.png)
Cùng với sự phát triển của đất nước, chứng khoán Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên “mới nổi” với những thay đổi mang tính bước ngoặt. Sau thời gian dài gần như “đóng băng”, hoạt động chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) đang dần sôi động trở lại. Xu hướng góp phần giải quyết một trong những điểm nghẽn lớn nhất của thị trường chứng khoán Việt Nam trong nhiều năm qua là thiếu hàng hoá mới, chất lượng.
Trong quá khứ, từng có thời kỳ hoạt động IPO diễn ra rầm rộ tại Việt Nam. Làn sóng IPO đầu tiên diễn ra vào giai đoạn 2006-2007, khi thị trường lập đỉnh về số lượng doanh nghiệp niêm yết với 63 doanh nghiệp thực hiện IPO, tổng trị giá 2,55 tỷ USD. Đây cũng là thời kỳ đầu phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam, khi các chính sách còn sơ khai. Hoạt động IPO khi đó chủ yếu tập trung vào việc chuyển đổi hình thức sở hữu từ khu vực Nhà nước sang công ty cổ phần.
Đến giai đoạn 2016-2018, làn sóng IPO thứ 2 với sự xuất hiện của rất nhiều “bom tấn” khối doanh nghiệp tư nhân, có thể kể đến như Vinhomes (VHM), Vincom Retail (VRE), Vietjet Air (VJC), VPBank (VPB),… Bên cạnh đó, khối doanh nghiệp Nhà nước với các đại diện nhóm dầu khí như Petrolimex (PLX), PV Power (POW), PV Oil (OIL), Lọc hoá dầu Bình Sơn (BSR),… cũng IPO thành công và lên sàn chứng khoán.
Đáng chú ý, tổng số vốn huy động được từ các thương vụ IPO trong năm 2018 thậm chí còn lên đến gần 74 nghìn tỷ đồng (3,3 tỷ USD thời điểm đó). Tuy nhiên, hoạt động IPO nhanh chóng “nguội lạnh” trong hơn nửa thập kỷ sau đó. Giá trị huy động vốn từ IPO sụt giảm mạnh giai đoạn 2019-2024, chỉ còn vài trăm đến vài nghìn tỷ mỗi năm. “Bom tấn” gần như mất hút, các thương vụ có quy mô nhỏ không tạo được hiệu ứng lên thị trường.
Sau nhiều năm trầm lắng, làn sóng IPO thứ 3 đang có dấu hiệu trở lại mạnh mẽ với hàng loạt tên tuổi “đình đám” như Vinpearl, TCBS, VPBankS, VPS, Nông nghiệp Hòa Phát, Hạ tầng GELEX... Ước tính trong năm 2025, tổng giá trị huy động vốn từ các thương vụ IPO có thể lên đến 45 nghìn tỷ đồng (1,7 tỷ USD), cao nhất kể từ năm 2018.
Con số trên chỉ là khởi đầu cho một chu kỳ mới khi rất nhiều “bom tấn” đang xếp hàng chờ kích hoạt và lên sàn. Theo tính toán của Dragon Capital, chứng khoán Việt Nam có thể đón làn sóng IPO quy mô đến gần 50 tỷ USD trong 3 năm tới, với đa dạng các lĩnh vực từ tài chính, bán lẻ đến công nghiệp, công nghệ,...
Ông Lê Vũ Trường, Phó Tổng Giám đốc Ernst & Young Việt Nam cho rằng, nền kinh tế Việt Nam đã phát triển qua nhiều giai đoạn và tới thời điểm này, nhiều doanh nghiệp đạt đến quy mô lớn, có thể so sánh với tầm vóc trong khu vực. Vì thế, sự sẵn sàng từ phía doanh nghiệp cho hoạt động niêm yết đã tốt hơn giai đoạn trước. Bản thân các cổ đông, nhà quản lý doanh nghiệp cũng muốn tăng cường năng lực quản trị, điều hành và sự minh bạch trong hoạt động của doanh nghiệp.
Hoạt động IPO sôi động trở lại góp phần củng cố vai trò của kênh huy động vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế và sự trưởng thành của khối doanh nghiệp Việt Nam. Theo đánh giá của FiinGroup, tổng giá trị huy động vốn cổ phần (chưa kể huy động trái phiếu chào bán ra công chúng hoặc trái phiếu riêng lẻ) trong năm nay chắc chắn sẽ đạt kỷ lục chưa từng có trong lịch sử, vượt mức đỉnh năm 2021 (khoảng 127 ngàn tỷ đồng).
Làn sóng IPO trở lại năm nay có dấu ấn rõ rệt của TCBS, “bom tấn” thu hút sự quan tâm lớn của giới đầu tư, với lượng đặt mua hơn 575,16 triệu cổ phiếu, gấp 2,5 lần khối lượng chào bán (231,15 triệu cổ phiếu). TCBS là cái tên đầu tiên huy động được trên 10 nghìn tỷ đồng từ hoạt động IPO trong năm 2025.
Sức hấp dẫn từ thương vụ này cho thấy mức độ sẵn sàng chấp nhận cao của dòng tiền đối với các hàng hoá mới, chất lượng. TCBS IPO thành công được Finance Asia đánh giá là thương vụ có ảnh hưởng lớn nhất thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2025, vinh danh trong hạng mục “Best IPO 2025”.
Ở góc độ sâu hơn từ phía công ty đại chúng, IPO mang lại nhiều giá trị hơn là số vốn huy động được đơn thuần. Hơn hết đó là niềm tin, từ đội ngũ đến khách hàng. “Đây là một sự tái khẳng định niềm tin của đội ngũ công ty vào những điều chúng tôi đang làm là đúng đắn và sẵn sàng bước tiếp, đồng thời thể hiện sự khác biệt với những công ty khác ở trên thị trường”, bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Tổng Giám đốc TCBS chia sẻ.
Thương vụ IPO thành công của TCBS tạo ra hiệu ứng tích cực, góp phần thúc đẩy tốc độ triển khai của các “bom tấn” tiếp theo. Loạt công ty lớn trong ngành chứng khoán, hạ tầng, nông nghiệp “ồ ạt” IPO những tháng cuối năm là bước khởi đầu hoàn hảo cho một làn sóng IPO sắp tới. Nguồn hàng hoá mới, chất lượng góp phần đa dạng cơ cấu thị trường, thúc đẩy chứng khoán Việt Nam tăng trưởng bền vững.
Ngay sau khi IPO, TCBS đã niêm yết cổ phiếu trên sàn HoSE và trở thành công ty chứng khoán đầu tiên của Việt Nam có vốn hóa trên 100.000 tỷ đồng, xác lập kỷ lục “vô tiền khoáng hậu”. Bệ phóng đến ngôi vương vốn hóa của TCBS là vị thế số 1 ngành chứng khoán ở nhiều chỉ tiêu quan trọng như năng lực vốn, khả năng cho vay.... Riêng về vốn chủ sở hữu - yếu tố quan trong bậc nhất với một công ty chứng khoán, TCBS đang dẫn đầu toàn ngành, với mức tăng trưởng hơn 60% trong năm qua.
Vị thế dẫn đầu của TCBS có được nhờ chiến lược khác biệt, năng lực công nghệ vượt trội và tư duy tập trung tuyệt đối vào trải nghiệm khách hàng. Tiên phong áp dụng Zero fee, không theo đuổi mô hình môi giới truyền thống, TCBS chọn hướng đi chuyên sâu vào mảng ngân hàng đầu tư và quản lý tài sản, trở thành đơn vị tiên phong số hóa toàn diện các sản phẩm tài chính. Thị phần giao dịch của công ty chứng khoán này trên HoSE đã vươn lên mạnh mẽ, vượt qua nhiều tên tuổi lâu năm để xếp thứ 3 toàn ngành.
Tệp khách hàng mở rộng thúc đẩy các mảng hoạt động khác của TCBS phát triển mạnh mẽ, như cho vay, kinh doanh trái phiếu,… TCBS là công ty chứng khoán có dư nợ cho vay lớn nhất thị trường tính đến cuối quý 3/2025, với hơn 40.000 tỷ đồng. Trong mảng trái phiếu, TCBS đứng top 1 Việt Nam, với thị phần phát hành khoảng 40% và bán lẻ (không tính trái phiếu ngân hàng) lên tới 90%. Với nền tảng công nghệ vững vàng, TCBS là công ty chứng khoán duy nhất hiện nay tổ chức được trung tâm trái phiếu với iConnect (hệ thống hỗ trợ giao dịch trái phiếu trực tuyến).
Yếu tố quan trọng tạo nên lợi thế cạnh tranh của TCBS là năng lực công nghệ với gần 65% tổng số nhân viên là kỹ sư. TCInvest được xem là một trong những hệ thống giao dịch và quản lý tài sản hiện đại nhất Việt Nam, cho phép khách hàng thực hiện trọn vẹn các giao dịch từ mua bán chứng khoán, đầu tư trái phiếu, quỹ mở, đến quản lý danh mục và phân tích thị trường chỉ trên một ứng dụng duy nhất.
Bên cạnh đó, TCBS còn nổi bật nhờ chiến lược tập trung vào sản phẩm đầu tư an toàn và dài hạn. Công ty là một trong số ít đơn vị xây dựng được hệ sinh thái sản phẩm đầu tư bài bản, có chiều sâu, hướng đến nhu cầu tích lũy bền vững thay vì lướt sóng ngắn hạn. Vị thế của TCBS không chỉ được khẳng định qua số liệu thị phần hay lợi nhuận, mà là niềm tin của hàng triệu nhà đầu tư đang lựa chọn công ty như một đối tác đồng hành lâu dài trên hành trình xây dựng tài chính cá nhân.
.png)
Với vị thế, tầm ảnh hưởng lớn, TCBS niêm yết không chỉ tạo ra cú huých lớn đối với nhóm chứng khoán mà còn tác động tích cực đến thị trường chung. “Niêm yết không chỉ là một dấu mốc, mà còn là điểm khởi đầu cho hành trình tăng trưởng mới. TCBS sẽ tiếp tục phát triển về quy mô và lợi nhuận, đáp ứng kỳ vọng của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, để mỗi bước tiến trong tương lai sẽ được phản ánh qua giá trị cổ phiếu TCX”, ông Nguyễn Xuân Minh, Chủ tịch HĐQT TCBS chia sẻ tại buổi lễ niêm yết.
Rất nhiều nhà đầu tư đặt câu hỏi vì sao làn sóng IPO trở lại vào lúc này mà không phải một thời điểm nào đó trong vài năm qua. Thực tế, sự gia tăng của các kế hoạch IPO không phải là ngẫu nhiên mà gắn liền với sự thay đổi mạnh mẽ của khung pháp lý, đặc biệt là Nghị định 245/2025/NĐ-CP. Đây được đánh giá là “cuộc cách mạng thủ tục” trong lĩnh vực chào bán và niêm yết cổ phiếu.
Theo quy định cũ, khi doanh nghiệp thực hiện IPO xong thì mới làm thủ tục niêm yết. Quy trình này mất khá nhiều thời gian, khiến doanh nghiệp và nhà đầu tư phải chờ đợi, làm giảm tính thanh khoản trên thị trường. Trong khi đó, nhà đầu tư tham gia mua IPO thường kỳ vọng sớm được giao dịch cổ phiếu trên sàn chứng khoán.
Với quy định mới, UBCKNN gắn chặt hai hoạt động IPO và niêm yết, rút ngắn đáng kể thời gian thực hiện. Cụ thể, trong vòng 30 ngày là đã có kết quả giữa IPO và niêm yết, thay vì kéo dài 90 đến 120 ngày như trước. TCBS chính là một trong những cái tên đầu tiên hưởng lợi từ quy định mới này. Chỉ chưa đầy 30 ngày sau khi hoàn tất IPO, cổ phiếu TCX của TCBS đã được HOSE chấp thuận niêm yết, đánh dấu tốc độ triển khai nhanh, chuyên nghiệp và tuân thủ chuẩn mực cao.
“Cải tiến này giúp doanh nghiệp nhanh chóng đưa cổ phiếu vào giao dịch, tạo thanh khoản, đáp ứng kỳ vọng của nhà đầu tư. Đặc biệt, đối với các nhà đầu tư nước ngoài, đây là yếu tố họ rất quan tâm trong bối cảnh Việt Nam đã được nâng hạng. Quy định mới không chỉ thuận lợi cho doanh nghiệp có nhu cầu IPO và niêm yết, mà còn giúp thị trường có thêm nguồn hàng hóa chất lượng, đáp ứng nhu cầu đầu tư quốc tế”, ông Hoàng Văn Thu, Phó Chủ tịch UBCKNN chia sẻ.
Bên cạnh hành lang pháp lý thông thoáng, câu chuyện nâng hạng cũng là một yếu tố thúc đẩy sự bùng nổ hoạt động IPO. Theo Dragon Capital, khi một thị trường được phân loại là mới nổi và thu hút nhiều vốn quốc tế hơn, thị trường này có xu hướng khuyến khích các công ty (và Chính phủ thông qua cổ phần hóa) khai thác thị trường.
Các chủ sở hữu công ty coi đây là thời điểm tốt để niêm yết, vì họ có thể đạt được mức giá tốt hơn cho cổ phiếu của mình và tự tin rằng có đủ nhu cầu của nhà đầu tư. Đối với Việt Nam, các “kỳ lân” hoặc các doanh nghiệp Nhà nước có thể sẵn sàng tiến hành IPO hơn khi thị trường nằm trong danh mục mới nổi, kỳ vọng nhu cầu mạnh mẽ từ các nhà đầu tư nước ngoài hiện có thể đầu tư.
Theo Dragon Capital, một thị trường mới nổi có thể kích thích Việt Nam đẩy nhanh các kế hoạch cổ phần hóa, bán cổ phần tại các công ty nhà nước thông qua thị trường chứng khoán cho các nhà đầu tư quốc tế với mức giá ưu đãi. Đồng thời, chính thức nâng hạng có thể khuyến khích khu vực tư nhân cân nhắc IPO để tài trợ cho việc mở rộng, vì biết rằng thị trường có thể hấp thụ các giao dịch lớn hơn.
Bên cạnh đó, vị thế thị trường mới nổi mang lại uy tín và sự tín nhiệm. Các công ty thường thích niêm yết trên một thị trường nằm trong tầm ngắm của các nhà đầu tư toàn cầu. Nếu Việt Nam là một thị trường mới nổi, bất kỳ đợt IPO nào tại Việt Nam đều tự động có đối tượng tiềm năng rộng hơn. Điều này có thể thu hút các quỹ thị trường mới nổi toàn cầu tham gia.
Hơn nữa, khi được nâng hạng, để duy trì hoặc tăng trọng số của Việt Nam trong chỉ số của thị trường mới nổi, các công ty niêm yết mới sẽ đóng góp lớn. Do đó, các nhà hoạch định chính sách có thể thúc đẩy IPO của các công ty đầu ngành trong các lĩnh vực như các ngân hàng, viễn thông hoặc công ty con của các tập đoàn để tăng quy mô thị trường và tính đa dạng của ngành.
Nhìn chung, Việt Nam đang trong thời điểm vàng để tạo ra một làn sóng IPO có thể là lớn nhất lịch sử. Từ bối cảnh vĩ mô, hành lang pháp lý đến diễn biến thị trường, dòng vốn đều đang tạo điều kiện thuận lợi cho các “bom tấn” IPO kích hoạt. Những tên tuổi đầu ngành như TCBS sẽ đặt nền móng cho một chu kỳ phát triển mới của thị trường chứng khoán.