Trong bối cảnh lạm phát kéo dài, chi phí vận hành gia tăng và hành vi tiêu dùng ngày càng khó đoán, các nhà bán lẻ trên toàn cầu đang chịu áp lực kép: vừa phải kiểm soát thất thoát hàng hóa, vừa phải cải thiện trải nghiệm mua sắm vốn đang có dấu hiệu suy giảm.
Báo cáo mới nhất của Zebra Technologies phản ánh rõ sự chuyển dịch chiến lược này khi tới 87% lãnh đạo ngành bán lẻ khẳng định Gen AI và tự động hóa giữ vai trò quan trọng trong nỗ lực ngăn ngừa thất thoát hàng hóa.
Tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương, tỷ lệ này cũng ở mức rất cao, cho thấy niềm tin mạnh mẽ của doanh nghiệp vào công nghệ như một “lá chắn” mới trước rủi ro vận hành.
Theo Zebra, thất thoát không chỉ là vấn đề an ninh hay kiểm soát chi phí, mà còn tác động trực tiếp đến biên lợi nhuận vốn đang ngày càng thu hẹp.
Việc giám sát hàng hóa theo thời gian thực, phát hiện bất thường nhờ AI và tối ưu tồn kho bằng dữ liệu đang được xem là trụ cột của bán lẻ hiện đại trong giai đoạn nhiều biến động.
Trải nghiệm khách hàng đi xuống, kỳ vọng lại đi lên
Một điểm đáng chú ý trong nghiên cứu là mức độ hài lòng của người tiêu dùng tiếp tục giảm năm thứ hai liên tiếp. Trải nghiệm mua sắm tại cửa hàng chỉ còn đạt 79% trên toàn cầu và 75% tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương, trong khi mua sắm trực tuyến lần lượt là 73% và 69%.
Những con số này thấp hơn đáng kể so với năm 2023, thời điểm mức độ hài lòng đạt đỉnh 85% trên toàn cầu và 81% tại Châu Á Thái Bình Dương đối với kênh trực tuyến.
Dưới áp lực lạm phát, giá cả và khuyến mãi vẫn là ưu tiên hàng đầu của người tiêu dùng, với 78% khách hàng toàn cầu và 74% tại Châu Á Thái Bình Dương cho biết họ đặc biệt quan tâm đến các chương trình ưu đãi.
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra rằng ưu đãi không còn đủ sức bù đắp cho những trải nghiệm bị gián đoạn. Có tới 68% người mua sắm toàn cầu phàn nàn về tình trạng hết hàng, 70% không hài lòng với việc hàng hóa bị khóa trong tủ và 62% cho rằng việc thiếu quầy tự thanh toán làm giảm đáng kể trải nghiệm mua sắm. Tại Châu Á Thái Bình Dương, các tỷ lệ này lần lượt là 63%, 67% và 56%.
Không chỉ khách hàng, nhân viên bán lẻ cũng đang chịu áp lực lớn trong môi trường vận hành ngày càng phức tạp.
Nghiên cứu cho thấy 88% nhân viên bán lẻ trên toàn cầu gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin hoặc hỗ trợ kịp thời để phục vụ khách hàng, tăng từ mức 82% của năm trước. Tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương, tỷ lệ này cũng lên tới 85%.
Trong bối cảnh đó, công nghệ được nhìn nhận là yếu tố giúp giải tỏa áp lực. Có tới 87% nhân viên toàn cầu và 84% tại Châu Á Thái Bình Dương cho rằng các công cụ công nghệ hiệu quả giúp công việc trở nên thú vị hơn và ít căng thẳng hơn.
Đặc biệt, 90% nhân viên toàn cầu và 86% tại Châu Á Thái Bình Dương tin rằng công nghệ phù hợp giúp họ hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn, qua đó cải thiện trực tiếp chất lượng dịch vụ khách hàng.
Quản lý tồn kho: điểm then chốt của lợi nhuận
Một thông điệp xuyên suốt của nghiên cứu là vai trò trung tâm của quản lý tồn kho. Dù đã có cải thiện theo từng năm, gần một nửa người tiêu dùng vẫn rời cửa hàng mà không mua đủ sản phẩm dự định.
Năm 2025, tỷ lệ này là 52% trên toàn cầu, giảm so với 57% của năm 2024, trong khi tại Châu Á Thái Bình Dương con số tương ứng là 47%, giảm nhẹ từ 49%. Nguyên nhân chủ yếu vẫn đến từ tình trạng hết hàng hoặc khó tìm sản phẩm trên kệ.
Các nhà bán lẻ ý thức rõ vấn đề này. Có tới 84% lãnh đạo bán lẻ toàn cầu và 85% tại Châu Á Thái Bình Dương coi việc đồng bộ tồn kho theo thời gian thực là ưu tiên hàng đầu.
Trong vòng 5 năm tới, 57% doanh nghiệp toàn cầu dự kiến triển khai công nghệ giám sát bằng hình ảnh, 54% áp dụng RFID và 51% đưa Gen AI vào quản lý tồn kho. Riêng tại Châu Á Thái Bình Dương, mức độ quan tâm đến Gen AI thậm chí cao hơn, đạt 62%.
Dữ liệu từ nghiên cứu “Tác động của vận hành thông minh” do Zebra phối hợp với Oxford Economics thực hiện cho thấy, việc ưu tiên cải thiện quản lý tồn kho có thể giúp doanh thu và lợi nhuận của nhà bán lẻ tăng thêm tới 1,8 điểm phần trăm.
Đây là lý do vì sao tối ưu tồn kho được 38% lãnh đạo toàn cầu xem là giải pháp hàng đầu để gia tăng lợi nhuận từ đơn hàng trực tuyến, đồng thời cũng nằm trong nhóm ba yếu tố quan trọng nhất thúc đẩy lợi nhuận tại cửa hàng.
Việt Nam trong làn sóng bán lẻ thông minh
Đặt trong bối cảnh Việt Nam, nghiên cứu của Zebra mang ý nghĩa đặc biệt khi thị trường bán lẻ được dự báo đạt khoảng 163 tỷ USD vào năm 2025 và vượt 209 tỷ USD vào năm 2030. Động lực tăng trưởng đến từ thu nhập cải thiện, đô thị hóa nhanh và sự dịch chuyển mạnh sang các mô hình bán lẻ hiện đại, đa kênh.
Quá trình số hóa đang được thúc đẩy bởi cả nhu cầu thị trường lẫn định hướng chính sách, với trọng tâm là thương mại đa kênh, AI trong dự báo nhu cầu và cá nhân hóa, cùng tự động hóa logistics và kho vận.
Trong bức tranh đó, thông điệp từ Zebra khá rõ ràng: doanh nghiệp nào chậm chân trong việc xây dựng nền tảng vận hành thông minh, kết nối nhân viên tuyến đầu và kiểm soát tồn kho theo thời gian thực sẽ gặp bất lợi lớn trong cuộc cạnh tranh giành khách hàng.
Ông Christanto Suryadarma, Phó Chủ tịch phụ trách kinh doanh khu vực Đông Nam Á, Hàn Quốc và Kênh APJeC của Zebra Technologies, nhấn mạnh: “Trong tương lai, những doanh nghiệp bán lẻ thành công sẽ là những đơn vị tiên phong triển khai quy trình làm việc thông minh một cách linh hoạt, mang đến cho khách hàng ‘trải nghiệm phygital’-sự kết hợp giữa thực và ảo. Với việc ứng dụng AI, tự động hóa và cải tiến quy trình, các nhà bán lẻ có thể đáp ứng nhu cầu về trải nghiệm nhanh chóng, liền mạch và cá nhân hóa mà người tiêu dùng hiện nay kỳ vọng.”
Nghiên cứu mua sắm toàn cầu lần thứ 18 cho thấy ngành bán lẻ đang bước qua giai đoạn thử nghiệm công nghệ để tiến vào giai đoạn triển khai thực chất. Gen AI, tự động hóa và dữ liệu thời gian thực không còn là câu chuyện của tương lai, mà đã trở thành điều kiện cần để tồn tại và tăng trưởng.
Với các nhà bán lẻ, câu hỏi không còn là có nên đầu tư hay không, mà là đầu tư nhanh và đúng đến mức nào để vừa kiểm soát rủi ro, vừa giành lại trải nghiệm khách hàng trong một thị trường đang thay đổi từng ngày./
