
Sau thành công vang dội của Lado, một loạt hãng taxi khác tiếp bước như: Nam Thắng, Én Vàng, Bách Đại Dũng (Hà Tĩnh), My Love (Nghệ An)… hay gần đây nhất là các hãng taxi lâu đời ở Hà Nội như Long Biên, Bắc Á, Thanh Nga, Quê Lụa… Trong ngành vận tải, mọi người đều biết nhau nên tiếng lành đồn xa. Vì thế, sau Lado, con số 50 đối tác đạt được tương đối dễ dàng.
Trong câu chuyện hợp tác này, điều xúc động nhất với Xanh SM là nhiều hãng đã ưu tiên hàng Việt Nam. Nhiều CEO taxi truyền thống tuyên bố: “Cứ hàng Việt Nam mà xài”.
Lý do đầu tiên là ở Việt Nam đã có nhiều minh chứng thành công như Lado, Én Vàng, Nam Thắng… Khi chúng tôi, với vị thế không nhỏ trong ngành, mời họ lên địa bàn các hãng taxi kia để tham quan thì đó là lời mời rất đáng cân nhắc. Khi về Nghệ An, Hà Tĩnh, Lâm Đồng, Kiên Giang… chứng kiến tận mắt sự thành công của những người bạn, họ rất xúc động.
Thứ hai, chúng tôi cung cấp tất cả dữ liệu để họ thấy giữa xe xăng và xe điện, cái nào lợi hơn. Nếu mọi thứ vẫn như cũ nhưng chỉ cần chuyển xe xăng sang điện thì doanh nghiệp đã có thêm bao nhiêu lợi nhuận.
Thứ ba, chúng tôi mời họ tích hợp trên nền tảng Xanh Platform một cách ngang hàng. Người góp xe cá nhân, xe của đối tác, hay xe của Xanh SM đều được đối xử bình đẳng vì chúng ta sử dụng sản phẩm của chung một hãng là VinFast. Vậy nên khi hợp tác với Xanh SM, mọi người vừa thực hiện cuộc chuyển đổi xanh có lợi, vừa có thêm nguồn khách, vậy tại sao không thử?
Cách ứng xử đầy trân trọng như vậy là chuyện chưa từng có tiền lệ ở Việt Nam vì với nhiều hãng khác, họ sẽ xây dựng hai mục, một là người người dùng cá nhân, hai là của các hãng. Khách hàng sẽ book xe ở mục đầu tiên nhiều hơn. Nhưng Xanh SM không làm thế!
Tiếp theo là điểm cộng về hệ thống hạ tầng. Nếu mua xe điện của các hãng nước ngoài thì vấn đề bảo dưỡng sửa chữa, trạm sạc… chắc chắn không thể bằng VinFast.
Quan trọng nhất, các doanh nghiệp Việt có tinh thần dân tộc rất mãnh liệt. Họ cũng muốn ủng hộ hàng Việt Nam hơn đồ ngoại nhập. Khách hàng cũng vậy! Họ luôn ưu tiên doanh nghiệp trong nước trừ khi sản phẩm hay dịch vụ đó ở nước mình không có.
Khi thành lập, công ty lấy tên GSM. Chữ G tức Green - xanh và trong tên Xanh SM cũng có chữ xanh. Vì thế, xanh là yếu tố quan trọng hàng đầu với chúng tôi.
Trong lễ bế giảng khóa học đầu tiên đào tạo cho tài xế, chúng tôi nêu câu hỏi: Vì sao giữa rất nhiều lựa chọn, bạn lại quyết định đồng hành cùng Xanh SM? Vô vàn lý do được đưa ra. Tôi nhớ nhất một bác tài đã nói: Ai cũng biết trồng cây rất tốt. Nhưng đâu phải ai cũng có đủ thời gian, tiền bạc… để trồng cây và tôi là một người như thế. Tuy tôi không trồng cây nhưng tôi lái một chiếc xe xanh, giảm thải CO2 và chuyện đó tương đương với hàng trăm cái cây đã được trồng. Nghề này vừa kiếm tiền, vừa giúp tôi trở thành một người đang đi trồng cây mỗi ngày nếu xét về ý nghĩa môi trường”.
Suy nghĩ của bác tài rất đúng! Cứ 113 km xe điện di chuyển tương đương với một cây xanh quang hợp trong vòng 1 năm. Mỗi năm, ô tô của chúng tôi chạy từ 5000 đến 6000 km tương ứng hơn 40 cây xanh/ một tài xế. Hiện nay, Xanh SM có hơn 40.000 tài xế taxi, nếu tính cả xe máy là khoảng 100.000. Nếu mỗi người trồng 40 cây xanh/ năm, 40.000 tài xế taxi sẽ là 1.600.000 cây xanh. Con số này rất đáng kể bởi theo báo cáo của Cục kiểm soát ô nhiễm môi trường, giao thông chiếm khoảng 70% nguyên nhân ô nhiễm không khí tại đô thị. Và cứ 1 năm, Việt Nam lại có 60.000 người, tức bằng 1/2 tỷ lệ tử vong của ung thư vì ô nhiễm không khí.
Khi Vingroup tổ chức cuộc thi “Mầm xanh truyền cảm hứng”, một em bé có ba lái taxi điện đã gửi đến một bức thư rất xúc động. Trong thư, em nói: “Mặc dù công việc của ba vất vả nhưng con tự hào về những gì ba đang làm và cống hiến giúp môi trường sống của chúng con trong lành hơn…”.
Cùng với bức thư, em ấy gửi một bức tranh các bạn nhỏ vui đùa trên đường có ô tô điện đi qua. Có nghĩa mọi thứ rất trong lành, không khói bụi, không ồn ào.
Từng nét vẽ, nét chữ đều chỉn chu và rất đẹp. Khi ba em nói về cuộc thi này, ông cũng không kể nhiều về công việc của mình. Vậy mà em bé đã thấu hiểu mọi thứ thật sâu sắc. Đó không chỉ là niềm tự hào với gia đình bạn ấy mà còn là sự hãnh diện của chúng tôi. Bởi vì ở Xanh SM, chúng tôi xây dựng chiến lược xe thuần điện, người thuần xanh. Cuộc cách mạng xanh muốn thành công về lâu dài, nhất định phải được tiếp nối bởi các mầm xanh tương lai.
Từ lúc lên ý tưởng đến khi ra mắt dịch vụ Xanh SM vào ngày 14/04/2023, chúng tôi chỉ có chính xác 38 ngày. Ngay sau khi khai trương ở Hà Nội, 14 ngày sau, chúng tôi tiếp tục hiện diện tại TP.HCM chỉ trong vòng nửa tháng.
Để đạt tốc độ kỷ lục ấy, chúng tôi làm việc quên ngày đêm. Đội ngũ thường nói vui: Xanh SM có 3 không: Không ngày nghỉ, Không bàn lùi và Không nói “Không”.
Không ngày nghỉ không phải vì không được nghỉ mà vì trong khi nghỉ thì vẫn làm việc từ xa. Và khi đứng trước việc khó, tưởng như không thể, đội ngũ không bao giờ bàn lùi mà chỉ nói với nhau về phương án phải làm gì, làm thế nào. Các leader thường kiêm nhiệm nhiều việc cùng lúc. Cả tập thể sẵn sàng tinh thần “không gì là không thể” và “đôi bàn tay ta làm nên tất cả”.
Với Xanh SM, ít nhất trong vòng 10 năm nữa, chúng tôi không có kịch bản thất bại. Nhưng nếu không may chuyện xấu xảy ra thì vẫn hoàn toàn không ảnh hưởng gì đến cuộc cách mạng xanh đang diễn ra trên toàn quốc. Bởi vì những gì Xanh SM đang làm đã tạo kết quả ngay tức thì. Cho dù tương lai startup này có thế nào thì những gì nó đã tạo dựng sẽ không mất đi. Đó là những điều tích cực, là làn gió mát đã thổi vào ngành vận tải và làm thay đổi vĩnh viễn cuộc chơi này.
Càng ngày sẽ có càng nhiều người tiếp bước sử dụng sản phẩm xanh để tốt cho mình và cho mọi người. Xanh SM chỉ là một phần trong dòng chảy mạnh mẽ đó. Chúng tôi tin rằng khi cộng đồng đã thụ hưởng cuộc sống xanh, người ta sẽ không bao giờ chấp nhận quay lại với những thứ ô nhiễm, có thể nguy hại tính mạng, tài sản, sức khỏe của họ.
6 năm trước, khi bắt đầu gia nhập Vingroup, tôi cảm nhận anh Vượng có một khát vọng xuyên suốt là chứng minh sản phẩm của người Việt Nam đủ sức sánh với các nước trên thế giới. Qua 5-6 năm, khát vọng ấy chưa từng mai một mà mỗi ngày thêm quyết tâm, rực cháy hơn.
Để chứng minh chuyện đó thì không gì bằng công nghệ và công nghiệp. Anh Vượng đang chọn những cái khó nhất để khẳng định: Nếu người Việt Nam đã làm được những cái khó như vậy thì những thứ khác không gì là không thể.
Sứ mệnh đầu tiên của Xanh SM là đưa ra bộ tiêu chuẩn 5 sao và khi chúng tôi là người dẫn dắt thị trường thì các hãng khác phải đi theo, dẫn đến bức tranh toàn ngành tốt hơn. Vì nếu không theo luật người dẫn đầu đặt ra, các hãng khác sẽ không thể hút khách.
Thứ hai, Xanh SM sẽ không chuyển đổi xanh một mình mà dẫn dắt hàng trăm đối tác cùng tham gia. Từ đó, chữ “xanh” sẽ đại diện và thay thế cho cụm từ “đi taxi”, giống như cách mà nhiều người gọi Honda thay cho xe máy.
Hiện nay, Xanh SM đã là nền tảng phức hợp thuần điện lớn nhất thế giới. Nếu xét về nền tảng gọi xe công nghệ thuần điện thì Trung Quốc đang có một hãng sở hữu cả triệu xe. Hãng đứng thứ hai trên thế giới cũng đã có 600.000-700.000 xe. Nếu như xét trong ngách này, Xanh SM đang đứng thứ ba. Đó là chia nhỏ dịch vụ còn nếu tính phức hợp, rõ ràng chúng tôi đang tiên phong. Tuy nhiên, quy mô công ty chưa đủ lớn và sự hiện diện ra thế giới còn hạn chế. Vì vậy, để chứng minh vị thế của mình, trước tiên chúng tôi cần ra mắt thêm các dịch vụ khác. Thứ hai, phải nâng số lượng xe lên đến vài trăm nghìn chứ không dừng lại con số 100.000. Theo kế hoạch, mục tiêu này sẽ nhanh chóng đạt được vào năm 2027.
Khi trở thành nền tảng vận tải thuần điện lớn nhất hành tinh, Xanh SM sẽ là hình mẫu mà nhắc tới là người ta gọi tên được ngay, giống như cách thế giới đang gọi tên Uber và Grab khi nhắc tới xe công nghệ.
Chúng tôi đang tiến ra thế giới. Công ty đặt mục tiêu cụ thể phải thắng ở một thị trường đủ lớn để chứng minh: Xanh SM không chỉ thành công trên sân nhà hay khu vực Đông Nam Á mà có thể đi xa hơn rất nhiều.
Hiện nay, Xanh SM đã có mặt tại 3 nước: Việt Nam, Lào và Indonesia. Chúng tôi khai trương ở Lào ngay sau khi hiện diện ở Việt Nam chưa lâu. Sau hơn 1 năm ra mắt, Xanh SM đang là một biểu tượng được người dân nước bạn rất mực yêu quý và sử dụng rộng rãi. Số lượng tài xế chờ gia nhập tính trên số xe tại Lào lớn hơn ở Việt Nam rất nhiều.
Tiếp theo, chúng tôi tới Indonesia vì đó là quốc gia có quy mô dân số lớn thứ tư trên thế giới. Ngành gọi xe công nghệ tại đây rất phát triển, quy mô lớn nhất toàn thế giới. Nếu Xanh SM thắng ở Indonesia, đó sẽ là minh chứng rõ ràng nhất về khả năng phủ sóng toàn cầu của doanh nghiệp.
Trước nay, Việt Nam đã có nhiều thương hiệu tiến ra biển lớn. Nhưng rất hiếm doanh nghiệp hiện diện vật lý quy mô lớn như Xanh SM, với những chiếc xe và tài xế xanh đi lại trên khắp mọi con phố, khiến ai nhìn thấy đều biết thương hiệu ấy là gì, đến từ đâu.
Để làm được điều đó, Xanh SM sẽ có rất nhiều thử thách. Tuy nhiên, chúng tôi hoàn toàn không có hai chữ “thất bại” trong kịch bản của mình và đã sẵn sàng nhiều phương án để đối mặt, hướng tới khát vọng trở thành nền tảng vận tải phức hợp thuần điện lớn nhất thế giới.
