5 chỉ báo kỹ thuật xác định xu hướng phục hồi của thị trường chứng khoán

Trong đầu tư chứng khoán, thời điểm mua vào là yếu tố quan trọng đối với hiệu quả sinh lời. Ngay cả những cổ phiếu có nền tảng tốt cũng có thể khiến nhà đầu tư chịu rủi ro nếu giải ngân sai thời điểm. Bên cạnh phân tích cơ bản, việc sử dụng các chỉ báo kỹ thuật giúp nhà đầu tư nhận diện xu hướng và đánh giá sức mạnh dòng tiền, đặc biệt hữu ích trong bối cảnh thị trường vừa trải qua nhịp điều chỉnh sâu và bắt đầu xuất hiện những tín hiệu phục hồi trở lại.

Đường trung bình động (Moving Average – MA): Xác nhận xu hướng phục hồi
Một trong những công cụ phổ biến nhất là đường trung bình động (MA). Chỉ báo này phản ánh xu hướng giá trong một khoảng thời gian, giúp nhà đầu tư xác định liệu thị trường đang trong xu hướng tăng hay giảm. Các mốc được sử dụng nhiều là MA20, MA50 và MA200, tương ứng với ngắn, trung và dài hạn.

Khi giá cắt lên trên MA20 hoặc MA50, đó thường là tín hiệu cho thấy xu hướng giảm đã kết thúc, thị trường bước vào giai đoạn hồi phục. Đặc biệt, khi đường MA20 cắt lên MA50, hiện tượng thường gọi là “Golden Cross”, đà tăng có xu hướng được củng cố mạnh mẽ hơn. Ngược lại, nếu giá bị chặn lại tại các đường MA và không thể vượt qua, xu hướng tăng vẫn chưa được xác nhận.

MACD – chỉ báo sớm về động lượng tăng

Bên cạnh MA, chỉ báo MACD (Moving Average Convergence Divergence) được xem là công cụ quan trọng để nhận diện động lượng tăng. Khi đường MACD cắt lên đường tín hiệu (Signal line) từ vùng âm hoặc biểu đồ histogram chuyển từ âm sang dương, điều đó cho thấy lực mua đang dần chiếm ưu thế, thị trường có thể chuẩn bị cho một nhịp tăng mới. Nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp coi MACD là chỉ báo sớm, giúp nhận ra đà phục hồi trước khi giá bứt phá rõ rệt.

RSI – thước đo sức mạnh đà tăng

Trong nhóm chỉ báo động lượng, RSI (Relative Strength Index) được sử dụng để đo sức mạnh của đà tăng. Khi RSI vượt lên trên ngưỡng 50, xu hướng tăng được xem là đã hình thành; vượt 70 phản ánh thị trường đang trong vùng hưng phấn mạnh. Tuy nhiên, nếu RSI duy trì trên 70 trong thời gian dài mà không giảm sâu, điều đó thể hiện lực cầu mạnh, đà tăng có thể tiếp tục kéo dài. Ngược lại, khi RSI phân kỳ với giá – tức giá tạo đáy mới nhưng RSI không tạo đáy mới – đó có thể là tín hiệu sớm của một pha đảo chiều tăng.

Bollinger Bands – đo độ biến động để nhận biết bứt phá

Một công cụ khác được nhiều nhà đầu tư chú ý là Bollinger Bands – dải biến động bao quanh giá. Khi giá phá vỡ dải trên kèm thanh khoản tăng mạnh, đây thường là dấu hiệu cho thấy cổ phiếu đang bứt phá khỏi vùng tích lũy. Nếu giá liên tục di chuyển sát dải trên mà không điều chỉnh, lực cầu được xem là đang duy trì tốt và xu hướng tăng có thể tiếp diễn.

Dòng tiền và khối lượng – yếu tố xác thực đà tăng

Tuy nhiên, mọi tín hiệu kỹ thuật đều cần được xác nhận bởi yếu tố quan trọng nhất: dòng tiền. Một đợt tăng giá chỉ thực sự đáng tin khi đi cùng sự gia tăng thanh khoản.  Khi khối lượng giao dịch tăng ít nhất 30-50% so với trung bình 20 phiên, đó là dấu hiệu cho thấy lực mua thật sự tham gia thị trường. Ngoài ra, các chỉ báo dòng tiền như OBV (On-Balance Volume) hay A/D Line(Accumulation/Distribution) có thể giúp đánh giá sức mạnh của dòng tiền nội tại. Nếu OBV tăng sớm hơn giá, điều đó báo hiệu đà tăng có nền tảng tích lũy tốt.

Trong thực tế, không có chỉ báo nào là hoàn hảo. Mỗi công cụ đều có ưu và nhược điểm riêng, dễ cho tín hiệu sai nếu được sử dụng đơn lẻ. Do đó, nhà đầu tư cần kết hợp nhiều yếu tố cùng lúc: giá vượt kháng cự hoặc đường MA quan trọng, RSI và MACD cùng cho tín hiệu tích cực, và thanh khoản tăng mạnh so với trung bình. Khi ba yếu tố này xuất hiện đồng thời, xác suất hình thành xu hướng tăng bền vững sẽ cao hơn.

Phân tích kỹ thuật không giúp dự đoán tương lai tuyệt đối, nhưng nó phản ánh hành vi của dòng tiền và tâm lý nhà đầu tư. Việc đọc đúng các chỉ báo như MA, MACD, RSI, Bollinger Bands hay khối lượng giao dịch sẽ giúp nhà đầu tư giảm bớt cảm tính, tăng tính kỷ luật và nhận diện sớm những giai đoạn thị trường đang chuẩn bị cho một đợt tăng mới. Trong bối cảnh thị trường Việt Nam dần hồi phục, việc hiểu và vận dụng thành thạo các chỉ báo kỹ thuật sẽ là lợi thế lớn để đón đầu cơ hội trước khi xu hướng rõ ràng xuất hiện.